Tweede Kamerverkiezingen 1909

Tweede Kamerverkiezingen 1909
Bekijken van de verkiezingsuitslagen (Amsterdam)
Datum 11 juni 1909[1]
Land Vlag van Nederland Nederland
Te verdelen zetels 100
Opkomst 71,68%
Resultaat
Grootste partij Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen
Nieuwe kabinet Heemskerk[2]
Vorige kabinet Heemskerk[2]
Begin regeerperiode [2]
Opvolging verkiezingen
← 1905     1913 →
Portaal  Portaalicoon   Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 1909 waren Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Zij vonden plaats op 11 juni 1909.[1]

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de verkiezingen van 1905.

Nederland was verdeeld in 100 kiesdistricten; in elk district werd één lid voor de Tweede Kamer gekozen. Bij deze verkiezingen werden alle leden van de Tweede Kamer opnieuw gekozen. De zittingsperiode ging in op 21 september 1909 en eindigde op 15 september 1913.

Uitslag

Opkomst

1905 1909
# stemmen % # stemmen %
Kiesgerechtigden 750.507 843.561
Niet opgekomen 159.049 21,19[3] 238.859 28,32[3]
Opkomst 591.458 78,81[3] 604.702 71,68[3]

Verkiezingsuitslag

partij 1905 1909 +/-
zetels
Algemeene Bond 25 25 0
Anti-Revolutionaire Partij 15 23 +8
Liberale Unie 24 20 -4
Christelijk-Historische Partij[4]   7
Friese Bond[4]   1
Christelijk-Historische Unie[4] - 12
subtotaal   8 12 +4
Vrijzinnig-Democratische Bond 11  9 -2
Sociaal-Democratische Arbeiderspartij   6  7 +1
Bond van Vrije Liberalen[5] 10  4 -6
vrije socialist   1  0 -1
totaal 100 100 0

Gekozen leden

Zie Samenstelling Tweede Kamer 1909-1913 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Formatie

Zie Kabinet-Heemskerk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Na de verkiezingen werd geen nieuw kabinet geformeerd.[2]

Bronnen

  • Tweede Kamerverkiezingen 11 juni 1909 op www.verkiezingsuitslagen.nl
  • Verkiezingsprogramma's 1909 bij het DNPP

Noten

  1. a b In 36 kiesdistricten was een tweede verkiezingsronde nodig vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door de hoogst geëindigde kandidaat. Deze tweede ronde werd gehouden op 23 juni 1909.
  2. a b c d Het kabinet-Heemskerk was aangetreden op 12 februari 1908 en had al ruim een jaar geregeerd als minderheidskabinet. Na de verkiezingen van 1909 was een parlementaire meerderheid voor dit kabinet ontstaan.
  3. a b c d % van het aantal kiesgerechtigden.
  4. a b c Christelijk-Historische Partij en Friese Bond gingen in 1908 samen verder als Christelijk-Historische Unie.
  5. De Bond van Vrije Liberalen werd opgericht in 1906. Voordien was er een samenwerkingsverband tussen afgevaardigden van conservatief-liberale huize.
Vlag van Nederland
· · Sjabloon bewerken
Tweede Kamerverkiezingen
Algemeen:1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
Periodieke verkiezingen werden in de periode 1850-1888 gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals bij alle verkiezingen vanaf 1888.