Accountability

Accountability – z uwagi na brak odpowiednika słowa accountability w języku polskim, oddającego złożoność jego znaczenia, w rozważaniach naukowych posługuje się jego anglojęzycznym określeniem w znaczeniu koncepcji odpowiedzialności, rozliczalności i rozrachunku z działań i ich wpływu na otoczenie[1].

Podstawowe znaczenie accountability w przedsiębiorstwie

Koncepcja accountability oznacza zasadniczo obowiązek rozliczania się z otoczeniem z tytułu odpowiedzialności za rezultaty wpływu na to otoczenie. Koncepcja accountability oznacza stosunkowo prostą relację, w której stosunek rozliczalności istnieje pomiędzy podlegającym rozrachunkowi (aktor lub accountor) i tym, który jest odpowiedzialny przed prowadzącym rozrachunek (accountability forum lub accountee). Jednak relacja ta może zawierać wiele zmiennych determinujących funkcje tych stron relacji, wyznaczanych na podstawie formalnej lub nieformalnej umowy określającej różne ich prawa i obowiązki[2].

Ewolucja koncepcji accountability w przedsiębiorstwie

Zakres accountability jako rozliczalności przedsiębiorstw ewoluuje wraz ze zmianami warunków prowadzenia działalności gospodarczej. W ostatnich latach na oczekiwania zgłaszane przez interesariuszy do rozrachunku przedsiębiorstwa wpływa w dużej mierze koncepcja zrównoważonego rozwoju, wymagająca określenia dokonań przedsiębiorstw w wymiarze finansowym i niefinansowym, w tym społeczno-środowiskowym[2].

Definicje accountability w piśmiennictwie naukowym

– tabela poniżej za[3]

Definicja Publikacja
zdolność i obowiązek wyjaśniania i uzasadniania zdarzeń i działań, obowiązek dokonania rachunku Perks, 1993[4]
obowiązek przedstawienia rachunku z działań, za które jest się odpowiedzialnym Gray i in., 1997[5]
odpowiedzialność:
  • zewnętrzna (external accountability) – proces subiektywnej lub obiektywnej oceny ponoszenia konsekwencji i ich rozliczania, obejmujący w szczególności udzielanie odpowiedzi dotyczących nagradzania, sponsorowania, mentoringu, wspierania, doradztwa, szkolenia, kierowania, sankcjonowania lub karania
  • własna (self-accountability) – odpowiedzialność za siebie, obejmująca samoocenę zachowania i jego konsekwencje oraz wszelkie dobrowolne zmiany zachowania
 Bergsteiner i Avery, 2010[6]
własność (cecha) systemu, który umożliwia odkrywanie przyczyn zdarzeń i pomaga zrozumieć, kto lub co jest odpowiedzialne za te zdarzenia Kacianka i Pretschner, 2018[7]
zjawisko społeczne, ukształtowane i odzwierciedlające wzajemne zależne relacje między polityką, kulturą, normami społecznymi i oczekiwaniami instytucjonalnymi przedsiębiorstwa Zyznarska-Dworczak, 2019[8]

Accountability a rachunkowość

Jednym z instrumentów accountability w przedsiębiorstwie jest rachunkowość zrównoważona / rachunkowość rozwoju zrównoważonego, która poprzez pomiar wyników dokonań przedsiębiorstwa wspiera rozrachunek z jego odpowiedzialności wobec interesariuszy zewnętrznych i wewnętrznych. Rachunkowość może bowiem integrować różne poziomy accountability poprzez sprzężenie wyników pomiaru ekonomicznego różnych osiągnięć związanych z realizacją zasad rozwoju zrównoważonego[9][10].


Zobacz hasło accountability w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ BeataB. Zyznarska-Dworczak BeataB., Koncepcja accountability a rachunkowość – podejście teoretyczne, „Studia Oeconomica Posnaniensia”, 7 (3), 2019, s. 178–193, DOI: 10.18559/SOEP.2019.3.11 [dostęp 2022-02-10] .
  2. ↑ a b BeataB. Zyznarska-Dworczak BeataB., Koncepcja accountability a rachunkowość – podejście teoretyczne, „Studia Oeconomica Posnaniensia”, 7 (3), 2019, s. 178–193, DOI: 10.18559/SOEP.2019.3.11 [dostęp 2022-02-04] .
  3. ↑ BeataB. Zyznarska-Dworczak BeataB., Rachunkowość zrównoważona w ujęciu kognitywno-teoretycznym, Poznań 2019, ISBN 978-83-66199-91-0, OCLC 1264710025 [dostęp 2022-02-04] .
  4. ↑ Perks, R. W. (1993). Accounting and society (Vol. 215). London: Chapman & Hall.
  5. ↑ Gray, R., Dey, C., Owen, D., Evans, R. i Zadek, S. (1997). Struggling with the praxis of social accounting: Stakeholders, accountability, audits and procedures. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 10(3), 325–364.
  6. ↑ Bergsteiner, H. i Avery, G. C. (2010). A theoretical responsibility and accountability framework for CSR and global responsibility. Journal of Global Responsibility, 1(1), 8–33.
  7. ↑ Kacianka, S., & Pretschner, A. (2018). Understanding and formalizing accountability for cyber-physical systems. 2018 IEEE International Conference on Systems, Man, and Cybernetics (SMC) (pp. 3165-3170). IEEE.
  8. ↑ Zyznarska-Dworczak, B. (2019). The impact of the accountability on accounting development as the essence of sustainability accounting. Problems of Management in the 21st Century, 14(1), 73–83.
  9. ↑ BeataB. Zyznarska-Dworczak BeataB., Rachunkowość zrównoważona w ujęciu kognitywno-teoretycznym, Poznań 2019, ISBN 978-83-66199-91-0, OCLC 1264710025 [dostęp 2022-02-09] .
  10. ↑ BeataB. Zyznarska-Dworczak BeataB., The impact of the accountability on accounting development as the essence of sustainability accounting, „Problems of Management in the 21st Century”, 2019, s. 73–83, DOI: 10.33225/pmc/19.14.73, ISSN 2538-712X [dostęp 2022-02-09]  (ang.).
Kontrola autorytatywna (odpowiedzialność):
  • LCCN: sh85113235
  • GND: 4304837-7
  • BNCF: 17997
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/accountability