Pnącze

Pnącza bluszczu oplatające drzewa
Kwiat kobei pnącej
Uprawa chmielu
Glicynia chińska
Winobluszcz pięciolistkowy jesienią
Hortensja pnąca
Monstera dziurawa
Powojnik alpejski
Wilec purpurowy
Zobacz hasło pnącze w Wikisłowniku

Pnącze, roślina pnąca – forma życiowa roślin o długiej, wiotkiej łodydze, wymagającej podpory, by mogła się wspinać do góry, do światła. W strefie umiarkowanej pnącza występują rzadko, w tropikalnych lasach są częste, w tym liczne o zdrewniałych łodygach – tzw. liany, które wykorzystując drzewa jako podpory oszczędzają konieczność wytwarzania silnych i grubych pni by wydostać się z ciemnego dna lasu tropikalnego ku słońcu. Pnącza dzięki oszczędzaniu na wzroście pędu na grubość bardzo szybko rosną na długość. Niektóre z nich potrafią się przyczepić nawet do gładkiego muru.

Morfologia i anatomia

Pnącza wytwarzają różne formy pędów:

  • wijące się – oplatające podporę łodygami o długich międzywęźlach, np. u fasoli i powoju. U roślin tych główna oś pędu podczas wzrostu wykonuje ruchy okrężne, dzięki czemu łodyga spiralnie owija się wokół podpory. U różnych gatunków mogą to być ruchy prawoskrętne lub lewoskrętne.
  • czepne, przyczepiające się za pomocą:
    • zmodyfikowanych pędów bocznych (haki), np. u psianki słodkogórz.
    • wąsów czepnych, np. u grochu i winorośli.
    • kolców, np. u róży pnących i maliny.
    • cierni, np. u kolcowoju i bugenwilli.
    • czepnych korzeni przybyszowych, np. u bluszczu.
    • włosków czepnych, np. u przytulii czepnej i chmielu.
    • ssawek, jak np. u różnych pasożytniczych gatunków kanianki. Ssawki te służą zarówno do zamocowania się na roślinie żywicielskiej, jak i do czerpania z niej wody i substancji odżywczych.

Pnącza, szczególnie u lian, charakteryzują się bardzo szerokimi naczyniami i rurkami sitowymi, co pozwala im na szybkie przewodzenie wody z solami mineralnymi i substancji odżywczych na dużą nieraz wysokość.

Pnącza spotykane w Polsce

Dziko rosnące (wybór)[1]
Uprawiane w gruncie (wybór)[2][1][3]
Rośliny pokojowe (wybór)[4][5]

Przypisy

  1. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  2. Miłowit Boguszewicz, Piotr Banaszczak: Katalog roślin II : drzewa, krzewy, byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich. Warszawa: Agencja Promocji Zieleni. Związek Szkółkarzy Polskich, 2003. ISBN 83-912272-3-5.
  3. Anita Paszkiewicz-Tokarczyk: Balkon cały w kwiatach. Warszawa: Wydawnictwa „Alfa”, 1987. ISBN 83-7001-119-5.
  4. Dawid Longman: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Warszawa: PWR i L, 1997. ISBN 83-09-01559-3.
  5. Jarosław Rak: Pielęgnowanie roślin pokojowych. Cz. II. Edward Kawecki (zdjęcia). Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 1998. ISBN 83-7073-089-2.

Bibliografia

  • J. Szwejkowska, J. Szwejkowski: Botanika. Tom I. Morfologia. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-13946-9.
Kontrola autorytatywna (forma życiowa roślin):
  • LCCN: sh85027051
  • NDL: 00573537
  • BNCF: 27063
  • NKC: ph124358
  • J9U: 987007283931305171
Encyklopedia internetowa: