Tasznikowate

Miridae^[1]

Hahn, 1831 (1833)

Ozdobnik lucernowiec

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

pluskwiaki

Podrząd

pluskwiaki różnoskrzydłe

Infrarząd

Cimicomorpha

Nadrodzina

Miroidea

Rodzina

tasznikowate

Synonimy

Capsidae Burmeister, 1835

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Tasznikowate (Miridae syn. Capsidae) – największa rodzina pluskwiaków różnoskrzydłych licząca ponad 11 tys. gatunków zgrupowanych w około 1400 rodzajach. Każdego roku opisywane są nowe taksony głównie z terenów tropikalnych i subtropikalnych. Owady tej rodziny występują na większości kontynentów. W Polsce rodzina ta jest najliczniejsza w swoim podrzędzie, a liczbę wykazanych do tej pory gatunków szacuje się na ponad 260^[2]^[3].

Budowa ciała

Większość tasznikowatych odznacza się delikatną budową ciała. Przedstawiciele tej rodziny mają kształt owalny lub wydłużony, o długości 1–15 mm, rozmiar większości gatunków mieści się w przedziale 3-6mm^[4]. Głowa pozbawiona jest przyoczek (poza niektórymi Isometopinae) i wyposażona w czteroczłonowe czułki. Aparat gębowy jest typu kłująco-ssącego, 4-członowy. Przedplecze mają szerokie, a tarczkę zwykle dużą i wyraźną. Skrzydła pierwszej pary od twardych pokryw przez półpokrywy do delikatnych i błoniastych. Druga para skrzydeł błoniasta. Odnóża są najczęściej bieżne, zdarzają się jednak gatunki o odnóżach tylnych skocznych, lub przednich chwytnych. Stopy najczęściej 3-członowe. Ważną cechą taksonomiczną tych owadów jest budowa przedstopia, tj. końcowego odcinka stopy opatrzonego pazurkami oraz znajdującymi się na nich i między nimi tworami umożliwiającymi przytrzymywanie się. Budowa przedstopia jest też podstawą podziału tej rodziny na podrodziny. Charakterystyczną cechą tasznikowatych jest podzielony krętarz, którego budowa, dzięki pracy odpowiednich mięśni, umożliwia odrzucenie odnóża^[2]^[3].

Biologia

Najlepiej poznana jest w przypadku gatunków palearktycznych i nearktycznych. O pozostałych wiedza jest wciąż niewystarczająca^[2].

Pokarm

Tasznikowate są rodziną pluskwiaków pierwotnie drapieżną, jednak znaczna część gatunków jest obecnie wtórnie roślinożerna lub wszystkożerna. Gatunki roślinożerne związane są z reguły z roślinami okrytozalążkowymi. Istnieją jednak także gatunki powiązane z roślinami paprociowymi lub iglastymi. Większość z nich to monofagi lub oligofagi^[2].

Cykl życiowy

Owady te w klimacie umiarkowanym mają najczęściej 1, czasem 2–3 pokolenia rocznie. Większość z nich zimuje właśnie w tym stadium. Nieliczne zimują jako imagines. Zapłodniona samica tasznikowatych składa jaja do tkanek roślinnych (także gatunki drapieżne) za pomocą pokładełka. Podobnie jak inne pluskwiaki różnoskrzydłe, przedstawiciele tej rodziny przechodzą przeobrażenie niezupełne typu remetabolicznego^[5]. Larwy są zbliżone wyglądem do form dorosłych. U larw żerujących na liściach drzew występuje pokryty lepką wydzieliną narząd rektalny, który w razie utraty kontaktu z podłożem jest wyrzucany, umożliwiając przylgnięcie do liścia poniżej^[2]. Owady dorosłe żyją od dwóch tygodni do kilku miesięcy^[5].

Klasyfikacja i systematyka

Rodzina ta należy do infrarzędu Cimicomorpha i wraz z rodziną Tingidae tworzy nadrodzinę Miroidea. Tasznikowate dzieli się na 8 podrodzin^[6]:

Występowanie

Przedstawiciele tej rodziny występują we wszystkich krainach zoogeograficznych świata^[2]. W Europie wykazano ponad 1200 gatunków^[7], z czego w Polsce występuje ponad 260^[3]. Fauna krajowa należy do 6 podrodzin^[2] (zobacz: tasznikowate Polski).

Znaczenie gospodarcze

W związku z dużą różnorodnością w sposobie odżywiania się, wśród tej rodziny znajdują się owady zarówno szkodliwe jak i pożyteczne. Wśród fitofagów można tu znaleźć szkodniki upraw zbożowych (np. Trigonotylus sp.), pomidorów i ziemniaków (np. zmienik ziemniaczak), buraka, lnu, konopi i bawełny (Polymerus vulneratus), roślin motylkowatych (ozdobnik lucernowiec) i wielu innych. Z kolei gatunki drapieżne są uważane za pożyteczne i wiele z nich jest używanych do biologicznego zwalczania szkodników. W Polsce brano pod uwagę m.in. Psallus ambiguus^[2].

Przypisy

↑ Miridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jacek Gorczyca, Aleksander Herczek: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XVIII, zeszyt 6a: Tasznikowate. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2002, s. 3–11. ISBN 83-88518-43-7.
↑ ^a ^b ^c Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004, s. 199–200. ISBN 83-88147-04-8.
↑ G.G. Cassis G.G., R.T.R.T. Schuh R.T.R.T., Systematics, Biodiversity, Biogeography, and Host Associations of the Miridae (Insecta: Hemiptera: Heteroptera: Cimicomorpha), „Annual Review of Entomology”, 57 (1), 2011, s. 377–404, DOI: 10.1146/annurev-ento-121510-133533 [dostęp 2017-02-07] (ang.).
↑ ^a ^b Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 120. ISBN 83-7073-132-5.
↑ G.G. Cassis G.G., R.T.R.T. Schuh R.T.R.T., Systematics, Biodiversity, Biogeography, and Host Associations of the Miridae (Insecta: Hemiptera: Heteroptera: Cimicomorpha), „Annual Review of Entomology”, 2012 .
↑ Myridae w Fauna Europaea. [dostęp 2012-06-24].

Rodziny pluskwiaków

królestwo: zwierzęta
typ: stawonogi
gromada: owady
podgromada: uskrzydlone
infragromada: nowoskrzydłe
nadrząd: Paraneoptera

Piewiki

Fulgorokształtne

Coleoscytoidea	†Coleoscytidae
Fulgoroidea	Acanaloniidae Achilidae Achilixiidae cybelowate Derbidae Eurybrachidae Flatidae Fulgoridae †Fulgoridiidae Gengidae Hypochthonellidae Kinnaridae †Lalacidae Lophopidae Meenoplidae †Neazoniidae Nogodinidae ocikowate owoszczowate †Perforissidae †Qiyangiricaniidae Ricaniidae sietnicowate szrońcowate szydlakowate Tropiduchidae †Weiwoboidae
Surijokocixioidea	†Surijokocixiidae

Cykadokształtne

Cercopoidea	†Cercopionidae Clastopteridae Epipygidae krasankowate Machaerotidae pienikowate †Procercopidae †Sinoalidae
Cicadoidea	piewikowate Tettigarctidae
Dysmorphoptiloidea	†Dysmorphoptilidae †Eoscarterellidae †Magnacicadiidae
Hylicelloidea	†Chiliocyclidae †Hylicellidae †Mesojabloniidae
Membracoidea	Aetalionidae †Archijassidae Melizoderidae Myerslopiidae skoczkowate zgarbowate
Palaeontinoidea	†Dunstaniidae †Mesogereonidae †Palaeontinidae
Pereborioidea	†Curvicubitidae †Ignotalidae †Pereboriidae
Prosboloidea	†Prosbolidae †Maguviopseidae
Prosbolopseoidea	†Prosbolopseidae

Pluskwiaki różnoskrzydłe

Dipsocoromorpha

Dipsocoroidea	Ceratocombidae †Cuneocoridae Dipsocoridae Hypsipterygidae Schizopteridae
Stemmocryptoidea	Stemmocryptidae

Enicocephalomorpha

Enicocephaloidea	Aenictopecheidae Enicocephalidae

Pluskwiaki półwodne

Gerroidea	nartnikowate Hermatobatidae
Hebroidea	błotnicowate
Hydrometroidea	Macroveliidae poślizgowate
Mesovelioidea	Madeoveliidae Paraphrynoveliidae plesicowate wodziarkowate

Leptopodomorpha

Leptopodoidea	Leotichiidae †Leptaphelocheiridae Leptopodidae Omaniidae †Palaeoleptidae
Saldoidea	Aepophilidae †Archegocimicidae nabrzeżkowate

Pluskwiaki wodne właściwe

Corixoidea	†Shurabellidae wioślakowate
Naucoroidea	Aphelocheiridae †Leptaphelocheiridae Potamocoridae †Triassocoridae żyrytwowate
Nepoidea	Belostomatidae płoszczycowate
Notonectoidea	pluskolcowate
Pleoidea	Helotrephidae †Mesotrephidae pianówkowate †Scaphocoridae
Ochteroidea	Gelastocoridae Ochteridae

Cimicomorpha

Cimicoidea	Curaliidae dziubałkowate pluskwowate Lasiochilidae Lyctocoridae Plokiophilidae Polyctenidae †Torirostratidae Velocipedidae †Vetanthocoridae
Joppeicoidea	Joppeicidae
Miroidea	tasznikowate Microphysidae
Naboidea	Medocostidae zażartkowate
Reduvoidea	Pachynomidae †Ceresopseidae zajadkowate
Thaumastocoroidea	Thaumastocoridae
Tingoidea	†Ebboidae †Hispanocaderidae †Ignotingidae prześwietlikowate

Pentatomomorpha

Aradoidea	†Kobdocoridae korowcowate Termitaphididae
Coreoidea	Hyocephalidae smyczykowate Stenocephalidae †Trisegmentatidae wtykowate wysysowate †Yuripopovinidae
Idiostoloidea	Henicocoridae Idiostolidae
Lygaeoidea	Artheneidae Blissidae brudźcowate Colobathristidae Cryptorhamphidae Malcidae Meschiidae Ninidae Pachygronthidae †Pachymeridiidae płaszczyńcowate sienikowate skupieńcowate smukleńcowate wyłupieniowate wzdęcielowate zwińcowate
Pyrrhocoroidea	kowalowate Largidae
Tarczówki	Aphylidae błyszczykowate Canopidae Cyrtocoridae Dinidoridae Lestoniidae Megarididae †Mesopentacoridae Parastrachiidae Phloeidae pawężowate †Primipentatomidae †Probascanionidae †Protocoridae puklicowate Saileriolidae tarczówkowate Tesseratomidae Thaumastellidae Urostylididae †Venicoridae ziemikowate żółwinkowate

Coelorrhyncha

Peloridiomorpha	†Hoploridiidae †Karabasiidae Peloridiidae †Progonocimicidae
Progonocimicomorpha	†Progonocimicidae

Piersiodziobe

czerwce

Aclerdidae
†Albicoccidae
†Apticoccidae
†Arnoldidae
Beesoniidae
†Burmacoccidae
brzózkowate
Conchaspididae
Dactylopiidae
drewnikowate
†Electrococcidae
Eriococcidae
†Grimaldiellidae
†Grohnidae
gwiazdoszowate
†Hammanococcidae
Halimococcidae
†Hodgsonicoccidae
†Inkaidae
†Jersicoccidae
†Kozariidae
†Kukaspididae
kermesowate
korowinowcowate
†Labiococcidae
†Lebanococcidae
Lecanodiaspididae
†Lithuanicoccidae
Margarodidae
miłkowate
misecznikowate
†Pennygullaniidae
Phenacoleachiidae
Phoenicococcidae
†Serafinidae
Stictococcidae
tarcznikowate
†Weitschatidae
wełnowcowate
zabielicowate

koliszki

Aphalaridae
Calophyidae
Carsidaridae
Homotomidae
†Liadopsyllidae
Liviidae
†Malmopsyllidae
Phacopteronidae
†Protopsyllidiidae
Psyllidae
Triozidae

mączliki

mączlikowate

mszyce

Adelgoidea	ochojnikowate †Elektraphididae †Mesozoicaphididae
Aphidoidea	mszycowate †Bajsaphididae †Canadaphididae †Cretamyzidae †Drepanochaitophoridae †Oviparosiphidae †Sinaphididae
Genaphidoidea	†Genaphididae
Naibioidea	†Dracaphididae †Naibiidae †Sinojuraphididae
Palaeoaphidoidea	†Ellinaphididae †Isolitaphididae †Juraphididae †Palaeoaphididae †Parvaverrucosidae †Rasnitsynaphididae †Shaposhnikoviidae †Szelegiewicziidae
Phylloxeroidea	filokserowate
Tajmyraphidoidea	†Burmitaphididae †Grassyaphididae †Khatangaphididae †Lebanaphididae †Retinaphididae †Tajmyraphididae
Triassoaphidoidea	†Creaphididae †Leaphididae †Lutevanaphididae †Triassoaphididae