Boya
Boya, herhangi bir nesneye renk vermek amacıyla yalıtım ve koruma sağlamak için uygulanan bir kaplamadır. Boya hemen hemen tüm malzemelere uygulanabilir. En sık kullanıldığı alanlar sanat, tasarım, resim, endüstriyel kaplamalar, ulaşım (örneğin, yol şerit çizgileri) ve korumadır (su veya hava temasını kesmek ve yalıtım için). Boya kimyasal özelliği bakımından temel olarak yaş boya (ıslak boya) ve toz boya olmak üzere ikiye ayrılır.
Bileşenler
Boyalar, temel olarak dört bileşenden oluşur: bağlayıcı, çözücü, pigmentler ve diğer katkı maddeleri. Bağlayıcı kullanımı zorunludur çünkü içerisindeki katı dolgu maddelerini bağlayarak kurumuş boya filminin oluşmasını sağlar ve boyayı yüzeye yapıştırır, bağlar. Bağlayıcının türü ve miktarı boyanın silinebilirlik, sertlik (sadece plastik boya için geçerli olmak üzere), yapışma, renk dayanıklılığı gibi özelliklerini belirler. Çözücü, boyanın viskozitesini ayarlamak için kullanılır. Uçucu olup film tabakasının oluşumuna katkıda bulunmaz; fakat yüzey yayılımını gerçekleştirir. Pigmentler boyaya renk ve örtücülük özelliği verir. Diğer katkı maddeleri ise boya film tabakasıyla birleşerek boyaya fiziksel ve kimyasal özellikler kazandırır. Boyalar bağlayıcının türüne bağlı olarak su bazlı ve solvent bazlı olmak üzere ikiye ayrılırlar.
Boyanın Tanımı
Bir yüzey üzerine uygulandığında dekoratif ve koruyucu bir tabaka oluşturan kimyasal bir malzeme olarak tanımlanır. Bu malzeme belli prensipler dahilinde formüle edilen ve bünyesinde dört esas unsur bulunan kimyevi bir karışımdır.
- Bağlayıcılar
- Pigmentler ve dolgu malzemeleri
- Kimyasal katkılar
- Çözücüler (Solvent + Su)[1]
Bağlayıcılar
Bağlayıcılar, solventin uçması ve reaksiyon sonucu sıvı halden katı hale dönüşerek boya filmini meydana getiren likitlerdir. Bağlayıcının boyaya katkıları arasında sertlik, sağlamlık, parlaklık ve yapışma yer alır; ayrıca bağlayıcı, boyanın hava koşullarına, güneş ışınlarına ve kimyasallara direncini sağlar. Bağlayıcı, boyanın temel bileşeni olup, boyanın türünü belirler.
Pigmentler
Pigmentler düzgün, yuvarlak, doğal veya sentetik, inorganik veya organik, çözünmeyen dağılmış (toz) parçalardır. Bu parçalar; boya sıvısının içinde dağılarak boyaya renk vermenin yanında opaklık, sertlik, dayanıklılık ve korozyona dayanıklılık gibi boyanın temel özelliklerini de geliştirirler. Bu terim, beyaz veya renkli pigmentler ile birlikte genleştiriciler de içerir. Pigment olan tozlar ve boyalar arasındaki fark genel olarak çözünürlüğün temelinde incelenmektedir. Kullanım sırasında pigmentler, çözünmeyen ve madde içinde dağılan; boyalar, çözünebilir veya solüsyon halinde bulunan malzemelerdir.[2]
Pigment çeşitleri
- Organik Pigmentler
- İnorganik Pigmentler
- Metalik Pigmentler
- Sedefimsi Pigmentler
- Monomer Pigmentler
Korozyon Önleyici Pigmentler
- Çinko kromat
- Çinko fosfat
- Metalik Pigmentler
Dolgu maddeleri
- Kalsit
- Barit
- Talk
- Kil
- Bentonit
Kimyasal katkılar
Bu grupta yer alan maddeler çok değişik özelliklerde olan ve boyaya çok az miktarda giren kimyasallardır. Katkı maddeleri boyanın özelliklerini iyileştirmek, istenmeyen olumsuz değişimleri engellemek için kullanılır.
- Surfektanlar
- Islatıcılar
- Kurutucular
- Matlaştırıcılar
- Kaymak kesici
- Çökme engelleyici
- Köpük kesiciler
- UV ışınlarından koruyucular
- Optik beyazlaştırıcı
Çözücüler
Boyanın uçucu kısmını oluşturan kimyasal maddelerdir. Boyanın üretimi ve uygulanması sırasında kullanılan, boyanın özelliklerinde değişiklik yapmadan incelten sıvılardır.
Bunlardan bazıları toluen, ksilen, beyaz ispirto, aseton, su, benzin ve tinerdir.
Boya çeşitleri
Boyalar genel olarak dört ayrı çeşitte sınıflandırılabilir.
- Kurutma Metoduna Göre
- Fiziksel kurumalı boyalar (Ör: Fırın kurumalı boyalar)
- Kimyasal kurumalı boyalar (Ör: Sertleştirici girilerek kurutulan boyalar)
- Özelliklerine Göre
- İnşaat boyası
- Ahşap boya
- Zemin boyaları
- Gemi boyaları
- Pastel boya
- Yağlı boya
- Suluboya
- Gıda boyaları
- Oto boyaları
- Oto tamir boyaları
- İşaretleme boyaları (Ör: trafik levhaları)
- Ayakkabı boyası
- Akrilik boya
- Kök boya
- Toz boya
- Aerosol boya
- Kirlenme önleyici boya
- Otomotiv boyası
- Kara ışık boyası
- Tebeşir boyası
- Kara tahta boyası
- Emaye boya
- Çekiç boyası
- Yalıtkan boya
- Kumaş boyası
- Kurşun boya
- İndigo boya
- Parlak boya
- Metalik boya
- Süt boyası
- Soya boyası
- Tempera
- Aşıboyası
- Gram boyası
- Tiner
- Lake
- Kına
- Kırmız
- Çevreye Olan Etkisine Göre
- Su Bazlı Boyalar
- Solvent Bazlı Boyalar
- Reçinesine Göre
- Selülozik boyalar
- Rapid Boyalar
- UV Boyalar
- Akrilik boyalar
- Epoksi Boyalar
- Sentetik Boyalar
- Polyester Boyalar
- Poliüretan Boyalar
- Nem Kürlenmeli Boyalar
- Asit Kürlenmeli Boyalar
- Su Bazlı Boyalar
Kaynakça
- ^ [1] 1 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Boyanın Tanımı
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2015.
