Agaricus

Agaricus
Agaricus campestris Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa

Erreinua	Fungi
Klasea	Agaricomycetes
Ordena	Agaricales
Familia	Agaricaceae
Generoa	Agaricus L.:Fr. & Karst.

Agaricus Agaricaceae familiako onddoen genero bat da. Mundu osoan banatutako 300 espezie inguruz osatuta dago, eta haien artean batzuk perretxiko jangarriak izaten dira (esaterako Agaricus campestris barrengorria), baina beste batzuk pozoitsuak dira (adibidez Agaricus xanthodermus).

Ezaugarriak

Genero honetako basidiokarpoek txapela (edo pileo) haragitsua, oina (edo estipea) eta lamina askeak edukitzeagatik defini ditzakegu, adiera zabalean. Perretxiko heterogeneoak dira: laminak estipetik libre egongo dira. Lamina hauetan esporak garatuko dira, eta bertatik askatuko dira. Normalean, esporak marroi-beltz kolorekoak izango dira, eta hori dela-eta, laminak perretxikoaren heldutasunean belztu edo ilundu ohi dira^[1].

Sarritan, Agaricaceae familiako kide asko bezala, perretxikoek eraztuna aurkeztu dezakete oinaren erdialdean, garapen parabelangiokarpikoaren ondorio bezala.

Komertzializazioa

Genero honen barruan, Agaricus bisporus (barrengorri ere deitua) espeziea bereziki aipagarria da, komertzialki balore garrantzitsua hartu duelako. Bere jatorria Europako eta Ipar Amerikako larreetan dauka, baina gaur egun 70 herrialde baino gehiagotan dago kultibatuta eta komertzializatuta ^[2].

Ikusi izan da A. bisporus ale “basatiak” eta kultibatutakoek kolore desberdinak gara ditzaketela, 1926an garatu eta komertzializatu zen mutazio baten eraginez^[3] .

Euskal Herrian

Euskal Herrian Agaricus generoko espezierik deigarrienak Agaricus campestris, Agaricus xanthodermus, Agaricus arvensis eta Agaricus sylvaticus dira.

A. campestris eta A. sylvaticus onddo jangarriak dira, mendian topatu daitezke. A. campestris larreetan topatu daiteke, Abuztu-Urria aldera, eta A. sylvaticus konifero-basoetan topatu daiteke, askotan taldekaturik.

Agaricus xanthodermus perretxiko toxikoa da eta ez da kontsumoa gomendatzen. Nahiz eta A. arvensis-ekin nahastu daitekeen, identifikazioa nahiko erraza da: A. xanthodermus-ek kontaktu-guneetan kolore hori bat garatzen du, bereziki estipe aldean. Gainera, usain desatsegin bat izan ohi du.

Erreferentziak

↑ «Plantas y Hongos» www.plantasyhongos.es (Noiz kontsultatua: 2019-02-05).
↑ Benkert, D.. (1985-10). «Capelli, A.,Agaricus L.: FR. SS. KARSTEN (Psalliota FR.). Fungi Europaei 1. 558 S., zahlr. SW-Zeichnungen, 70 Farbtaf. Libreria editrice Biella Giovanna. Saronno, 1984» Feddes Repertorium 96 (7-10): 650–650. doi:10.1002/fedr.4910960726. ISSN 0014-8962. (Noiz kontsultatua: 2019-02-05).
↑ Roy., Genders,. (1969). Mushroom growing for everyone.. Faber ISBN 0571089925. PMC 58930. (Noiz kontsultatua: 2019-02-05).

Kanpo estekak

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q390456 Multimedia: Agaricus / Q390456 Espezieak: Agaricus Identifikadoreak GND: 4147556-2 LCCN: sh88022139 NKC: ph135141 Datu taxonomikoak Dyntaxa: 1000668 EOL: 16518 GBIF: 2518646 Index Fungorum: 17030 MycoBank: 17030 NCBI: 5340 WoRMS: 177221 Medikuntzako identifikadoreak MeSH: D000364

Datuak: Q390456
Multimedia: Agaricus / Q390456
Espezieak: Agaricus

Agaricus

Agaricus	Agaricus annae \| Agaricus bresadolanus / romagnesii \| Agaricus campestris (Barrengorria) \| Agaricus cupreobrunneus \| Agaricus porphyrocephalus

Flavoagaricus

Arvense

Minores

Minores	Agaricus aridicola \| Agaricus colpeteii \| Agaricus columellatus \| Agaricus diminutivus \| Agaricus dulcidulus \| Agaricus lamelliperditus \| Agaricus luteomaculatus \| Agaricus porphyrizon \| Agaricus semotus \| Agaricus xantholepis
Leucocarpi	Agaricus leucocarpi