Ceratocombidae

Ceratocombidae
Fieber, 1861
Okres istnienia: miocen–dziś
PreꞒ
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
Q
23.03/0
23.03/0
Ilustracja
Rycina przedstawiciela rodzaju Ceratocombus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Infrarząd

Dipsocoromorpha

Nadrodzina

Dipsocoroidea

Rodzina

Ceratocombidae

Multimedia w Wikimedia Commons

Ceratocombidae – rodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i infrarzędu Dipsocoromorpha. Są kosmopolityczne, ale głównie tropikalne. Zamieszkują ściółkę, mchy i podobne siedliska. Obejmują około 50 opisanych gatunków, ale prawdopodobnie setki innych czekają na odkrycie. W zapisie kopalnym znane tylko z miocenu.

Morfologia

Ceratocombus aotearoae, w lewym dolnym rogu paramera

Pluskwiaki o ciele długości od 1,5 do 3 mm. Ubarwienie mają zazwyczaj niepozorne, matowe: od żółtawego po ciemnobrązowe. Tylko u niektórych gatunków z krainy australijskiej, orientalnej i Madagaskaru obecne są wyraźne, barwne wzory[1].

Czułki są wiciowate, czteroczłonowe. Dwa początkowe człony mają krótkie i grube, przy czym człon drugi jest od 1,5 do 2,5 raza dłuższy od pierwszego. Dwa ostatnie człony są długie, cienkie i zaopatrzone w liczne długie, cienkie, sterczące lub półwzniesione szczecinki. Między oczami złożonymi mogą znajdować się przyoczka. U Trichotonanninae na oczach złożonych występuje silna szczecinka pośrodkowa. Kłujka może być różnej formy: od krótkiej i grubej po długą i cienką[1].

Przedplecze pozbawione jest żeberek i listewek podłużnych zarówno na powierzchni jak i na krawędziach. Z nielicznymi wyjątkami episternity przedtułowia są zredukowane i w związku z tym stawy bioder przedniej pary odsłonięte. Większość gatunków wykazuje polimorfizm skrzydłowy. Nieliczne są gatunki mające formy wyłącznie długoskrzydłe lub wyłącznie krótkoskrzydłe. U form długoskrzydłych półpokrywy cechują się wyraźnym acz bardzo krótkim załamaniem kostalnym przerywającym żyłkę marginalną oraz obecnością od dwóch do czterech komórek w użyłkowaniu odsiebnej części skrzydła. Odnóża mają stopy dwu- lub trójczłonowe, często z zaznaczonym dymorfizmem płciowym[1].

Odwłok ma przetchlinki od segmentu drugiego lub trzeciego do ósmego, zwykle umieszczone grzbietowo. Segmenty odwłoka od siódmego do dziewiątego i ich laterotergity są symetryczne u Ceratocombinae, zaś asymetryczne u Trichotonanninae. U Ceratocombini i niektórych Issidomimini genitalia samców są symetryczne, co jest cechą unikalną w skali infrarzędu[1].

Biologia i występowanie

Owady te zasiedlają wilgotną ściółkę liściastą i mieszaną, mchy (w tym torfowce), rozkładające się trzciny i podobne środowiska. Wiele gatunków potrafi szybko biegać. Przypuszczalnie wszystkie są drapieżnikami żerującymi na drobnych stawonogach. Niektóre tylko wyszukują ofiarę, podczas gdy inne zdolne są do jej ścigania. Dają się odławiać przy pomocy pułapek Barbera, aparatu Tullgrena, a długoskrzydłe imagines przylatują do światła[1].

Rodzina kosmopolityczna, ale najliczniej reprezentowana w strefie tropikalnej. W strefie umiarkowanej jej różnorodność gatunkowa jest niewielka[1]. W Europie, w tym w Polsce stwierdzono 3 gatunki: Ceratocombus brevipennis, C. coleoptratus i C. corticalis[2][3] (zobacz też: Ceratocombidae Polski).

Taksonomia i ewolucja

Takson ten wprowadzony został po raz pierwszy w 1861 roku przez Franza Xaviera Fiebera[4]. Początkowo włączany był w skład Dipsocoridae (=Cryptostemmatidae). Do rangi osobnej rodziny wyniesiony został w 1970 roku przez Pavla Štysa[1]. Dotychczas opisano około 50 gatunków Ceratocombidae, ale liczbę nieopisanych jeszcze gatunków z samego rodzaju Ceratocombus szacuje się na setki[1][5]. Ich systematyka przedstawia się następująco[5]:

  • podrodzina: Ceratocombinae Fieber, 1861
    • plemię: Ceratocombini Fieber, 1861
      • Ceratocombus Signoret
      • Leptonannus Reuter
      • Feshnia Štys
    • plemię: Issidomimini
      • Issidomimus Poppius
      • Kvamula Štys
      • Muatianvuaia Wygodzinsky
  • podrodzina: Trichotonanninae
    • plemię: Trichotonannini
      • Trichotonannus Reuter

W zapisie kopalnym rodzina ta znana jest z inkluzji dwóch wczesnomioceńskich gatunków: Ceratocombus hurdi i Leptonannus miocenicus. Oba odnaleziono w bursztynie z meksykańskiego stanu Chiapas[6][7].

Przypisy

  1. a b c d e f g h Pavel Štys: Ceratocombidae. W: Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Ithaca and London: Cornell University Press, 1995, s. 75-77. ISBN 0-8014-2066-0.
  2. A. Wolski: Ceratocombidae. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2019-07-16].
  3. Ceratocombidae. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-07-16].
  4. F.X. Fieber: Die Europäischen Hemipteren. Halbflugler (Rhynchota Heteroptera). 1861, s. 113-444.
  5. a b C. Weirauch: Ceratocombidae. [w:] Heteropteran Systematics Lab [on-line]. University of California, Riverside, 2008-2012. [dostęp 2019-07-16].
  6. D. Azar, A. Nel, D. Coty, R. Garrouste. The second fossil ceratocombid bug from the Miocene amber of Chiapas (Mexico) (Hemiptera: Ceratocombidae). „Annales de la Société Entomologique de France”. 46, s. 100-102, 2010. DOI: 10.1080/00379271.2010.10697642. 
  7. P. Wygodzinsky. A new hemipteran (Dipsocoridae) from the Miocene amber of Chiapas, Mexico. „Journal of Paleontology”. 33 (5), s. 853-854, 1959. 
  • p
  • d
  • e
Rodziny pluskwiaków
Fulgorokształtne
Coleoscytoidea
  • †Coleoscytidae
Fulgoroidea
  • Acanaloniidae
  • Achilidae
  • Achilixiidae
  • cybelowate
  • Derbidae
  • Eurybrachidae
  • Flatidae
  • Fulgoridae
  • †Fulgoridiidae
  • Gengidae
  • Hypochthonellidae
  • Kinnaridae
  • †Lalacidae
  • Lophopidae
  • Meenoplidae
  • †Neazoniidae
  • Nogodinidae
  • ocikowate
  • owoszczowate
  • †Perforissidae
  • †Qiyangiricaniidae
  • Ricaniidae
  • sietnicowate
  • szrońcowate
  • szydlakowate
  • Tropiduchidae
  • †Weiwoboidae
Surijokocixioidea
  • †Surijokocixiidae
Cykadokształtne
Cercopoidea
Cicadoidea
Dysmorphoptiloidea
  • †Dysmorphoptilidae
  • †Eoscarterellidae
  • †Magnacicadiidae
Hylicelloidea
  • †Chiliocyclidae
  • †Hylicellidae
  • †Mesojabloniidae
Membracoidea
  • Aetalionidae
  • †Archijassidae
  • Melizoderidae
  • Myerslopiidae
  • skoczkowate
  • zgarbowate
Palaeontinoidea
  • †Dunstaniidae
  • †Mesogereonidae
  • †Palaeontinidae
Pereborioidea
  • †Curvicubitidae
  • †Ignotalidae
  • †Pereboriidae
Prosboloidea
  • †Prosbolidae
  • †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea
  • †Prosbolopseidae
Dipsocoromorpha
Dipsocoroidea
Stemmocryptoidea
Enicocephalomorpha
Enicocephaloidea
  • Aenictopecheidae
  • Enicocephalidae
Pluskwiaki półwodne
Gerroidea
Hebroidea
Hydrometroidea
Mesovelioidea
Leptopodomorpha
Leptopodoidea
  • Leotichiidae
  • †Leptaphelocheiridae
  • Leptopodidae
  • Omaniidae
  • †Palaeoleptidae
Saldoidea
Pluskwiaki wodne właściwe
Corixoidea
Naucoroidea
Nepoidea
Notonectoidea
Pleoidea
Ochteroidea
Cimicomorpha
Cimicoidea
  • Curaliidae
  • dziubałkowate
  • pluskwowate
  • Lasiochilidae
  • Lyctocoridae
  • Plokiophilidae
  • Polyctenidae
  • †Torirostratidae
  • Velocipedidae
  • †Vetanthocoridae
Joppeicoidea
Miroidea
Naboidea
Reduvoidea
Thaumastocoroidea
  • Thaumastocoridae
Tingoidea
Pentatomomorpha
Aradoidea
Coreoidea
Idiostoloidea
Lygaeoidea
Pyrrhocoroidea
Tarczówki
Coelorrhyncha
Peloridiomorpha
  • †Hoploridiidae
  • †Karabasiidae
  • Peloridiidae
  • †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha
  • †Progonocimicidae
czerwce
  • Aclerdidae
  • †Albicoccidae
  • †Apticoccidae
  • †Arnoldidae
  • Beesoniidae
  • †Burmacoccidae
  • brzózkowate
  • Conchaspididae
  • Dactylopiidae
  • drewnikowate
  • †Electrococcidae
  • Eriococcidae
  • †Grimaldiellidae
  • †Grohnidae
  • gwiazdoszowate
  • †Hammanococcidae
  • Halimococcidae
  • †Hodgsonicoccidae
  • †Inkaidae
  • †Jersicoccidae
  • †Kozariidae
  • †Kukaspididae
  • kermesowate
  • korowinowcowate
  • †Labiococcidae
  • †Lebanococcidae
  • Lecanodiaspididae
  • †Lithuanicoccidae
  • Margarodidae
  • miłkowate
  • misecznikowate
  • †Pennygullaniidae
  • Phenacoleachiidae
  • Phoenicococcidae
  • †Serafinidae
  • Stictococcidae
  • tarcznikowate
  • †Weitschatidae
  • wełnowcowate
  • zabielicowate
koliszki
  • Aphalaridae
  • Calophyidae
  • Carsidaridae
  • Homotomidae
  • †Liadopsyllidae
  • Liviidae
  • †Malmopsyllidae
  • Phacopteronidae
  • †Protopsyllidiidae
  • Psyllidae
  • Triozidae
mączliki
  • mączlikowate
mszyce
Adelgoidea
Aphidoidea
  • mszycowate
  • Bajsaphididae
  • †Canadaphididae
  • †Cretamyzidae
  • †Drepanochaitophoridae
  • †Oviparosiphidae
  • †Sinaphididae
Genaphidoidea
  • †Genaphididae
Naibioidea
  • †Dracaphididae
  • †Naibiidae
  • †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea
Phylloxeroidea
  • filokserowate
Tajmyraphidoidea
  • †Burmitaphididae
  • †Grassyaphididae
  • †Khatangaphididae
  • †Lebanaphididae
  • †Retinaphididae
  • †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea
incertae sedis
  • †Archiconiopterygidae
Niesklasyfikowane w podrzędach
  • †Archescytinidae
  • Aviorrhynchidae
  • †Granulidae
  • †Ingruidae
  • †Ipsviciidae
  • †Paraknightiidae
  • †Protoprosbolidae
  • †Saaloscytinidae
  • †Scytinopteridae
  • †Serpentivenidae
  • †Stenoviciidae
Identyfikatory zewnętrzne (takson monotypowy):
  • BioLib: 17102
  • EoL: 562
  • GBIF: 4307
  • identyfikator iNaturalist: 372971
  • ITIS: 104019
  • NCBI: 237198
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 216368