Gonapofizy

Gonapofizy (łac. gonapophyses, l.poj. łac. gonapophysis) – wieloznaczny termin odnoszący się do niektórych wyrostków (apofiz) genitalnych segmentów odwłoka niektórych stawonogów[1]. Służyć mogą kopulacji, składaniu jaj lub wprowadzaniu jadu[2].

U samic przerzutek i rybików są smukłymi, parzystymi wyrostkami ósmego i dziewiątego segmentu odwłoka, wyrastającymi z gonokoksopoditów i zaopatrzonymi w krótkie mięśnie. Pierwsza para gonapofiz jest zawsze wolna, natomiast druga para bywa zrośnięta u nasady[3]. U samic owadów uskrzydlonych gonapofizy przekształocone są w walwule pierwszej i drugiej pary, budujące pokładełko, a u niektórych błonkoskrzydłych żądło[3][1]. U ważek i błonkoskrzydłych gonapofizy ósmego i dziewiątego segmentu odwłoka określane bywają jako terebrae[1].

W przypadku samców owadów gonapofizami określa się różne parzyste przydatki segmentów genitalnych, niekiedy używając tej nazwy jako synonimu paramerów[1].

U samców skorupiaków z nadrzędu zbornoraków gonapofizy stanowią pośrodkowe wyrostki nasadowych części pleopodiów (zmodyfikowanych odnóży odwłokowych) pierwszej lub drugiej pary[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Mary Ann BasingerM.A.B. Maggenti Mary Ann BasingerM.A.B., Armand R.A.R. Maggenti Armand R.A.R., Scott LyellS.L. Gardner Scott LyellS.L., Online Dictionary of Invertebrate Zoology Version 3.1, 2005, s. 418, 671, 911  (ang.).
  2. ↑ Zoologia: Stawonogi. T. 2, cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 468.
  3. ↑ a b XI: The Abdomen. W: R. E. Snodgrass: Principles of Insect Morphology. Cornell University Press, 1935.