Bajsaphis

Bajsaphis
Shaposhnikov, 1985
Okres istnienia: kreda wczesna PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 145/100.5 145/100.5
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	piersiodziobe
Infrarząd	mszyce
Nadrodzina	mszyce właściwe
Rodzina	Bajsaphididae Homan, Żyła et Węgierek, 2015
Rodzaj	Bajsaphis
Typ nomenklatoryczny
Bajsaphis kononovae Shaposhnikov, 1985

Bajsaphis – wymarły rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków i infrarzędu mszyc. Jedyny z monotypowej rodziny Bajsaphididae.

Mszyce o przysadzistym ciele długości od 1,3 do 2,3 mm. Głowa zaopatrzona była w szwy boczne i długie, smukłe czułki przekraczające połowę długości ciała. Czułki te budowało siedem członów o powierzchni urzeźbionej poprzecznymi żeberkami. Człony trzeci i ostatni były wydłużonego kształtu (trzeci od 6,5 do 9,5 raza dłuższy niż szeroki). Człony czwarty, piąty i szósty były zwężone ku nasadom i rozszerzone ku szczytom. Narządy węchowe czułków zwane rynariami wtórnymi miały nieco elipsoidalny kształt i rozmieszczone były na spodzie czułków w licznych poprzecznych rządkach. Śródtułów miał lekko wypukłą przednią krawędź tarczki i prostą przednią krawędź śródpiersia. Skrzydła miały spiczastą pterostygmę o długości od 3 do 3,5 raza większej od szerokości. Przednie żyłki kubitalne CuA₁ i CuA₂ miały odrębne nasady, a ta pierwsza była 2,5 raza dłuższa od tej drugiej. Żyłka medialna odchodziła od wspólnego pnia u nasady pterostygmy i rozwidlała się za wysokością nasady sektora radialnego na gałęzie M₁₊₂ i M₃₊₄; ta pierwsza rozwidlała się dalej na gałęzie M₁ i M₂, wskutek czego żyłka medialna kończyła się trzema szeroko rozstawionymi gałęziami. Nasada sektora radialnego znajdowała się w połowie długości pterostygmy. Odnóża tylnej pary miały golenie dłuższe niż ⅓ długości ciała, ale krótsze niż czułki. Syfony były porowate. Płytka analna miała postać dwupłatową. Samicę charakteryzowało bardzo dobrze wykształcone pokładełko^[1].

Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały w 1985 roku przez Gieorgija Szaposznikowa^[2]. W 2015 roku Agnieszka Homan, Dagmara Żyła i Piotr Węgierek opisali kolejne 4 gatunki oraz umieścili rodzaj w monotypowej rodzinie Bajsaphididae^[1]. Wszystkie skamieniałości rodzaju odnaleziono w formacji Zaza, w miejscowości Bajsa na terenie rosyjskiej Buriacji^[2]^[1]. Datowane są na wczesną kredę^[1]. Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy miejscowości i łacińskiego -aphis, oznaczającego mszycę^[2].

Do rodziny należą gatunki^[1]^[3]:

†Bajsaphis abbreviata Homan, Żyła & Węgierek, 2015
†Bajsaphis cuspidata Homan, Żyła & Węgierek, 2015
†Bajsaphis eredimata Homan, Żyła & Węgierek, 2015
†Bajsaphis kononovae Shaposhnikov, 1985
†Bajsaphis pulchra Homan, Żyła & Węgierek, 2015

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Agnieszka Homan, Dagmara Żyła, Piotr Węgierek. Bajsaphididae fam. nov., from the Lower Cretaceous of Baissa, Russia: A new family of aphids and its evolutionary significance. „Cretaceous Research”. 52, s. 357-367, 2014. DOI: 10.1016/j.cretres.2014.03.017.
↑ ^a ^b ^c G.Ch.G.Ch. Shaposhnikov G.Ch.G.Ch., The main features of the evolution of aphids, [w:] H.H. Szelęgiewicz (red.), Evolution and biosystematics of aphids, Polska Akademia Nauk, Instytut Zoologii, Proceedings of the International Aphidological Symposium at Jablonna, 5-11 April 1981, Wrocław: Ossolineum, 1985, s. 19-99 .
↑ Colin Favret, David C. Eades: family †Bajsaphididae Homan, Zyla & Wegierek, 2015. [w:] Aphid Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-04-21].

Rodziny pluskwiaków

królestwo: zwierzęta
typ: stawonogi
gromada: owady
podgromada: uskrzydlone
infragromada: nowoskrzydłe
nadrząd: Paraneoptera

Piewiki

Fulgorokształtne

Coleoscytoidea	†Coleoscytidae
Fulgoroidea	Acanaloniidae Achilidae Achilixiidae cybelowate Derbidae Eurybrachidae Flatidae Fulgoridae †Fulgoridiidae Gengidae Hypochthonellidae Kinnaridae †Lalacidae Lophopidae Meenoplidae †Neazoniidae Nogodinidae ocikowate owoszczowate †Perforissidae †Qiyangiricaniidae Ricaniidae sietnicowate szrońcowate szydlakowate Tropiduchidae †Weiwoboidae
Surijokocixioidea	†Surijokocixiidae

Cykadokształtne

Cercopoidea	†Cercopionidae Clastopteridae Epipygidae krasankowate Machaerotidae pienikowate †Procercopidae †Sinoalidae
Cicadoidea	piewikowate Tettigarctidae
Dysmorphoptiloidea	†Dysmorphoptilidae †Eoscarterellidae †Magnacicadiidae
Hylicelloidea	†Chiliocyclidae †Hylicellidae †Mesojabloniidae
Membracoidea	Aetalionidae †Archijassidae Melizoderidae Myerslopiidae skoczkowate zgarbowate
Palaeontinoidea	†Dunstaniidae †Mesogereonidae †Palaeontinidae
Pereborioidea	†Curvicubitidae †Ignotalidae †Pereboriidae
Prosboloidea	†Prosbolidae †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea	†Prosbolopseidae

Pluskwiaki różnoskrzydłe

Dipsocoromorpha

Dipsocoroidea	Ceratocombidae †Cuneocoridae Dipsocoridae Hypsipterygidae Schizopteridae
Stemmocryptoidea	Stemmocryptidae

Enicocephalomorpha

Enicocephaloidea	Aenictopecheidae Enicocephalidae

Pluskwiaki półwodne

Gerroidea	nartnikowate Hermatobatidae
Hebroidea	błotnicowate
Hydrometroidea	Macroveliidae poślizgowate
Mesovelioidea	Madeoveliidae Paraphrynoveliidae plesicowate wodziarkowate

Leptopodomorpha

Leptopodoidea	Leotichiidae †Leptaphelocheiridae Leptopodidae Omaniidae †Palaeoleptidae
Saldoidea	Aepophilidae †Archegocimicidae nabrzeżkowate

Pluskwiaki wodne właściwe

Corixoidea	†Shurabellidae wioślakowate
Naucoroidea	Aphelocheiridae †Leptaphelocheiridae Potamocoridae †Triassocoridae żyrytwowate
Nepoidea	Belostomatidae płoszczycowate
Notonectoidea	pluskolcowate
Pleoidea	Helotrephidae †Mesotrephidae pianówkowate †Scaphocoridae
Ochteroidea	Gelastocoridae Ochteridae

Cimicomorpha

Cimicoidea	Curaliidae dziubałkowate pluskwowate Lasiochilidae Lyctocoridae Plokiophilidae Polyctenidae †Torirostratidae Velocipedidae †Vetanthocoridae
Joppeicoidea	Joppeicidae
Miroidea	tasznikowate Microphysidae
Naboidea	Medocostidae zażartkowate
Reduvoidea	Pachynomidae †Ceresopseidae zajadkowate
Thaumastocoroidea	Thaumastocoridae
Tingoidea	†Ebboidae †Hispanocaderidae †Ignotingidae prześwietlikowate

Pentatomomorpha

Aradoidea	†Kobdocoridae korowcowate Termitaphididae
Coreoidea	Hyocephalidae smyczykowate Stenocephalidae †Trisegmentatidae wtykowate wysysowate †Yuripopovinidae
Idiostoloidea	Henicocoridae Idiostolidae
Lygaeoidea	Artheneidae Blissidae brudźcowate Colobathristidae Cryptorhamphidae Malcidae Meschiidae Ninidae Pachygronthidae †Pachymeridiidae płaszczyńcowate sienikowate skupieńcowate smukleńcowate wyłupieniowate wzdęcielowate zwińcowate
Pyrrhocoroidea	kowalowate Largidae
Tarczówki	Aphylidae błyszczykowate Canopidae Cyrtocoridae Dinidoridae Lestoniidae Megarididae †Mesopentacoridae Parastrachiidae Phloeidae pawężowate †Primipentatomidae †Probascanionidae †Protocoridae puklicowate Saileriolidae tarczówkowate Tesseratomidae Thaumastellidae Urostylididae †Venicoridae ziemikowate żółwinkowate

Coelorrhyncha

Peloridiomorpha	†Hoploridiidae †Karabasiidae Peloridiidae †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha	†Progonocimicidae

Piersiodziobe

czerwce

Aclerdidae
†Albicoccidae
†Apticoccidae
†Arnoldidae
Beesoniidae
†Burmacoccidae
brzózkowate
Conchaspididae
Dactylopiidae
drewnikowate
†Electrococcidae
Eriococcidae
†Grimaldiellidae
†Grohnidae
gwiazdoszowate
†Hammanococcidae
Halimococcidae
†Hodgsonicoccidae
†Inkaidae
†Jersicoccidae
†Kozariidae
†Kukaspididae
kermesowate
korowinowcowate
†Labiococcidae
†Lebanococcidae
Lecanodiaspididae
†Lithuanicoccidae
Margarodidae
miłkowate
misecznikowate
†Pennygullaniidae
Phenacoleachiidae
Phoenicococcidae
†Serafinidae
Stictococcidae
tarcznikowate
†Weitschatidae
wełnowcowate
zabielicowate

koliszki

Aphalaridae
Calophyidae
Carsidaridae
Homotomidae
†Liadopsyllidae
Liviidae
†Malmopsyllidae
Phacopteronidae
†Protopsyllidiidae
Psyllidae
Triozidae

mączliki

mączlikowate

mszyce

Adelgoidea	ochojnikowate †Elektraphididae †Mesozoicaphididae
Aphidoidea	mszycowate †Bajsaphididae †Canadaphididae †Cretamyzidae †Drepanochaitophoridae †Oviparosiphidae †Sinaphididae
Genaphidoidea	†Genaphididae
Naibioidea	†Dracaphididae †Naibiidae †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea	†Ellinaphididae †Isolitaphididae †Juraphididae †Palaeoaphididae †Parvaverrucosidae †Rasnitsynaphididae †Shaposhnikoviidae †Szelegiewicziidae
Phylloxeroidea	filokserowate
Tajmyraphidoidea	†Burmitaphididae †Grassyaphididae †Khatangaphididae †Lebanaphididae †Retinaphididae †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea	†Creaphididae †Leaphididae †Lutevanaphididae †Triassoaphididae