Petiveriaceae
 Petiveria alliacea | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | goździkopodobne | ||
| Rząd | goździkowce | ||
| Rodzina | Petiveriaceae | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Petiveriaceae C. Agardh, Aphor. Bot.: 221. 13 Jun 1824[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Petiveria L.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Petiveriaceae – rodzina roślin okrytonasiennych należąca do rzędu goździkowców. Obejmuje 9 rodzajów z 36 gatunkami[4]. W dawniejszych systemach jej przedstawiciele byli zwykle włączani do rodziny szkarłatkowatych Phytolaccaceae. Takson wyodrębniony został w randze rodziny m.in. w systemie APG IV z 2016[2]. Rośliny występują w strefie klimatu tropikalnego, subtropikalnego i w ciepłym klimacie umiarkowanym głównie w Ameryce Południowej, z nielicznymi przedstawicielami we wschodniej Australii, na Nowych Hebrydach i Nowej Kaledonii (Monococcus echinophorus), w Afryce (rywina niska i Hilleria latifolia)[4], do Meksyku i południowej części Stanów Zjednoczonych sięga Trichostigma octandrum[5]. Jako roślina ozdobna uprawiana bywa Rivina humilis, która jest też inwazyjnym i problematycznym chwastem. Kilka gatunków użytkowanych jest lokalnie jako rośliny lecznicze. Rośliny mają różny pokrój, wyróżniają się groniastymi lub kłosokształtnymi kwiatostanami i bezpłatkowymi kwiatami[4].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zielne (zarówno jednoroczne, jak i byliny), także krzewy i pnącza[4]. Rośliny z rodzajów Petiveria i Gallesia mają woń czosnku[2].
- Liście
- Liście pojedyncze, całobrzegie. Przylistków brak lub są rurkowate lub ościste[4].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostany groniaste, wiechowate i kłosy. Zwykle są obupłciowe, rzadko jednopłciowe (Monococcus)[4], słabo grzbieciste[2]. Działki kielicha drobne, 4 (tylko u Seguieria 5[2]), czasem płatkokształtne, trwałe i powiększające się podczas owocowania. Płatków korony brak. Pręcików jest od 4 do 25. Słupek zbudowany jest z pojedynczego owocolistka. Zalążnia jest górna, jednokomorowa, z pojedynczym zalążkiem[4].
- Owoce
- Jednonasienne. U Rivina i Trichostigma – jagody, u Hilleria, Ledenbergia i Schindleria – mieszki, u Monococcus i Petiveria – niełupki, u Gallesia i Seguiera – skrzydlaki[4].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana dla nocnicowatych Nyctaginaceae i blisko spokrewniona ze szkarłatkowatymi Phytolaccaceae (do których była zwykle włączana we wcześniejszych systemach) i Sarcobataceae w obrębie rzędu goździkowców należącego do dwuliściennych właściwych:
| caryophylloids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[6]
- Gallesia Casar.
- Hilleria Vellozo
- Ledenbergia Moquin
- Monococcus F. Mueller
- Petiveria L.
- Rivina L. – rywina[7]
- Schindleria H. Walter
- Seguieria Loefling
- Trichostigma A. Richard
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d e f Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. University of Maryland, New York Botanical Garden. [dostęp 2017-12-14].
- ↑ a b c d e f g h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 249-250. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ Trichostigma octandrum. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-14].
- ↑ List of Genera in PETIVERIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2017-12-14] (ang.).
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 114.
