Dipsocoridae

Dohrn, 1859

Okres istnienia: eocen–dziś

PreꞒ

Ꞓ

56/0

Przedstawiciel rodzaju Cryptostemna

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Infrarząd

Dipsocoromorpha

Nadrodzina

Dipsocoroidea

Rodzina

Dipsocoridae

Synonimy

Cryptostemnidae McAtee et Malloch, 1925

Dipsocoridae – rodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i infrarzędu Dipsocoromorpha.

Morfologia

Pluskwiaki o wydłużonym i zwykle nieco spłaszczonym ciele długości poniżej 3 mm. Czułki są wiciowate, czteroczłonowe. Dwa początkowe człony mają krótkie i grube, a dwa ostatnie człony są długie, cienkie i zaopatrzone w liczne długie, cienkie, sterczące lub półwzniesione szczecinki. Między oczami złożonymi mogą znajdować się przyoczka. Czetroczłonowa kłujka jest gruba i nie sięga ku tyłowi poza biodra przedniej pary odnóży. Jej pierwszy człon jest lepiej rozwinięty niż pozostałe. Przedplecze pozbawione jest żeberek i listewek podłużnych zarówno na powierzchni jak i na krawędziach. Nie ma obrączki apikalnej. Episternity przedtułowia są zredukowane i w związku z tym stawy bioder przedniej pary odsłonięte. Tarczka jest dużych rozmiarów. Liczne gatunki wykazują polimorfizm skrzydłowy: występują formy od długo- do krótkoskrzydłych. U form długoskrzydłych skórzaste półpokrywy cechują się głębokim, sięgającym niemal do żyłki medialnej załamaniem kostalnym oraz zakrywką wyróżniającą się od reszty powierzchni tylko przez brak użyłkowania. Stosunkowo grube odnóża mają stopy dwu- lub trójczłonowe. Na pleurytach zatułowia obecne są ewaporatoria gruczołów zapachowych. Odwłok ma spód gęsto owłosiony, a wierzch z dużymi powierzchniami mediotergitów pozbawionymi sklerotyzacji. Laterotergity występują w jednym lub dwóch zestawach i mają przetchlinki umieszczone po stronie brzusznej. U larw (nimf) ujścia gruczołów zapachowych położone są pomiędzy tergitami: trzecim i czwartym, czwartym i piątym oraz piątym i szóstym. Samce cechują się silną, lewoskrętną asymetrią odwłoka i długim fallusem. Samice odznaczają się płytką subgenitalną zakończoną na pośrodkowej, blaszkowatej strukturze oraz pokładełkiem o walwula porośniętych mikrowłoskami^[1].

Biologia i występowanie

Owady te zasiedlają wilgotną strefę na piaszczysto-żwirowych pobrzeżach czystych wód płynących i stojących, a także kępy mchów, w tym torfowców na brzegach wód i mokradłach. Często bytują pod kamieniami. Wszystkie są drapieżnikami żerującymi na drobnych stawonogach. Nie gardzą też padliną – obserwowano ich żerowanie na martwych osobnikach jętek. Długoskrzydłe imagines przylatują do sztucznych źródeł światła^[1].

Rodzina kosmopolityczna^[1]. W Europie odnotowano 8 gatunków^[2], z których w Polsce stwierdzono 4 (zobacz: Dipsocoridae Polski)^[3].

Taksonomia i ewolucja

Takson ten wprowadzony został po raz pierwszy w 1859 roku przez Carla Augusta Dohrna. Nazwa rodziny pochodzi od nazwy rodzajowej Dipsocoris, która została zsynonimizowana z Cryptostemma. W związku z tym proponowana była zmiana nazwy rodziny na Cryptostemmatidae, jednak krok taki nie został powszechnie zaakceptowany i w powszechnym użyciu pozostała nazwa Dipsocoridae^[1].

Rodzina ta obejmuje około 30 opisanych gatunków, ale wiele innych czeka na odkrycie^[1]. Wyróżnia się w jej obrębie 3 rodzaje^[4]:

Cryptostemma Herrich-Schaeffer, 1833
Pachycoleus Fieber, 1860
Alpagut Kiyak, 1995

W zapisie kopalnym rodzina ta znana jest z inkluzji pojedynczego, wczesnoeoceńskiego gatunku, Cryptostemma eocenica, odnaleziego w bursztynie z Francji^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pavel Štys: Dipsocoridae. W: Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Ithaca and London: Cornell University Press, 1995, s. 78. ISBN 0-8014-2066-0.
↑ Dipsocoridae. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-07-16].
↑ A. Wolski: Dipsocoridae. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2019-07-16].
↑ C. Weirauch: Dipsocoridae. [w:] Heteropteran Systematics Lab [on-line]. University of California, Riverside, 2008-2012. [dostęp 2019-07-16].
↑ V. Hartung, R. Garrouste, A. Nel. The first fossil Dipsocoridae found in the early Eocene amber of France (Hemiptera: Heteroptera). „Comptes Rendus Palevol”. 16, s. 715-720, 2017.

Rodziny pluskwiaków

królestwo: zwierzęta
typ: stawonogi
gromada: owady
podgromada: uskrzydlone
infragromada: nowoskrzydłe
nadrząd: Paraneoptera

Piewiki

Fulgorokształtne

Coleoscytoidea	†Coleoscytidae
Fulgoroidea	Acanaloniidae Achilidae Achilixiidae cybelowate Derbidae Eurybrachidae Flatidae Fulgoridae †Fulgoridiidae Gengidae Hypochthonellidae Kinnaridae †Lalacidae Lophopidae Meenoplidae †Neazoniidae Nogodinidae ocikowate owoszczowate †Perforissidae †Qiyangiricaniidae Ricaniidae sietnicowate szrońcowate szydlakowate Tropiduchidae †Weiwoboidae
Surijokocixioidea	†Surijokocixiidae

Cykadokształtne

Cercopoidea	†Cercopionidae Clastopteridae Epipygidae krasankowate Machaerotidae pienikowate †Procercopidae †Sinoalidae
Cicadoidea	piewikowate Tettigarctidae
Dysmorphoptiloidea	†Dysmorphoptilidae †Eoscarterellidae †Magnacicadiidae
Hylicelloidea	†Chiliocyclidae †Hylicellidae †Mesojabloniidae
Membracoidea	Aetalionidae †Archijassidae Melizoderidae Myerslopiidae skoczkowate zgarbowate
Palaeontinoidea	†Dunstaniidae †Mesogereonidae †Palaeontinidae
Pereborioidea	†Curvicubitidae †Ignotalidae †Pereboriidae
Prosboloidea	†Prosbolidae †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea	†Prosbolopseidae

Pluskwiaki różnoskrzydłe

Dipsocoromorpha

Dipsocoroidea	Ceratocombidae †Cuneocoridae Dipsocoridae Hypsipterygidae Schizopteridae
Stemmocryptoidea	Stemmocryptidae

Enicocephalomorpha

Enicocephaloidea	Aenictopecheidae Enicocephalidae

Pluskwiaki półwodne

Gerroidea	nartnikowate Hermatobatidae
Hebroidea	błotnicowate
Hydrometroidea	Macroveliidae poślizgowate
Mesovelioidea	Madeoveliidae Paraphrynoveliidae plesicowate wodziarkowate

Leptopodomorpha

Leptopodoidea	Leotichiidae †Leptaphelocheiridae Leptopodidae Omaniidae †Palaeoleptidae
Saldoidea	Aepophilidae †Archegocimicidae nabrzeżkowate

Pluskwiaki wodne właściwe

Corixoidea	†Shurabellidae wioślakowate
Naucoroidea	Aphelocheiridae †Leptaphelocheiridae Potamocoridae †Triassocoridae żyrytwowate
Nepoidea	Belostomatidae płoszczycowate
Notonectoidea	pluskolcowate
Pleoidea	Helotrephidae †Mesotrephidae pianówkowate †Scaphocoridae
Ochteroidea	Gelastocoridae Ochteridae

Cimicomorpha

Cimicoidea	Curaliidae dziubałkowate pluskwowate Lasiochilidae Lyctocoridae Plokiophilidae Polyctenidae †Torirostratidae Velocipedidae †Vetanthocoridae
Joppeicoidea	Joppeicidae
Miroidea	tasznikowate Microphysidae
Naboidea	Medocostidae zażartkowate
Reduvoidea	Pachynomidae †Ceresopseidae zajadkowate
Thaumastocoroidea	Thaumastocoridae
Tingoidea	†Ebboidae †Hispanocaderidae †Ignotingidae prześwietlikowate

Pentatomomorpha

Aradoidea	†Kobdocoridae korowcowate Termitaphididae
Coreoidea	Hyocephalidae smyczykowate Stenocephalidae †Trisegmentatidae wtykowate wysysowate †Yuripopovinidae
Idiostoloidea	Henicocoridae Idiostolidae
Lygaeoidea	Artheneidae Blissidae brudźcowate Colobathristidae Cryptorhamphidae Malcidae Meschiidae Ninidae Pachygronthidae †Pachymeridiidae płaszczyńcowate sienikowate skupieńcowate smukleńcowate wyłupieniowate wzdęcielowate zwińcowate
Pyrrhocoroidea	kowalowate Largidae
Tarczówki	Aphylidae błyszczykowate Canopidae Cyrtocoridae Dinidoridae Lestoniidae Megarididae †Mesopentacoridae Parastrachiidae Phloeidae pawężowate †Primipentatomidae †Probascanionidae †Protocoridae puklicowate Saileriolidae tarczówkowate Tesseratomidae Thaumastellidae Urostylididae †Venicoridae ziemikowate żółwinkowate

Coelorrhyncha

Peloridiomorpha	†Hoploridiidae †Karabasiidae Peloridiidae †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha	†Progonocimicidae

Piersiodziobe

czerwce

Aclerdidae
†Albicoccidae
†Apticoccidae
†Arnoldidae
Beesoniidae
†Burmacoccidae
brzózkowate
Conchaspididae
Dactylopiidae
drewnikowate
†Electrococcidae
Eriococcidae
†Grimaldiellidae
†Grohnidae
gwiazdoszowate
†Hammanococcidae
Halimococcidae
†Hodgsonicoccidae
†Inkaidae
†Jersicoccidae
†Kozariidae
†Kukaspididae
kermesowate
korowinowcowate
†Labiococcidae
†Lebanococcidae
Lecanodiaspididae
†Lithuanicoccidae
Margarodidae
miłkowate
misecznikowate
†Pennygullaniidae
Phenacoleachiidae
Phoenicococcidae
†Serafinidae
Stictococcidae
tarcznikowate
†Weitschatidae
wełnowcowate
zabielicowate

koliszki

Aphalaridae
Calophyidae
Carsidaridae
Homotomidae
†Liadopsyllidae
Liviidae
†Malmopsyllidae
Phacopteronidae
†Protopsyllidiidae
Psyllidae
Triozidae

mączliki

mączlikowate

mszyce

Adelgoidea	ochojnikowate †Elektraphididae †Mesozoicaphididae
Aphidoidea	mszycowate †Bajsaphididae †Canadaphididae †Cretamyzidae †Drepanochaitophoridae †Oviparosiphidae †Sinaphididae
Genaphidoidea	†Genaphididae
Naibioidea	†Dracaphididae †Naibiidae †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea	†Ellinaphididae †Isolitaphididae †Juraphididae †Palaeoaphididae †Parvaverrucosidae †Rasnitsynaphididae †Shaposhnikoviidae †Szelegiewicziidae
Phylloxeroidea	filokserowate
Tajmyraphidoidea	†Burmitaphididae †Grassyaphididae †Khatangaphididae †Lebanaphididae †Retinaphididae †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea	†Creaphididae †Leaphididae †Lutevanaphididae †Triassoaphididae