Çin (bölge)

Çin (Geleneksel Çin yazısı: 中國; Basitleştirilmiş Çince: 中国 (yardım·bilgi); Hanyu Pinyin: Zhōngguó; Tongyong Pinyin: Jhongguó; Wade-Giles (Mandarin): Chung¹kuo²), ortak kültüre sahip bir bölge. Çin, binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyet noktalarından biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir.^[1]^[2] Çin tarihi yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmaktadır. Yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde^[3]^[4] Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır.

Çin, aynı zamanda dünyanın en eski süreklilik arz eden medeniyet noktalarındandır. Bölgede hakim dil olan Çince dünyanın en eski sürekli kullanılan yazılı dillerindendir. İnsanlık tarihinin en önemli buluşlarından kâğıt, pusula, barut ve matbaa Antik Çin medeniyetine aittir.

Çin İç Savaşı'nın ardından "Çin" ismini kullanan iki devletin ortaya çıkması ile sonuçlanmıştır: Çin Halk Cumhuriyeti ve Çin Cumhuriyeti.

Çin İmparatorluğu

Çin İmparatorluğu, birçok hanedanlıktan oluşmuş ve imparatorluk idaresi 2100 sene sürmüştür. Lâkin Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) gibi farklı hanedanlar tarafından idare edildiği için Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye gibi en uzun süre hükümranlık sürmüş bir devlet sayılmaz.

Çin'in İmparatorluk Tarihi (M.Ö. 211 - M.S 1912) dönemlerine girer. Çin'in ilk imparatorluk hanedanı olan Çin Hanedanı ile başlayıp 1912 yılında Çing Hanedanı'nın devrilmesiyle Çin İmparatorluk dönemi son bulmuştur:

Günümüz

Çin Halk Cumhuriyeti

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC), çoğunlukla sadece Çin olarak anılır ve Çin Komünist Partisi tarafından tek parti rejimiyle yönetilmektedir. Başkenti Pekin'dir. Doğu Asya'daki anakara Çin topraklarını, Hong Kong ve Makao'yu kapsar. Dünyanın en kalabalık ülkesi ve en büyük ekonomilerinden biridir.

Çin Cumhuriyeti

Çin Cumhuriyeti, çoğunlukla sadece Tayvan olarak anılır ve tüm Çin'de hak iddia etmesine rağmen sadece Tayvan Adası ile çevreleyen adacıkları kontrol eder. 23 ülke tarafından tanınmaktadır. Başkenti Taipei'dir.

Ayrıca bakınız

Çin konuları

Tarih

Kronoloji	Antik Çin (Xia Hanedanı • Shang Hanedanı • Zhou Hanedanı) • Çin İmparatorluğu (Çin Hanedanı • Han Hanedanı • Üç İmparatorluk • Jin Hanedanı • Güney Kuzey Hanedanları • Sui Hanedanı • Tang Hanedanı • Beş Hanedan On Krallık • Kuzey Song Hanedanı • Yuan Hanedanı • Ming Hanedanı • Çing Hanedanı)
Çağdaş dönem	Çin Cumhuriyeti (1912-1949) • Çin Halk Cumhuriyeti (Çin Komünist Partisi • Çin-Sovyet ayrılığı • Yüz Çiçek Kampanyası • Büyük İleri Atılım • Büyük Çin Kıtlığı • Çin Kültür Devrimi • Kızıl Muhafızlar • Çin ekonomik reformu • 1989 Tiananmen Meydanı Olayları)

Ulusal semboller ve tatiller

Arma • Bayrak • Millî marş • Resmî tatiller

Coğrafya ve çevre

Politik coğrafya	Başkent • İdari yapılanma (Eyaletler) • Şehirler
Fiziksel coğrafya	Adalar • Çöller • Dağlar (Geçitler • Sıradağlar) • Denizler (Bohai Denizi • Doğu Çin Denizi • Güney Çin Denizi • Sarıdeniz) • Göller • Millî parklar • Nehirler • Uç noktaları
Çevre sorunları	Çevre kirliliği

Ekonomi ve altyapı

Ekonomi reformu ("Çin Yüzyılı") • Enerji • GSYİH • Küreselleşme • Para birimi • Tarım • Ulaşım (Havayolları) • Yoksulluk

Hukuk ve toplum

Anayasa • "Çin değerleri ile sosyalizm" • "Çin Rüyası" • Demografi (Tek çocuk politikası) • Diller • Din • Eğitim (Üniversiteler) • Etnik gruplar • Fuhuş • Halk sağlığı (Gıda güvenliği • HIV/AIDS) • İnsan hakları (LGBT) • İntihar • Kolluk kuvvetleri • Uyrukluk Kanunu • Yoksulluk • Zaman

Siyaset ve ulusal savunma

Devlet Başkanı • Dış ilişkiler • Propaganda • Silahlı kuvvetler • Siyasi partiler (ÇKP - Genel Sekreter - Politbüro) • Tek Çin politikası (Tayvan'ın siyasi durumu) • "Tek ülke, iki sistem" • Yolsuzluk

Bilim ve teknoloji

Bilim • Enerji • İcatlar • İnternet (Sansür) • Mimari • Ulaşım • Uzay programı

Kültür, sanat ve spor

Arkeoloji • Çay kültürü • Dans • Dövüş sanatları • Edebiyat (Şiir) • Felsefe • Kültür • Medya • Mimari • Mutfak • Müzik • Opera • Posta tarihi ve posta pulları • Sanat • Sinema • Spor

Kaynakça

^ "China country profile". BBC News. 18 Ekim 2010. 19 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
^ Cradles of Civilization-China: Ancient Culture, Modern Land, Robert E. Murowchick, gen. ed. Norman: University of Oklahoma Press, 1994
^ William G. Boltz, Early Chinese Writing, World Archaeology, Vol. 17, No. 3, Early Writing Systems. (Feb., 1986), pp. 420–436 (436).
^ David N. Keightley, "Art, Ancestors, and the Origins of Writing in China", Representations, No. 56, Special Issue: The New Erudition. (Autumn, 1996), pp.68–95 (68).