Sterbladigenfamilie

Sterbladigenfamilie
Galium odoratum (Lievevrouwebedstro)
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Bedektzadigen Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen Clade: Lamiiden Orde: Gentianales
Familie
Rubiaceae Juss. (1789)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Sterbladigenfamilie op Wikispecies
Portaal    Biologie

De sterbladigenfamilie (Rubiaceae) is een familie van tweezaadlobbige planten. De familie komt wereldwijd voor, maar vooral in de tropen, waar het bomen en struiken zijn. In gematigde streken zijn het veelal kruidachtige planten. Lievevrouwebedstro (Galium odoratum) en kleefkruid (Galium aparine) zijn bekende soorten in Noordwest-Europa.

Economisch nut

Het economisch belangrijkste geslacht uit de familie is koffie (Coffea), waartoe de arabicakoffie (Coffea arabica) en de robustakoffie (Coffea canephora, synoniem: Coffea robusta) behoren. Uit kinabast (Cinchona officinalis) werd vroeger kinine tegen malaria en koorts verkregen. In de 19e eeuw werd uit de wortelstok van de meekrap (Rubia tinctorum) de rode kleurstof alizarine gewonnen, met als handelsnaam Turks rood.

Sierplanten

Bekende sierplanten uit de sterbladigenfamilie behoren tot de geslachten Gardenia, Ixora (waaronder Pauwenkers Ixora coccinea) en Pentas. Van de houtige gewassen zijn Cephalanthus en Emmenopterys henryi van belang.^[1]

Taxonomie

Onder taxonomen is er volledige overeenstemming dat deze familie erkend dient te worden en ook volledige overeenstemming over welke planten tot de familie horen. Daarentegen is er nog steeds debat over de interne taxonomie. Het is de op vier na grootste plantenfamilie, met meer dan 10.000 soorten in ruim 600 geslachten. In het Cronquist-systeem (1981) werd de sterbladigenfamilie ondergebracht in een eigen orde Rubiales, maar de recentste systemen (APG-systeem (1998), APG II-systeem (2003) en APG III-systeem (2009)) plaatsen de familie in de Gentianales.

De volgende planten komen voor in de Lage Landen (ze zijn echter niet beperkt tot dit gebied).

In Europa komen verder nog voor:

• Asperula rumelica
• Asperula taurina
• Asperula tinctoria
• Cruciata glabra
• Cruciata pedemontana (Crucianella latifolia)
• Galium abaujense
• Galium austriacum
• Galium erectum
• Galium humifusum
• Galium lucidum
• Galium oelandicum
• Galium rivale
• Galium rotundifolium
• Galium rubioides
• Galium schultesii
• Rubia peregrina, vreemde rubia

Verder worden ook behandeld in de Nederlandstalige Wikipedia:

• Alibertia (Alibertia edulis)
• Csapodya splendens
• Emmenopterys henryi
• genipapo (Genipa americana)
• Kaapse jasmijn (Gardenia jasminoides)
• Kruisjesbloem (Phuopsis stylosa)
• pauwenkers (Ixora coccinea)
• tiaré tahiti (Gardenia tahitensis)

Afbeeldingen van Rubiaceae in de Lage Landen

• 
  Asperula arvensis - Akkerbedstro
• 
  Asperula cynanchica - Kalkbedstro
• 
  Cruciata laevipes - Kruisbladwalstro
• 
  Galium album
• 
  Galium aparine - Kleefkruid
• 
  Galium boreale - Noords walstro
• 
  Galium divaricatum
• 
  Galium elongatum
• 
  Galium glaucum - Zeegroen walstro
• 
  Galium mollugo - Glad walstro
• 
  Galium odoratum - Lievevrouwebedstro
• 
  Galium palustre - Moeraswalstro
• 
  Galium pumilum - Kalkwalstro
• 
  Galium rotundifolium
• 
  Galium saxatile - Liggend walstro
• 
  Galium spurium - Bastaardwalstro
• 
  Galium sylvaticum - Boswalstro
• 
  Galium uliginosum - Kleverig walstro
• 
  Galium verum - Geel walstro
• 
  Rubia tinctorum - Meekrap
• 
  Sherardia arvensis - Blauw walstro

Externe links

• World Checklist of Rubiaceae
• Rubiaceae - in L. Watson and M.J. Dallwitz (1992 onwards). The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval. http://delta-intkey.com
• Rubiaceae in de Flora of Missouri
• Rubiaceae in de Flora of Chile
• Rubiaceae in de Trees and shrubs of the Andes of Ecuador
• Rubiaceae - in Stevens, P.F. Angiosperm Phylogeny Website. - Version 14, July 2017 [and more or less continuously updated since].
• Rubiaceae in de Conspectus of the Vascular Plants of Madagascar
• Rubiaceae (lijst) en beschrijving in FloraBase - the Western Australian Flora
• (en) Rubiaceae in de NCBI Taxonomy Browser

Zie de categorie Rubiaceae van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Wikispecies heeft een pagina over Rubiaceae.