Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska

Flaga Angielskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w latach 1600–1707
Flaga Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w latach 1707–1801
Flaga Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej w latach 1801–1858

Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska (ang. British East India Company, początkowo Angielska Kompania WschodnioindyjskaEnglish East India Company, potocznie John Company) – korporacja zrzeszająca angielskich inwestorów, z siedzibą w Londynie, działająca od 1600 roku do 1858 roku, głównie na terenie dzisiejszych Indii, także w Azji Południowo-Wschodniej i na Dalekim Wschodzie.

Działalność kompanii zapoczątkowała królowa angielska Elżbieta I, nadając jej przywilej monopolu handlowego z Indiami Wschodnimi. Na terenach kolonizowanych przez Brytyjczyków instytucja ta miała szerokie uprawnienia polityczne i administracyjne, daleko wykraczające poza tradycyjny handel. Mogła utrzymywać własną armię, zawierać układy polityczne i sojusze, wypowiadać wojnę, miała prawo do posiadania własnej waluty i pobierania podatków. Na przestrzeni XVII i XVIII wieku podbiła Indie, budując szereg fortów i faktorii, które zapoczątkowały powstanie aglomeracji takich jak: Surat (1612), Ćennaj (Madras, 1639), Kolkata (Kalkuta, 1690).

W roku 1614 kompania rozpoczęła swą działalność w Chinach, z faktorią w Kantonie (Guangzhou). Działała również na terenie Azji Południowo-Wschodniej, przyczyniając się do powstania Singapuru. W czasie swej działalności z kompanii handlowej przeistoczyła się we władcę Indii[potrzebny przypis]. Do 1760 roku wyeliminowała wpływy francuskie na terenie Indii (rywalizacja z Francuską Kompanią Wschodnioindyjską). Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska była w czasie swej działalności jednym z głównych filarów rozwoju ekonomicznego Anglii i miała ogromny wpływ na imperialną politykę tego kraju.

W roku 1813 rząd brytyjski zniósł monopol kompanii na handel z Indiami, a w roku 1833 zniósł monopol na handel z Chinami, umacniając równocześnie rolę Kompanii w administracji Indiami. Powstanie Hongkongu i rosnąca konkurencja, zwłaszcza w handlu herbatą, pchnęły Kompanię do rozpoczęcia upraw tej rośliny w Indiach. Sprowadzone przez Roberta Fortune’a sadzonki i chińscy specjaliści dały początek indyjskiemu przemysłowi herbacianemu.

W 1858, po powstaniu sipajów, rząd brytyjski przejął władzę w Indiach. Kompania została rozwiązana w roku 1874.


Zobacz multimedia związane z tematem: Brytyjska Kompania Wschodnioindyjska

Zobacz też

Linki zewnętrzne

  • History and Politics: East India Company (ang.)
  • English Expansionism (ang.)
  • p
  • d
  • e
Prehistoria i starożytność
  • Cywilizacja doliny Indusu (3300–1300 p.n.e.)
  • Dynastia Sun (ok. 1700–1500 p.n.e.)
  • Dynastia Puru-Bharata-Kuru-Pandawa (ok. 1700–1026 p.n.e.)
    • Dynastia Bharata (ok. 1700–1400 p.n.e.)
    • Dynastia Puru (ok. 1400–1200 p.n.e.)
    • Dynastia Kuru (ok. 1400–450 p.n.e.)
    • Dynastia Pandawa (ok. 1200–315 p.n.e.)
    • Dynastia Janjua Shahi (VI w. – 1026)
  • Magadha (ok. 1700 p.n.e. – 550 n.e.)
    • Dynastia Brihadratha (ok. 1700–799 p.n.e.)
    • Dynastia Pradjota (799–684 p.n.e.)
    • Dynastia Harijanka (545-346 p.n.e.)
    • Dynastia Śiśunaga (684–424 p.n.e.)
    • Dynastia Szakja (ok. 650–500 p.n.e.)
    • Dynastia Nanda (424–321 p.n.e.)
    • Dynastia Maurjów (324–184 p.n.e.)
    • Dynastia Śunga (185–73 p.n.e.)
    • Dynastia Kanva (73–26 p.n.e.)
    • Dynastia Guptów (ok. 240–550)
  • Dynastia Pandya (od ok. 550 p.n.e.)
  • Państwo Chera (ok. 300 p.n.e. – 1314 n.e.)
  • Hellenistyczni królowie Baktrii (ok. 250–85 p.n.e.)
  • Dynastie Indo-Scytyjskie (ok. 85 p.n.e. – 45 n.e.)
  • Władcy Indo-Partyjscy (ok. 21–100)
  • Państwo Kuszanów (ok. 1–375)
  • Dynastia Chola (ok. 100–1279)
Średniowiecze i nowożytność
Współczesność

Kontrola autorytatywna (biznes):
  • ISNI: 0000000121872375
  • VIAF: 239176400
  • LCCN: n79118917
  • GND: 2052078-5
  • BnF: 13516315z
  • SUDOC: 027501884
  • NKC: olak2003164500
  • CiNii: DA02088024
  • J9U: 987007260658805171
  • CANTIC: a11815309
  • WorldCat: lccn-n79118917
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3924575
  • Britannica: topic/East-India-Company, topic/Company-Bahadur
  • NE.se: brittiska-ostindiska-kompaniet
  • SNL: East_India_Company