Język wernakularny

Nie mylić z: język wehikularny.

Język wernakularny (łac. vernacularum) – język (lub dialekt), który służy do komunikacji codziennej w obrębie jakiejś społeczności[1]; rodzimy język lub dialekt pewnej grupy ludności, pewnego regionu lub kraju[2]. Język wernakularny może przeciwstawiać się językowi szerzej stosowanemu jak lingua franca (np. języki narodowe a łacina w renesansie), językowi urzędowemu (np. język kurdyjski a język turecki w Turcji), dialektowi standardowemu (np. dialekt bawarski a język ogólnoniemiecki) czy też nomenklaturze naukowej (por. biologiczne nazewnictwo wernakularne).

Na przykład w Europie Zachodniej aż do XVII wieku większość prac naukowych była pisana w języku łacińskim, który służył jako lingua franca. Prace napisane wówczas w językach romańskich określane są w tym kontekście jako napisane w języku wernakularnym.

Termin „język wernakularny” bywa definiowany na różne sposoby. Pod pojęcie to podkłada się także języki pozbawione standardowej postaci, form kodyfikacji czy też wypracowanej tradycji literackiej[3][4]. W podobnym kontekście bywa stosowane określenie „języki potoczne”[5][6]. W kontekście standaryzacji języków określenie vernacular funkcjonuje również jako synonim dialektu niestandardowego (nieliterackiego)[7]. Określa się w ten sposób pewne ustne odmiany języka, zwykle kojarzone z grupami o niższym statusie i mniej prestiżowe od pozostałych odmian (jak np. angielszczyzna afroamerykańska – African American Vernacular English)[8].

Termin pochodzi od łacińskiego vernaculus („rodzimy, domowy”) i od vernus – tak nazywano niewolnika, który urodził się w domu pana. Znaczenie przenośne zostało rozszerzone od zdrobnienia od słów vernaculus, vernacula. Varro, klasyczny gramatyk łaciński, używał terminu vocabula vernacula („słownictwo wernakularne”) dla odróżnienia słownictwa języka narodowego od leksyki obcej[9].

Zobacz też

Zobacz hasła język wernakularny i wernakularny w Wikisłowniku

Przypisy

  1. ↑ Asmah HajiA.H. Omar Asmah HajiA.H., Perancangan bahasa dengan rujukan khusus kepada perancangan bahasa Malaysia, wyd. 2, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Kementerian Pelajaran Malaysia, 1985, s. 28, OCLC 14407136  (malajski).
  2. ↑ Leonard NormanL.N. Primiano Leonard NormanL.N., Vernacular Religion: Collected Essays of Leonard Norman Primiano, New York: New York University Press, 2022, s. 5, DOI: 10.18574/nyu/9781479818693.001.0001, ISBN 978-1-4798-1867-9, ISBN 978-1-4798-1866-2, ISBN 978-1-4798-1868-6, ISBN 978-1-4798-1869-3, OCLC 1356995053 [dostęp 2024-01-19]  (ang.).
  3. ↑ B.B. Suhardi B.B., B. CorneliusB.C. Sembiring B. CorneliusB.C., Aspek sosial bahasa, [w:] Kushartanti, UntungU. Yuwono, Multamia R.M.T.M.R.M.T. Lauder (red.), Pesona bahasa: langkah awal memahami linguistik, Jakarta: Gramedia Pustaka Utama, 2007, s. 61–62, ISBN 979-22-1681-2, OCLC 156874430  (indonez.).
  4. ↑ Jean E. VanJ.E.V. Keulen Jean E. VanJ.E.V., Gloria ToliverG.T. Weddington Gloria ToliverG.T., Charles E.Ch.E. DeBose Charles E.Ch.E., Speech, Language, Learning, and the African American Child, Boston: Allyn and Bacon, 1998, s. 50, ISBN 978-0-205-15268-1, OCLC 37254439  (ang.).
  5. ↑ ViliamV. Mruškovič ViliamV., Európa jazykov a národov na prahu tretieho tisícročia, wyd. 1, Martin: Matica slovenská, 2008, s. 8, ISBN 978-80-7090-858-7  (słow.).
  6. ↑ JosefJ. Hrbáček JosefJ., Úvod do studia českého jazyka, Praha: Univerzita Karlova, 1994, s. 54  (cz.).
  7. ↑ NatalieN. Schilling-Estes NatalieN., WaltW. Wolfram WaltW., American English: dialects and variation, wyd. 3, Hoboken: John Wiley & Sons, 2016 (Language in Society), s. 16, ISBN 978-1-118-39022-1, ISBN 978-1-118-39145-7, OCLC 919202335 [dostęp 2024-01-19]  (ang.).
  8. ↑ GeorgeG. Yule GeorgeG., The Study of Language, wyd. 6, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 291, ISBN 978-1-316-60675-9 [dostęp 2024-01-19]  (ang.).
  9. ↑ vernaculus, [w:] FelixF. Gaffiot FelixF., Dictionnaire Illustré Latin Français, Paris: Librairie Hachette, 1934  (fr.).
Kontrola autorytatywna (język):
  • NKC: ph1055127
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: topic/vernacular
  • Catalana: 0217325