Zdrojkowate
 Zdrojek błyszczący | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | goździkopodobne | ||
| Rząd | goździkowce | ||
| Rodzina | zdrojkowate | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Montiaceae Rafinesque Ann. Gén. Sci. Phys. Bruxelles 5: 349. Jul-Sep 1820 | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
Zdrojkowate (Montiaceae Raf.) – rodzina roślin okrytonasiennych wyróżniana w nowszych pracach systematycznych i filogenetycznych. Dawniej (też jeszcze w systemie Reveala z lat 1994-1999) rośliny tu należące włączane były do portulakowatych. Należy tu 14 rodzajów z 225 gatunkami. Największe zróżnicowanie osiągają w zachodniej części Ameryki Północnej i w Ameryce Południowej, rosną poza tym w pozostałej części Ameryki Północnej, na Antylach, wyspach subantarktycznych, w Australii i na przyległych wyspach, w Europie, Azji zachodniej i północno-wschodniej[2]. Do polskiej flory należy tylko jeden gatunek – zdrojek błyszczący Montia fontana[3]. Gatunki i mieszańce z rodzaju lewizja uprawiane są jako rośliny ozdobne[4].
Morfologia
Rośliny jednoroczne i byliny, nagie, często z liśćmi skupionymi w rozetę przyziemną i spichrzowymi korzeniami. Liście często siedzące z szeroką nasadą, płaskie, nierzadko mięsiste. Kwiaty pojedyncze lub zebrane w szczytowe lub kątowe kwiatostany wierzchotkowe. Listków okwiatu zwykle w liczbie 4–5, czasem są liczniejsze (do 19), bywają zrośnięte u dołu. Pręcików jest tyle ile członów okwiatu. Zalążnia górna, powstaje z 2–8 owocolistków. Owoc jednonasienny, niepękający[2].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina znajduje się w politomii z wyćwiklinkowatymi, Didiereaceae, Halophytaceae i linią rozwojową prowadzącą do portulakowatych i kaktusowatych. Przy czym zdrojkowate są najprawdopodobniej siostrzane dla tej ostatniej grupy. Wraz z wszystkimi wymienionymi i szeregiem innych rodzin zdrojkowate wchodzą w skład rzędu goździkowców w obrębie dwuliściennych właściwych:
| caryophylloids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja według systemu Reveala
W systemie z lat (1994-1999) takson nie był wyróżniany, a należące tu rodzaje były włączone do portulakowatych[5]. W systemie z roku 2007 zdrojkowate są już wyróżniane, przy czym jako odrębna rodzina wyodrębniane są tu też Hectorellaceae Philipson & Skipw. in Trans. Roy. Soc. New Zealand, Bot. 1: 31. 20 Sep 1961[6] (grupa ta włączana jest przez APweb do zdrojkowatych[2]).
- Calandrinia Kunth – kalandrynia
- Calyptridium Nutt.
- Cistanthe Spach
- Claytonia L. – klajtonia
- Hectorella Hook. f.
- Lenzia Phil.
- Lewisia Pursh – lewizja
- Lewisiopsis Govaerts
- Lyallia Hook. f.
- Montia L. – zdrojek
- Parakeelya Hershk.
- Phemeranthus Raf.
- Philippiamra Kuntze
- Schreiteria Carolin
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-12-21] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland - a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Mark A. Hershkovitz, Sean B. Hogan: Lewisia Pursh. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-21]. (ang.).
- ↑ Crescent Bloom: Portulacaceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-09-19]. (ang.).
- ↑ Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme. 2007. [dostęp 2009-09-19]. (ang.).
- ↑ Genera of Montiaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-11-30].
