Zeeslag op de Eems

Zeeslag op de Eems
Onderdeel van de Tachtigjarige Oorlog
Datum 10-11 juli 1568[1][2]
Locatie Eems, nabij Delfzijl
Resultaat Geuzenoverwinning; beleg van Groningen wordt echter opgebroken
Casus belli Spaanse poging om bevoorrading Lodewijk van Nassau af te snijden
Strijdende partijen
Geuzen Leger van Vlaanderen
Leiders en commandanten
Jan Abels
Diederik Sonoy
François van Boshuizen
Troepensterkte
15 schepen
700 bemanningsleden
Verliezen
4 schepen en 2 hulken door de vijand buitgemaakt
Portaal  Portaalicoon   Marine

De Zeeslag op de Eems vond plaats op 10 en 11 juli 1568 tussen geuzen onder leiding van Jan Abels en Spaans-Habsburgse troepen onder leiding van François van Boshuizen. Het was de eerste zeeslag van de Tachtigjarige Oorlog.

De Habsburgse regeringstroepen trachtten Lodewijk van Nassau, die net na zijn overwinning bij Heiligerlee bezig was Groningen te belegeren, te doen terugtrekken door zijn bevoorrading af te snijden door de Eems te versperren. Lodewijk stuurde echter een geuzenvloot onder aanvoering van Jan Abels, Diederik Sonoy, Hendrik Thomasz., Gerrit Sebastiaansz. van Gorinchem en andere vrijbuiters op de blokkade af die Boshuizen wilde opwerpen. Op 10 juli werden de regeringstroepen verslagen, de volgende dag maakten de geuzen nog enkele schepen op hen buit.

Net als Heiligerlee was deze overwinning op de Eems voor de rebellen van weinig strategisch voordeel: de komst van Fernando Álvarez de Toledo en Caspar de Robles naar Groningen noodzaakte Lodewijk alsnog het beleg van de stad op te breken en naar Duitsland terug te keren. Bij Jemmingen verloor hij een krachtmeting met het betere Habsburgse landleger en kon zich slechts redden door de Eems over te zwemmen.

Bronnen, noten en/of referenties
  1. A.J. van der Aa, Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk (1855) s.v. "François van Boschhuysen". J.J. van Brederode, Haarlem.
  2. Vergelijk "7 juli" volgens P.C. Molhuysen & P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 5. (1921) s.v. "Abels, Jan". A.W. Sijthoff, Leiden.
· · Sjabloon bewerken
Gevechten in de Tachtigjarige Oorlog
Van Beeldenstorm tot Den Briel (1566–1572):Valencijn · Wattrelos · Lannoy · Oosterweel · Eerste invasie (Dalheim · Heiligerlee · Groningen · Jemmingen · Geldenaken · Eems · Loevestein)
Van Den Briel tot Spaanse Furie (1572–1576):Den Briel · Vlissingen · Rotterdam · Veere · Tweede invasie (Bergen · Saint-Ghislain · Roermond · Diest · Leuven · Mechelen · Dendermonde · Zutphen · Bredevoort · Zwolle · Kampen · Steenwijk) · Oudenaarde · Stavoren · Dokkum · Goes · Don Frederiks veldtocht (Mechelen · Diest · Roermond · Zutphen · Naarden · Geertruidenberg · Haarlem · Diemen · Alkmaar) · Vlissingen · Borsele · Haarlemmermeer · Zuiderzee · Alkmaar · Leiden · Reimerswaal · Middelburg · Derde invasie · Mookerheide · Lillo · Zoetermeer · Buren · Oudewater · Schoonhoven · Krimpen aan de Lek · Woerden · Bommenede · Zierikzee · Muiden · Aalst · Vissenaken · Maastricht · Antwerpen · Spanjaardenkasteel (Gent)
Van Pacificatie tot scheuring (1576–1578):Utrecht · Steenbergen · Breda · Amsterdam · Gembloers · Zichem · Limburg · Dalhem · Namen · Nijvel · Kampen · Rijmenam · Aarschot · Deventer
Van Unie van Utrecht tot Armada (1579–1588):Maastricht · 's-Hertogenbosch · Baasrode · Kortrijk · Delfzijl · Oldenzaal · Groningen · Mechelen · Zwolle · Hardenbergerheide · Coevorden · Halle · Steenwijk · Kamerijk · Doornik · Noordhorn · Breda · Aalst · Oudenaarde · Punta Delgada · Lochem · Antwerpen · Eindhoven · Gent · Aalst · Terborg · Antwerpen · Zutphen · Kouwensteinsedijk (Antwerpen) · Amerongen · IJsseloord · Boksum · Axel · Neuss · Rijnberk · Grave · Zutphen · Warnsveld · Venlo · Sluis · Bergen op Zoom · Grevelingen
Tien jaren (1588–1598):Zoutkamp · Breda · Steenbergen · Veldtocht van 1591 (Zutphen · Deventer · Delfzijl · Knodsenburg · Hulst · Nijmegen) · Steenwijk · Coevorden · Luxemburg · Geertruidenberg · Coevorden · Groningen · Luxemburg (Hoei) · Grol · Lierse Furie · Calais · Hulst · Veldtocht van 1597 (Turnhout · Venlo · Rijnberk · Meurs · Grol · Bredevoort · Enschede · Ootmarsum · Oldenzaal · Lingen · Rijnberk)
Van Tien jaren naar Bestand (1599–1609):Zaltbommel · Nieuwpoort · Rijnberk · Sluis · Hoogstraten · Sluis · Oostende · Spinola 1605-1606 (Oldenzaal · Lingen · Bergen op Zoom · Mülheim · Wachtendonk · Kasteel Krakau · Bredevoort · Sluis· Berkumerbrug · Grol · Rijnberk · Lochem · Grol) · Gibraltar
Twaalfjarig Bestand (1609–1621):Gulik-Kleefse Successieoorlog (Gulik) · Wezel · Antwerpen
Van Bestand tot Münster (1621–1648):Gulik · Steenbergen · Bergen op Zoom · Veluwe · Breda · Oldenzaal · Grol · Baai van Matanzas · 's-Hertogenbosch · Veluwe · Wesel · Slaak · Veldtocht langs de Maas (Venlo · Roermond · Maastricht) · Rijnberk · Maastricht · Philippine · Tienen · Schenkenschans · Breda · Venlo · Maastricht · Kallo · Duins · Hulst · Sint-Vincent · Bergen op Zoom · Sas van Gent · Hulst · Antwerpen · Venlo · Puerto de Cavite