Creaphis

Creaphis
Shcherbakov et Wegierek, 1991
Okres istnienia: trias późny PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 237/201.4 237/201.4
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	piersiodziobe
Infrarząd	mszyce
Nadrodzina	Triassoaphidoidea
Rodzina	Creaphididae Shcherbakov et Wegierek, 1991
Rodzaj	Creaphis
Typ nomenklatoryczny
Creaphis theodora Shcherbakov et Wegierek, 1991

Creaphis – wymarły rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków i infrarzędu mszyc. Jedyny z monotypowej rodziny Creaphididae. Obejmuje tylko gatunek C. theodora.

Taksonomia

Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały w 1991 roku przez Dimitrija Szczerbakowa i Piotra Węgierka na łamach „Psyche”. Opisu dokonano na podstawie pojedynczej skamieniałości odnalezionej w formacji Madygen, w Dzhailoucho^[1], na terenie obecnego obwodu oszyńskiego w Kirgistanie. Datowana jest ona na karnik w triasie^[1]^[2].

Szerbakow i Węgierek umieścili go w monotypowej rodzinie Creaphididae^[1]. W 2010 roku Szczerbakow podzielił tę rodzinę na trzy monotypowe podrodziny: Creaphidinae, Leaphidinae i Triassoaphidinae^[3], jednak w 2011 roku Jacek Szwedo i André Nel wynieśli pierwszą do rangi odrębnej rodziny Leaphididae, a drugiej przywrócili status takowej (Triassoaphididae), w związku z czym Creaphididae znów stały się monotypowe^[2]. Inną klasyfikację stosują autorzy bazy Aphid Species File wyróżniając w obrębie Creaphididae podrodziny Leaphidinae i Creaphidinae, natomiast pozostawiając status odrębnej rodziny w przypadku Triassoaphididae^[4].

Morfologia

Owad znany tylko z przedniego skrzydła o długości 3 mm i szerokości 1,1 mm. Jego krawędź przednia była u nasady łukowato zakrzywiona, a dalej prosta^[1]. Pterostygma miała kształt silnie wydłużony i zwężający się ku szczytowi, o prostej krawędzi tylnej i swym czubkiem sięgała wierzchołkowego brzegu skrzydła. Żyłka subkostalna wykształcona była w postaci głębokiej bruzdy, biegnącej równolegle do wspólnego pnia żyłek radialnej i medialnej (R+M)^[1]^[2], a dalej słabła, by na wysokości nasady sektora radialnego odbić po skosie ku brzegowi skrzydła. Pień R+M był bardzo gruby i wyrastał z bulwiasto nabrzmiałej nasady skrzydła^[1]. Sektor radialny (RS), opisywany też jako tylna żyłka radialna (RP), odchodził od wspólnego pnia tuż przy nasadzie pterostygmy i był bardzo długi, w nasadowym odcinku zakrzywiony, ale dalej prosty. Pień przedniej żyłki kubitalnej (CuA) był znacznie krótszy i grubszy niż pień żyłki medialnej (M)^[1]^[2]. Żyłka medialna rozdzielała się na gałęzie M₁₊₂ i M₃₊₄, a ta pierwsza następnie rozwidlała się na gałęzie M₁ i M₂^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Dmitry Shcherbakov, Piotr Węgierek. Creaphididae, A New and the Oldest Aphid Family From the Triassic of Middle Asia. „Psyche A Journal of Entomology”. 98 (1), 1991. DOI: 10.1155/1991/87106.
↑ ^a ^b ^c ^d Jacek Szwedo, Andre Nel. The Oldest Aphid Insect from the Middle Triassic of the Vosges, France. „Acta Palaeontologica Polonica”. 56 (4), s. 757-766, 2011. DOI: 10.4202/app.2010.0034.
↑ D.E. Shcherbakov. The earliest true bugs and aphids from the Middle Triassic of France (Hemiptera). „Russian Entomological Journal”. 19, s. 179-182, 2010.
↑ Colin Favret, David C. Eades: superfamily †Triassoaphidoidea Heie, 1999. [w:] Aphid Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-04-21].

Rodziny pluskwiaków

królestwo: zwierzęta
typ: stawonogi
gromada: owady
podgromada: uskrzydlone
infragromada: nowoskrzydłe
nadrząd: Paraneoptera

Piewiki

Fulgorokształtne

Coleoscytoidea	†Coleoscytidae
Fulgoroidea	Acanaloniidae Achilidae Achilixiidae cybelowate Derbidae Eurybrachidae Flatidae Fulgoridae †Fulgoridiidae Gengidae Hypochthonellidae Kinnaridae †Lalacidae Lophopidae Meenoplidae †Neazoniidae Nogodinidae ocikowate owoszczowate †Perforissidae †Qiyangiricaniidae Ricaniidae sietnicowate szrońcowate szydlakowate Tropiduchidae †Weiwoboidae
Surijokocixioidea	†Surijokocixiidae

Cykadokształtne

Cercopoidea	†Cercopionidae Clastopteridae Epipygidae krasankowate Machaerotidae pienikowate †Procercopidae †Sinoalidae
Cicadoidea	piewikowate Tettigarctidae
Dysmorphoptiloidea	†Dysmorphoptilidae †Eoscarterellidae †Magnacicadiidae
Hylicelloidea	†Chiliocyclidae †Hylicellidae †Mesojabloniidae
Membracoidea	Aetalionidae †Archijassidae Melizoderidae Myerslopiidae skoczkowate zgarbowate
Palaeontinoidea	†Dunstaniidae †Mesogereonidae †Palaeontinidae
Pereborioidea	†Curvicubitidae †Ignotalidae †Pereboriidae
Prosboloidea	†Prosbolidae †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea	†Prosbolopseidae

Pluskwiaki różnoskrzydłe

Dipsocoromorpha

Dipsocoroidea	Ceratocombidae †Cuneocoridae Dipsocoridae Hypsipterygidae Schizopteridae
Stemmocryptoidea	Stemmocryptidae

Enicocephalomorpha

Enicocephaloidea	Aenictopecheidae Enicocephalidae

Pluskwiaki półwodne

Gerroidea	nartnikowate Hermatobatidae
Hebroidea	błotnicowate
Hydrometroidea	Macroveliidae poślizgowate
Mesovelioidea	Madeoveliidae Paraphrynoveliidae plesicowate wodziarkowate

Leptopodomorpha

Leptopodoidea	Leotichiidae †Leptaphelocheiridae Leptopodidae Omaniidae †Palaeoleptidae
Saldoidea	Aepophilidae †Archegocimicidae nabrzeżkowate

Pluskwiaki wodne właściwe

Corixoidea	†Shurabellidae wioślakowate
Naucoroidea	Aphelocheiridae †Leptaphelocheiridae Potamocoridae †Triassocoridae żyrytwowate
Nepoidea	Belostomatidae płoszczycowate
Notonectoidea	pluskolcowate
Pleoidea	Helotrephidae †Mesotrephidae pianówkowate †Scaphocoridae
Ochteroidea	Gelastocoridae Ochteridae

Cimicomorpha

Cimicoidea	Curaliidae dziubałkowate pluskwowate Lasiochilidae Lyctocoridae Plokiophilidae Polyctenidae †Torirostratidae Velocipedidae †Vetanthocoridae
Joppeicoidea	Joppeicidae
Miroidea	tasznikowate Microphysidae
Naboidea	Medocostidae zażartkowate
Reduvoidea	Pachynomidae †Ceresopseidae zajadkowate
Thaumastocoroidea	Thaumastocoridae
Tingoidea	†Ebboidae †Hispanocaderidae †Ignotingidae prześwietlikowate

Pentatomomorpha

Aradoidea	†Kobdocoridae korowcowate Termitaphididae
Coreoidea	Hyocephalidae smyczykowate Stenocephalidae †Trisegmentatidae wtykowate wysysowate †Yuripopovinidae
Idiostoloidea	Henicocoridae Idiostolidae
Lygaeoidea	Artheneidae Blissidae brudźcowate Colobathristidae Cryptorhamphidae Malcidae Meschiidae Ninidae Pachygronthidae †Pachymeridiidae płaszczyńcowate sienikowate skupieńcowate smukleńcowate wyłupieniowate wzdęcielowate zwińcowate
Pyrrhocoroidea	kowalowate Largidae
Tarczówki	Aphylidae błyszczykowate Canopidae Cyrtocoridae Dinidoridae Lestoniidae Megarididae †Mesopentacoridae Parastrachiidae Phloeidae pawężowate †Primipentatomidae †Probascanionidae †Protocoridae puklicowate Saileriolidae tarczówkowate Tesseratomidae Thaumastellidae Urostylididae †Venicoridae ziemikowate żółwinkowate

Coelorrhyncha

Peloridiomorpha	†Hoploridiidae †Karabasiidae Peloridiidae †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha	†Progonocimicidae

Piersiodziobe

czerwce

Aclerdidae
†Albicoccidae
†Apticoccidae
†Arnoldidae
Beesoniidae
†Burmacoccidae
brzózkowate
Conchaspididae
Dactylopiidae
drewnikowate
†Electrococcidae
Eriococcidae
†Grimaldiellidae
†Grohnidae
gwiazdoszowate
†Hammanococcidae
Halimococcidae
†Hodgsonicoccidae
†Inkaidae
†Jersicoccidae
†Kozariidae
†Kukaspididae
kermesowate
korowinowcowate
†Labiococcidae
†Lebanococcidae
Lecanodiaspididae
†Lithuanicoccidae
Margarodidae
miłkowate
misecznikowate
†Pennygullaniidae
Phenacoleachiidae
Phoenicococcidae
†Serafinidae
Stictococcidae
tarcznikowate
†Weitschatidae
wełnowcowate
zabielicowate

koliszki

Aphalaridae
Calophyidae
Carsidaridae
Homotomidae
†Liadopsyllidae
Liviidae
†Malmopsyllidae
Phacopteronidae
†Protopsyllidiidae
Psyllidae
Triozidae

mączliki

mączlikowate

mszyce

Adelgoidea	ochojnikowate †Elektraphididae †Mesozoicaphididae
Aphidoidea	mszycowate †Bajsaphididae †Canadaphididae †Cretamyzidae †Drepanochaitophoridae †Oviparosiphidae †Sinaphididae
Genaphidoidea	†Genaphididae
Naibioidea	†Dracaphididae †Naibiidae †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea	†Ellinaphididae †Isolitaphididae †Juraphididae †Palaeoaphididae †Parvaverrucosidae †Rasnitsynaphididae †Shaposhnikoviidae †Szelegiewicziidae
Phylloxeroidea	filokserowate
Tajmyraphidoidea	†Burmitaphididae †Grassyaphididae †Khatangaphididae †Lebanaphididae †Retinaphididae †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea	†Creaphididae †Leaphididae †Lutevanaphididae †Triassoaphididae