Essentieel nutriënt

Een essentieel nutriënt of essentiële voedingsstof is een voedingsstof die een organisme niet zelf kan maken en dus een externe voedingsbron voor nodig heeft. Deze externe voedingsbron kan een organisme zijn, een stof die geproduceerd is door een organisme, of een stof die geproduceerd is middels chemische synthese. Wanneer een organisme een voedingsstof wel kan maken, maar tekortschiet in zijn productiecapaciteit om in de behoefte te voorzien, wordt die voedingsstof een semi-essentieel voedingsstof genoemd. Een voorbeeld hiervan is bionine dat in beperkte mate door de darmflora wordt aangemaakt.

Bij de meeste diersoorten zijn het vooral aminozuren, bepaalde meervoudige onverzadigde vetzuren, bepaalde suikers (zoals glyconutriënten) en sommige vitamines die essentieel zijn.

Lijst van essentiële nutriënten voor de mens

Essentiële aminozuren^{[noot 1]}

fenylalanine^{[noot 2]}
isoleucine
leucine

lysine
methionine^{[noot 3]}
threonine

tryptofaan
valine

Essentiële vitamines (wateroplosbaar)

ascorbinezuur
biotine^{[noot 4]}
choline

foliumzuur
inositol
nicotinezuur^{[noot 5]}

pantotheenzuur
pyridoxine
riboflavine

Essentiële vitamines (vetoplosbaar)

vitamine A
vitamine D^{[noot 6]}

Essentiële mineralen^{[noot 7]}

calcium
chloor
chroom

fosfor
jodium
ijzer

seleen

Essentiële vetzuren

Andere organismen

Wat voor het ene organisme een essentieel nutriënt is, hoeft dat voor een ander organisme nog niet te zijn. Bekende voorbeelden daarvan zijn:

Vitamine C is alleen voor de mens, mensapen, vleerhonden (tropen) en cavia's essentieel. Alle andere hogere diersoorten kunnen deze voedingsstof zelf produceren.
Taurine is essentieel voor katten en prematuur geboren baby's. Na de geboorte ontwikkelt zich bij mensen de productiecapaciteit voor het enzym dat nodig is voor de productie van taurine.

Bronnen, noten en/of referenties

Schuit, Frans C. (2000). Medische biochemie. Bohn Stafleu van Loghum, "26", pp. 707-708. ISBN 9789031330201. Gearchiveerd op 2 juli 2023. Geraadpleegd op 6 March 2015.