Ivacaftor

Ivacaftor
Chemische structuur
Ivacaftor
Farmaceutische gegevens
Plasma-eiwitbinding 99%
Gebruik
Merknamen Kalydeco
Andere namen VX-770
Databanken
CAS-nummer 873054-44-5
PubChem 16220172
DrugBank DB08820
Farmacotherapeutisch Kompas Ivacaftor
Chemische gegevens
Molecuulformule C 24 H 28 N 2 O 3 {\displaystyle {\ce {C24H28N2O3}}}
IUPAC-naam IUPACnaam[1]
Molmassa 392,499 g/mol
SMILES Smiles[2]
Portaal  Portaalicoon   Geneeskunde

Ivacaftor, merknaam Kalydeco, is een speciaal ontwikkeld geneesmiddel door de firma Vertex Pharmaceuticals samen met de Amerikaanse Cystic Fibrosis Foundation.[3] Het is het eerste geneesmiddel dat de onderliggende oorzaak van de taaislijmziekte aanpakt. Het wordt wel een wondergeneesmiddel genoemd en het kreeg de titel mee van het belangrijkste geneesmiddel van 2012.[4] Keerzijde is dat het middel maar bij 3-5% van de patiënten werkt. Dit effect is wel weer van tevoren voorspelbaar aan de hand van het genetisch profiel. Het middel ontving in Nederland in 2014 de Galenusprijs.[5]

Eigenschappen

Ivacaftor versterkt het cystische fibrose transmembraanconductieregulator (CFTR)-eiwit. Het verhoogt in vitro de CFTR-kanaal-'gating', waardoor het chloridentransport wordt versterkt. Het exacte mechanisme waarmee ivacaftor de 'gating'-activiteit van normale en sommige mutante CFTR-vormen versterkt is niet bekend. Er wordt een significante verbetering in de longfunctie (FEV1) gezien. Het is echter alleen toepasbaar in een beperkte groep van patiënten van 6 jaar (per 2016 beschikbaar vanaf 2 jaar) en ouder die een van de volgende 'gating-' (klasse-III-)mutaties in het CFTR-gen hebben: G551D, G1244E, G1349D, G178R, G551S, S1251N, S1255P, S549N of S549R.[6]

Dosering

De standaarddosering is 2 maal daags 1 tablet, in te nemen met vet voedsel. Grapefruitsap, pomerans en andere geneesmiddelen, die sterk interacteren met het CYP3A4, doen de dosering veranderen. Ook leverfunctiestoornis heeft invloed op de dosering.[7] Sterke CYP3A4-remmers kunnen een forse besparing geven door verlaging van de toedieningsfrequentie van dit dure geneesmiddel.

Kosten

Over de hele wereld zijn er protesten over de kostprijs van het geneesmiddel, ruim $300.000 per jaar. En dat is voor een geneesmiddel dat levenslang moet worden doorgeslikt en dus niet blijvend geneest.[8] In Nederland loopt de aanvraag voor vergoeding sinds september 2014.[9] De onderliggende octrooien werden door de Amerikaanse taaislijmvereniging verkocht aan fabrikant Vertex voor 3 miljard euro.[10]

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ IUPACnaam: N-(2,4-Di-tert-butyl-5-hydroxyphenyl)-4-oxo-1,4-dihydroquinoline-3-carboxamide
  2. ↑ Smiles: O= C\2c1c(cccc1)N/C= C/2C(= O)Nc3cc(O)c(cc3C(C)(C)C)C(C)(C)C
  3. ↑ 3.3 miljard dollar voor CF Foundation in de VS voor CF-onderzoek. Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting (20 november 2014). Gearchiveerd op 9 februari 2015.
  4. ↑ Matthew Herper, The Most Important New Drug Of 2012. Forbes (27 december 2012). Gearchiveerd op 3 mei 2023.
  5. ↑ Wouter Bos: ‘Artsen moeten zelf kiezen’. Medisch Contact (13 oktober 2014). Gearchiveerd op 26 juni 2022.
  6. ↑ Tekst Farmacotherapeutisch Kompas
  7. ↑ Registratietekst Europa [1]
  8. ↑ Verslag oktober 2013: nieuwe therapeutische ontwikkelingen. Nederlandse Cystic Fibrosis Stichting. Gearchiveerd op 9 februari 2015.
  9. ↑ Beoordeling van ivacaftor (Kalydeco) voor behandeling van cystische fibrose (CF) bij patiënten van 6 jaar en ouder met klasse III mutaties in het CFTR-gen. Gearchiveerd op 9 februari 2015.
  10. ↑ CF Foundation Venture Philanthropy Model