Makonde (taal)

Makonde Chimakonde
Gesproken in	Tanzania Mozambique
Sprekers	ca. 1,4 miljoen
Taalfamilie	Niger-Congotalen Atlantische Congotalen Volta-Congotalen Benue-Congotalen Bantoetalen
Alfabet	Latijns alfabet
Taalcodes
ISO 639-3	kde
Portaal    Taal

Het Makonde (Makonde, in Tanzania: Chimakonde, in Mozambique: Shimakonde, Swahili: Kimakonde, Portugees Maconde) is een Bantoetaal, die in Tanzania en Mozambique wordt gesproken. De meeste sprekers, ca. 1 miljoen, wonen in de zuidoostelijke Tanzaniaanse regio Mtwara. Aan de overkant van de grensrivier de Ruvuma werden in 1998 371.111 sprekers geregistreerd.^[1] Zij wonen in de noordoostelijke provincie Cabo Delgado.

Een naaste verwant is het westelijker in het Tanzaniaans-Mozambikaanse grensgebied gesproken Yao.

Leenwoord

De westerse talen hebben één leenwoord uit het Makonde: de naam van de virusziekte chikungunya, waarvan de verwekker in 1955 werd ontdekt en benoemd, naar aanleiding van een uitbraak op het Makondeplateau. Het woord is afgeleid van het werkwoord kungunyala, dat 'verwrongen raken' betekent. De naam van de ziekte is wereldwijd in gebruik, maar niet bij de sprekers van de Shimakonde-dialecten in Mozambique: bij hen heet de ziekte chingwingwinda, een afleiding van gwingwindar, dat 'omhoogbuigen' betekent.^[2]

Literatuur

Pieter J. Kraal (2005), A grammar of Makonde (Chinnima, Tanzania). Proefschrift Universiteit Leiden.