Tarczówki

Pentatomoidea

Leach, 1815

Eurydema ventralis z tarczówkowatych

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

pluskwiaki

(bez rangi)

Euhemiptera

(bez rangi)

Heteropterodea

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Infrarząd

Pentatomomorpha

Nadrodzina

tarczówki

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Tarczówki (Pentatomoidea) – nadrodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych i infrarzędu Pentatomomorpha.

Opis

Pluskwiaki zwykle średnich rozmiarów, o rozmaitym ubarwieniu: od jednolitego do kontrastująco wielobarwnego^[1]. Ciało najczęściej jest w obrysie silnie jajowate i niewiele dłuższe niż szerokie, jednak u Urostylididae jest ono wyraźnie wydłużone. Z kolei wśród pawężowatych, Canopidae i Megarididae ciało jest kulistawe: silnie wypukłe i o szerokości zbliżonej do długości. Badania Grazii i innych pozwoliły rozpoznać 4 cechy wspólne dla tarczówek. Tarczka osiąga lub przekracza poprzeczną linię poprowadzoną między wierzchołkowymi kątami trzeciego segmentu odwłoka i przecinającą jego listewkę brzeżną. Łącznik między międzykrywkami jest szczątkowy, w związku z czym wierzchołki tychże leżą blisko siebie, choć nie stykają się ze sobą. Na urosternitach od drugiego do siódmego trichobotria występują w układzie 2+2 (częściej) lub 1+1. Ponadto samice charakteryzuje ósmy tergit odwłoka nakrywający dziewiąty^[2].

Biologia i ekologia

Przeważają fitofagi ssące, w tym głównie polifagi, rzadziej monofagi. Część fitofagów zdolna jest do fakultatywnego drapieżnictwa, w tym kanibalizmu. Całkowicie drapieżny tryb życia charakteryzuje tylko Asopinae^[1].

Systematyka

Do nadrodziny tej zalicza się 16 rodzin^[3]:

Acanthosomatidae Signoret, 1863 – puklicowate
Canopidae McAtee et Malloch, 1928
Cydnidae Billberg, 1820 – ziemikowate
Dinidoridae Stål, 1867
Lestoniidae China, 1955
Megarididae McAtee et Malloch, 1928
Parastrachiidae Oshanin, 1922
Pentatomidae Leach, 1815 – tarczówkowate
Phloeidae Dallas, 1851
Plataspididae Dallas, 1851 – pawężowate
Saileriolidae
Scutelleridae Leach, 1815 – żółwinkowate
Tesseratomidae Stål, 1864
Thaumastellidae
Thyreocoridae Amyot et Audinet-Serville, 1843
Urostylididae Dallas, 1851

Badania filogenetyczne Grazii i innych z 2008 roku wskazują, że pozycję bazalną wśród tarczówek zajmują Urostylididae, a pozycję bazalną względem wszystkich tarczówek z wyjątkiem Urostylididae zajmują Saileriolidae. Z kolei najbardziej zaawansowane ewolucyjnie są tarczówkowate^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea. Część I Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae, Acanthosomatidae, Scutelleridae. Opole: Centrum Studiów nad Bioróżnorodnością (CeStuBio), Katedra Biosystematyki UO, 2012. ISBN 978-83-7164-568-6.
↑ ^a ^b Jocelia Grazia, Randall T. Schuh, Ward C. Wheeler. Phylogenetic relationships of family groups in Pentatomoidea based on morphology and DNA sequences (Insecta: Heteroptera). „Cladistics”. 4, s. 1–45, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2008.00224.x.
↑ David A. Rider: Classification. [w:] Pentatomoidea Home page [on-line]. Department of Entomology, North Dakota State University, 2011. [dostęp 2016-06-09].

Rodziny pluskwiaków

królestwo: zwierzęta
typ: stawonogi
gromada: owady
podgromada: uskrzydlone
infragromada: nowoskrzydłe
nadrząd: Paraneoptera

Piewiki

Fulgorokształtne

Coleoscytoidea	†Coleoscytidae
Fulgoroidea	Acanaloniidae Achilidae Achilixiidae cybelowate Derbidae Eurybrachidae Flatidae Fulgoridae †Fulgoridiidae Gengidae Hypochthonellidae Kinnaridae †Lalacidae Lophopidae Meenoplidae †Neazoniidae Nogodinidae ocikowate owoszczowate †Perforissidae †Qiyangiricaniidae Ricaniidae sietnicowate szrońcowate szydlakowate Tropiduchidae †Weiwoboidae
Surijokocixioidea	†Surijokocixiidae

Cykadokształtne

Cercopoidea	†Cercopionidae Clastopteridae Epipygidae krasankowate Machaerotidae pienikowate †Procercopidae †Sinoalidae
Cicadoidea	piewikowate Tettigarctidae
Dysmorphoptiloidea	†Dysmorphoptilidae †Eoscarterellidae †Magnacicadiidae
Hylicelloidea	†Chiliocyclidae †Hylicellidae †Mesojabloniidae
Membracoidea	Aetalionidae †Archijassidae Melizoderidae Myerslopiidae skoczkowate zgarbowate
Palaeontinoidea	†Dunstaniidae †Mesogereonidae †Palaeontinidae
Pereborioidea	†Curvicubitidae †Ignotalidae †Pereboriidae
Prosboloidea	†Prosbolidae †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea	†Prosbolopseidae

Pluskwiaki różnoskrzydłe

Dipsocoromorpha

Dipsocoroidea	Ceratocombidae †Cuneocoridae Dipsocoridae Hypsipterygidae Schizopteridae
Stemmocryptoidea	Stemmocryptidae

Enicocephalomorpha

Enicocephaloidea	Aenictopecheidae Enicocephalidae

Pluskwiaki półwodne

Gerroidea	nartnikowate Hermatobatidae
Hebroidea	błotnicowate
Hydrometroidea	Macroveliidae poślizgowate
Mesovelioidea	Madeoveliidae Paraphrynoveliidae plesicowate wodziarkowate

Leptopodomorpha

Leptopodoidea	Leotichiidae †Leptaphelocheiridae Leptopodidae Omaniidae †Palaeoleptidae
Saldoidea	Aepophilidae †Archegocimicidae nabrzeżkowate

Pluskwiaki wodne właściwe

Corixoidea	†Shurabellidae wioślakowate
Naucoroidea	Aphelocheiridae †Leptaphelocheiridae Potamocoridae †Triassocoridae żyrytwowate
Nepoidea	Belostomatidae płoszczycowate
Notonectoidea	pluskolcowate
Pleoidea	Helotrephidae †Mesotrephidae pianówkowate †Scaphocoridae
Ochteroidea	Gelastocoridae Ochteridae

Cimicomorpha

Cimicoidea	Curaliidae dziubałkowate pluskwowate Lasiochilidae Lyctocoridae Plokiophilidae Polyctenidae †Torirostratidae Velocipedidae †Vetanthocoridae
Joppeicoidea	Joppeicidae
Miroidea	tasznikowate Microphysidae
Naboidea	Medocostidae zażartkowate
Reduvoidea	Pachynomidae †Ceresopseidae zajadkowate
Thaumastocoroidea	Thaumastocoridae
Tingoidea	†Ebboidae †Hispanocaderidae †Ignotingidae prześwietlikowate

Pentatomomorpha

Aradoidea	†Kobdocoridae korowcowate Termitaphididae
Coreoidea	Hyocephalidae smyczykowate Stenocephalidae †Trisegmentatidae wtykowate wysysowate †Yuripopovinidae
Idiostoloidea	Henicocoridae Idiostolidae
Lygaeoidea	Artheneidae Blissidae brudźcowate Colobathristidae Cryptorhamphidae Malcidae Meschiidae Ninidae Pachygronthidae †Pachymeridiidae płaszczyńcowate sienikowate skupieńcowate smukleńcowate wyłupieniowate wzdęcielowate zwińcowate
Pyrrhocoroidea	kowalowate Largidae
Tarczówki	Aphylidae błyszczykowate Canopidae Cyrtocoridae Dinidoridae Lestoniidae Megarididae †Mesopentacoridae Parastrachiidae Phloeidae pawężowate †Primipentatomidae †Probascanionidae †Protocoridae puklicowate Saileriolidae tarczówkowate Tesseratomidae Thaumastellidae Urostylididae †Venicoridae ziemikowate żółwinkowate

Coelorrhyncha

Peloridiomorpha	†Hoploridiidae †Karabasiidae Peloridiidae †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha	†Progonocimicidae

Piersiodziobe

czerwce

Aclerdidae
†Albicoccidae
†Apticoccidae
†Arnoldidae
Beesoniidae
†Burmacoccidae
brzózkowate
Conchaspididae
Dactylopiidae
drewnikowate
†Electrococcidae
Eriococcidae
†Grimaldiellidae
†Grohnidae
gwiazdoszowate
†Hammanococcidae
Halimococcidae
†Hodgsonicoccidae
†Inkaidae
†Jersicoccidae
†Kozariidae
†Kukaspididae
kermesowate
korowinowcowate
†Labiococcidae
†Lebanococcidae
Lecanodiaspididae
†Lithuanicoccidae
Margarodidae
miłkowate
misecznikowate
†Pennygullaniidae
Phenacoleachiidae
Phoenicococcidae
†Serafinidae
Stictococcidae
tarcznikowate
†Weitschatidae
wełnowcowate
zabielicowate

koliszki

Aphalaridae
Calophyidae
Carsidaridae
Homotomidae
†Liadopsyllidae
Liviidae
†Malmopsyllidae
Phacopteronidae
†Protopsyllidiidae
Psyllidae
Triozidae

mączliki

mączlikowate

mszyce

Adelgoidea	ochojnikowate †Elektraphididae †Mesozoicaphididae
Aphidoidea	mszycowate †Bajsaphididae †Canadaphididae †Cretamyzidae †Drepanochaitophoridae †Oviparosiphidae †Sinaphididae
Genaphidoidea	†Genaphididae
Naibioidea	†Dracaphididae †Naibiidae †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea	†Ellinaphididae †Isolitaphididae †Juraphididae †Palaeoaphididae †Parvaverrucosidae †Rasnitsynaphididae †Shaposhnikoviidae †Szelegiewicziidae
Phylloxeroidea	filokserowate
Tajmyraphidoidea	†Burmitaphididae †Grassyaphididae †Khatangaphididae †Lebanaphididae †Retinaphididae †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea	†Creaphididae †Leaphididae †Lutevanaphididae †Triassoaphididae