Danilo II (arhiepiskop)

Danilo II Pećki (oko 1270. - 19. decembar 1337.) je bio dvorjanin kralja Milutina, srpski arhiepiskop (1324—1337) i pisac žitija srpskih velikaša.

Njegovo najpoznatije delo je „Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih“.

Biografija

Bio je poreklom iz vlastelinske porodice. Ime koje je nosio pre monašenja nije poznato. Bio je u dvorskoj službi kod kralja Milutina odakle je pobegao u Končulski manastir kod Ibra, gde ga je iguman Nikola zamonašio i dao novo ime Danilo. Kao jeromonah bio je godinu i po dana kod arhiepiskopa Jevstatija II. Posle toga je na saboru održanom u Srbiji izabran za igumana Hilandara. U vreme 1307-1309 Hilandar i Sveta gora su trpeli napade katalonskih razbojničkih četa, tada je iguman Hilandara bio Danilo, u tim okolnostima više ratnik, diplomata i upravnik nego monah.

Polovinom 1311. godine izabran je za episkopa banjskog i dolazi u Srbiju gde kao episkop nadgleda završetak radova na manastiru Banjska, zadužbini kralja Milutina. Po završetku gradnje, početkom 1315. godine, povlači se u Hilandar. Iduće, 1316. godine, dolazi u Srbiju na poziv kralja Milutina, čija je želja bila da Danilo postane novi srpski arhiepiskop posle smrti Save III 16. jula 1316. godine. Izborni sabor se sastajao tri puta i tek je 1317. za arhiepiskopa izabran iguman hilandarski Nikodim, Danilov učenik.

Danilo je tada izabran za episkopa humskog sa sedištem u Bijelom Polju, u Sabornoj crkvi svetih apostola. Bio je prisutan kada je umro kralj Milutin 29. oktobra 1321. godine i bio na njegovoj sahrani u manastiru Banjska. Pre toga je 8. februara 1314. kao episkop banjski bio prisutan kada je umrla njegova majka kraljica Jelena, koja je sahranjena u manastiru Gradac.

Polovinom 1322. godine se ponovo povukao u Hilandar i humsku eparhiju ustupio episkopu Stefanu Pekpalu. Posle smrti arhiepiskopa Nikodima, Danilo je 14. septembra 1324. godine izabran za jedanaestog arhiepiskopa srpskog. Stolovao je u Magliču.

Kao arhiepiskop posvetio se izgradnji novih crkava i obnavljanju starih. Pod njegovim nadzorom zidani su manastir Dečani i manastir Banja. U dinastičkim sukobima nastupao je kao pomiritelj, izmirio je kralja Dragutina i kralja Milutina, zatim Milutina i Stefana Dečanskog. U monaškom životu bio je strogi podvižnik, imao je „dar suza“.

Napisao je delo „Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskih“ (izd. Đuro Daničić Beograd i Zagreb 1866.) u kojem je kao savremenik i istoričar predstavio njihove biografije i žitija. Pisao je i poeziju. Umro je noću između 19. i 20. decembra 1337. godine.

Srpska pravoslavna crkva ga je proglasila za svetitelja i njegov dan slavi 20. decembra po crkvenom, to je 2. januara po gregorijanskom kalendaru. Odbor Srpske akademije nauka i umetnosti ga je krajem 20. veka uvrstio u 100 najznamenitijih Srba.

Literatura

• sveti vladika Nikolaj: Ohridski prolog za 20. decembar
• Justin Popović: Žitije Danila II Arhivirano 2010-08-20 na Wayback Machine-u
• episkop šumadijski Sava: Sveti Danilo II arhiepiskop srpski (iz knjige „Srpski jerarsi od IX do XX veka“) Arhivirano 2015-04-02 na Wayback Machine-u
• Milojević, Snežana J. (2016), Fenomen stvaralaštva u hagiografijama arhiepiskopa Danila i njegovog Učenika, Filolog, Banja Luka, 14: 452–469. doi 10.21618/fil1614452m

Vanjske veze

• Rad arhiepiskopa Danila Drugog u Žiči („Pravoslavlje“, br. 945-946, 1. avgust 2006.) Arhivirano 2009-05-31 na Wayback Machine-u
• Pesme arhiepiskopa Danila II
• Arhiepiskop srpski Danilo II - mudrac iz Magliča Arhivirano 2014-06-04 na Wayback Machine-u („Politikin Zabavnik“, 2. januar 2009.)