Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa dźwięczna

Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa dźwięczna
Numer IPA 104 135
d3
Jednostka znakowa

d​3

Unikod

U+0064 U+0033

UTF-8 (hex)

64 33

ʤ
Jednostka znakowa

ʤ

Unikod

U+02a4

UTF-8 (hex)

ca a4

Inne systemy
X-SAMPA dZ lub d_rZ
Kirshenbaum dZ
Przykład
informacje • pomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Spółgłoska zwarto-szczelinowa zadziąsłowa dźwięczna (bardziej precyzyjnie spółgłoska zwarto-szczelinowa sycząca zadziąsłowa dźwięczna) – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [d3] lub z łącznikiem [d͡3] (dawniej [ʤ]). W niektórych opracowaniach można spotkać się również z transkrypcją d̠3

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji tej spółgłoski:

  • modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna
  • prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa
  • koniuszek języka i jego brzeżek kontaktują się z miejscem tuż za górnymi dziąsłami – jest to spółgłoska zadziąsłowa
  • Dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przejścia bezpośrednio, bez plozji, do spółgłoski [3]
  • wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna

Warianty

  • wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mowa wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ʤʲ]
  • wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mowa o spółgłosce welaryzowanej: [ʤˠ]
  • napięcie mięśni gardła – mowa o spółgłosce faryngalizowanej [ʤˁ]
  • zaokrąglenie warg, mowa wtedy o spółgłosce labializowanej [ʤʷ]

Przykłady

  • p
  • d
  • e
Płucne
wargowe przedniojęzykowe tylnojęzykowe laryngalne
dwuwar-
gowe
wargowo-
zębowe
językowo-
wargowe
zębo-
we 
przednio-
językowo-
dziąsłowe
zadziąs-
łowe
z retroflek-
sją
podnie-
bienne
miękko-
podnie-
bienne
języcz-
kowe
gardłowe / nagłośniowe krtaniowe
nosowe m ɱ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ
zwarte p b t d ʈ ɖ c ɟ k ɡ q ɢ ʡ ʔ
syczące zwarto-szczelinowe ts dz t̠ʃ d̠ʒ ʈʂ ɖʐ t̠ɕ d̠ʑ
niesyczące zwarto-szczelinowe p̪f b̪v t̪θ d̪ð tɹ̝̊ dɹ̝ t̠ɹ̠̊˔ d̠ɹ̠˔ ɟʝ kx ɡɣ ʡʢ ʔh
syczące szczelinowe s z ʃ ʒ ʂ ʐ ɕ ʑ
niesyczące szczelinowe ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ h ɦ
półotwarte ʋ̥ ʋ ɹ̥ ɹ ɻ̊ ɻ j ɰ̊ ɰ ʔ̞
uderzeniowe ⱱ̟ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʡ̆
drżące ʙ̥ ʙ r ʀ̥ ʀ ʜ ʢ
boczne zwarto-szczelinowe ʈɭ̊˔ cʎ̝̊ kʟ̝̊ ɡʟ̝
boczne szczelinowe ɬ ɮ ɭ̊˔ ɭ˔ ʎ̝̊ ʎ̝ ʟ̝̊ ʟ̝
boczne półotwarte l ɭ̊ ɭ ʎ̥ ʎ ʟ̥ ʟ ʟ̠
boczne uderzeniowe ɺ ɭ̆ ʎ̆ ʟ̆
Niepłucne
dwuwar-
gowe
wargowo-
zębowe
zębowe przednio-
językowo-
dziąsłowe
zadziąs-
łowe
z retroflek-
sją
podnie-
bienne
miękko-
podnie-
bienne
języcz-
kowe
gardło-
we
krtaniowe
ejektywne zwarte ʈʼ ʡʼ
zwarto-
szczelinowe
t̪θʼ tsʼ t̠ʃʼ ʈʂʼ kxʼ qχʼ
szczelinowe ɸʼ θʼ ʃʼ ʂʼ ɕʼ χʼ
boczne zwarto-
szczelinowe
tɬʼ cʎ̝̊ʼ kʟ̝̊ʼ
boczne
szczelinowe
ɬʼ
mlaski nieprzydechowe/
dźwięczne
ʘ ʘ̬ ǀ ǀ̬ ǃ ǃ̬ ǃ˞ ǃ̬˞ ǂ ǂ̬ ◌ˀ
nosowe ʘ̃ ǀ̃ ǃ̃ ǃ̃˞ ǂ̃ ◌̃ˀ
boczne ǁ ǁ̬
boczne nosowe ǁ̃
iniektywne ɓ̥ ɓ ɗ̥ ɗ ᶑ̥ ʄ̊ ʄ ɠ̊ ɠ ʛ̥ ʛ
Z koartykulacją
nosowe
nm wargowo-przedniojęzykowa
ŋm wargowo-miękkopodniebienna
zwarte
tp wargowo-przedniojęzykowa
(bezdźwięczna)
db wargowo-przedniojęzykowa
(dźwięczna)
kp wargowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
gb wargowo-miękkopodniebienna
(dźwięczna)
języczkowo-nagłośniowa
szczelinowe
ɧ zadziąsłowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
półotwarte
ʍ wargowo-miękkopodniebienna
(bezdźwięczna)
w wargowo-miękkopodniebienna
(dźwięczna)
ɫ boczna dziąsłowa welaryzowana
ɥ̊ wargowo-podniebienna (bezdźwięczna)
ɥ wargowo-podniebienna (dźwięczna)