Gökdelen
Gökdelen, çok yüksek yapı anlamına gelmektedir, gemicilikte geminin uzun direğine verilen isimdir.
Bir gökdelen için en düşük yükseklik 305 metre (1000 fit) olarak kabul edilmektedir.
“Gökdelen” kelimesinin karşılığı olan İngilizce kelime skyscraper (gök kazıyan), 19. yüzyılın sonlarında, New York'taki halkın muazzam yapılara karşı olan korkusu sonucu ortaya çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletlerin’de, geleneksel olarak gökdelenlerin en düşük uzunluğu 153 metre (500 fit) olarak kabul edilmektedir.
Çelik, güçlendirilmiş betonlar, su pompaları ve asansörler gökdelenler için en önemli gelişmelere sebep olmuştur.
Gökdelenlerin ağırlık taşıyan sistemleri diğer yapılara göre büyük farklılıklar göstermektedir. 4 kata kadar yapılar sadece duvarlardan destek alabilirler, ancak gökdelenler çelik iskeletlerden destek almak zorunda olan geniş yapılardır. Duvarlar bu çelik iskeletlere perde gibi asılırlar-hatta mimaride bu çelik iskeletler tarafından desteklenen cam kaplamalı yüksek yapılara "giydirme cepheli" denir. Rüzgâr için ise özel durumlar göz önüne alınmaktadır.
Adlandırma
İngilizce ile Fransızcadaki adları «gök-kazıyan» anlamına gelir ve bu iki dilden diğer dillere büyük ölçüde olduğu gibi harfiyen çevrilmiştir.
|
|
Tarih
İlk gökdelen olarak Chicago'da 1884-1885’te inşa edilen on katlı “Home Insurance” binası kabul edilmektedir. Günümüz koşullarıyla ilk gökdelen ise New York'taki “Woolworth Building” dir.
Gökdelenler 19. yüzyılın sonlarında New York, Şikago ve Londra da, 1930'ların başından itibaren Güney Amerika (Sao Paulo, Buenos Aires) ve Asya (Şanghay, Hong Kong, Singapur)’da inşa edilmeye başlandı.
Dünya'nın en yüksek gökdelenleri (İlk 50)
| Sıra | Adı | Ülke | Şehir | Yapılış Tarihi | Yükseklik | Kat Sayısı |
| 1 | Burç Halife | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2009 | 828m | 160 |
| 2 | Ebrac El Beyt | Suudi Arabistan | Mekke | 2012 | 601 m | 120 |
| 3 | Taipei 101 | Tayvan | Taipei | 2004 | 509 m | 101 |
| 4 | Şangay dünya Finans merkezi | Çin | Şangay | 2008 | 492m | 101 |
| 5 | Uluslararası Ticaret Merkezi | Hong Kong | Hong Kong | 2009 | 483m | 118 |
| 6= | Petronas İkiz Kuleleri 1 | Malezya | Kuala Lumpur | 1998 | 452m | 88 |
| 6= | Petronas İkiz Kuleleri 2 | Malezya | Kuala Lumpur | 1998 | 452m | 88 |
| 8 | Nanjing Greenland Finans Merkezi | Çin | Nanjing | 2003 | 450m | 89 |
| 9 | Willis Kulesi | ABD | Chicago | 1973 | 442m | 108 |
| 10 | Guangzhou Batı Kulesi | Çin | Guangzhou | 2010 | 440m | 108 |
| 11 | Trump Uluslararası Hotel ve Kulesi | ABD | Chicago | 2009 | 423 m | 96 |
| 12 | Jin Mao Kulesi | Çin | Şangay | 1998 | 421 m | 88 |
| 13 | 2 Uluslararası Finans Merkezi | Hong Kong | Dubai | 2003 | 416 m | 88 |
| 14 | CITIC Plaza | Çin | Guangzhou | 1997 | 391 m | 80 |
| 15 | Shun Hing Square | Çin | Shenzhen | 1996 | 384 m | 69 |
| 16 | Empire State Binası | ABD | New York | 1931 | 381m | 102 |
| 17 | Central Plaza | Hong Kong | Hong Kong | 1992 | 374 m | 78 |
| 18 | Çin Bankası Kulesi | Hong Kong | Hong Kong | 1990 | 367m | 72 |
| 19 | Bank of America Kulesi | ABD | New York | 2008 | 366 m | 54 |
| 20 | Almas Kulesi | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2009 | 363 m | 68 |
| 21 | Emirates Office Kulesi | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2000 | 355 m | 54 |
| 21 | Tuntex Sky Kulesi | Tayvan | Kaohsiung | 1997 | 348 m | 85 |
| 22 | Aon Merkezi | ABD | Chicago | 1973 | 346 m | 83 |
| 23 | The Center | Hong Kong | Hong Kong | 1998 | 346 m | 73 |
| 24 | John Hancock Merkezi | ABD | Chicago | 1969 | 344 m | 100 |
| 25 | Tianjin Dünya Finans Merkezi | Çin | Tianjin | 2010 | 337 m | 76 |
| 26= | Wenzhou Dünya Ticaret Merkezi | Çin | Wenzhou | 2009 | 333 m | 72 |
| 26= | Rose Kulesi | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2007 | 333 m | 72 |
| 26= | Shanghai Shimao Uluslararası Plaza | Çin | Şangay | 2006 | 333 m | 60 |
| 29 | Minsheng Bank Binası | Çin | Vuhan | 2007 | 331 m | 68 |
| 30 | Ryugyong Hotel | Kuzey Kore | Pyongyang | 2012 | 330 m | 105 |
| 30= | Çin Dünya Ticaret Merkezi Kulesi 3 | Çin | Pekin | 2008 | 330 m | 74 |
| 32 | The Index | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2009 | 328 m | 80 |
| 33 | Q1 | Avustralya | Gold Coast | 2005 | 323 m | 78 |
| 34 | Burj Al Arab | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 1999 | 321 m | 60 |
| 35= | Chrysler Binası | ABD | New York | 1930 | 319 m | 77 |
| 35= | Nina Kulesi | Hong Kong | Tsuen Wan | 2007 | 319 m | 80 |
| 35= | New York Times Binası | ABD | New York | 2007 | 319 m | 52 |
| 38 | HHHR Kulesi | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2009 | 317 m | 72 |
| 39 | Bank of America Plaza | ABD | Atlanta | 1992 | 312 m | 55 |
| 40 | Pearl River Kulesi | Çin | Guangzhou | 2010 | 310 m | 71 |
| 41= | Sky Tower | Birleşik Arap Emirlikleri | Abu Dabi | 2009 | 310 m | 74 |
| 41= | U.S. Bank Kulesi | ABD | Los Angeles | 1989 | 310 m | 73 |
| 43= | Ocean Hights | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2010 | 310 m | 84 |
| 43= | Menara Telekom | Malezya | Kuala Lumpur | 2001 | 310 m | 55 |
| 45 | Emirates Kuleleri | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2000 | 309 m | 56 |
| 46 | One Island East | Hong Kong | Hong Kong | 2008 | 308 m | 70 |
| 47 | AT&T Şirket Merkezi | ABD | Chicago | 1989 | 307 m | 60 |
| 48 | The Address Downtown Dubai | Birleşik Arap Emirlikleri | Dubai | 2008 | 306 m | 63 |
| 49 | JPMorgan Chase Kulesi | ABD | Houston | 1982 | 305 m | 75 |
| 50 | Kuzeydoğu Asya Ticaret Kulesi | Güney Kore | İnçeon | 2010 | 305 m | 70 |
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- https://web.archive.org/web/20180407111714/http://www.die-wolkenkratzer.de/
- http://www.emporis.com/28 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.skyscraperpage.com/6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.skyscrapercity.com/25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.skyscraperlife.com/ 13 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
