Gence Hanlığı
خانات گنجه Gence Hanlığı Memleket-i GenceGəncə Xanlığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1747-1804 | |||||||||
 Bayrak  Arma | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Gence | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Azerice ve Farsça | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Han | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Azerbaycan | ||||||||
| Azerbaycan tarihi |
|---|
 |
| Antik Çağlar
|
| Orta Çağ
|
| Diğer Konular
|
|
Gence Hanlığı, Azerbaycan'ın Gence yöresinde hüküm sürmüş olan hanlıktır. Afşar hükümdarı Nadir Şah, 1735'te, Gence’yi ele geçirdi. Nâdir Şah'ın öldürülmesinden sonra, Gence de diğer Azerbaycan hanlıkları gibi Afşar devletinin egemenliğinden çıkarak 1747'de bağımsızlığını ilan etti.
Tarih
Ziyadoğulları Hanedanı'nı kuran Kaçar Türkleri'nden II. Şahverdi Han, Gence’nin ilk hanı (1747-60) oldu. Şia’nın Caferî koluna mensup olan Ziyâdoğulları Hanedanı, Türkçe konuşuyordu. 1781-83 yılları arasında Gence, Karabağ Hanlığı'nın eline geçtiyse de geri alındı.
19. yüzyılın başlarında Gürcistan'ı işgal eden Rus İmparatorluğu, Gence ile birlikte bütün bağımsız Azerbaycan hanlıkları için tehdit unsuru oldu. Bu hanlıklar, büyük tehlikeye karşı aralarında birleşmeyi başaramadılar. Rusya İmparatorluğu, bu sırada Dağıstan ve Kuzey Kafkasya'da bulunan hanlıklarla savaş hâlindeydi. Azerbaycan'daki coğrafî durum, Rusya İmparatorluğu'nun, Dağıstan'ı ve Kuzey Kafkasya'daki hanlıkları ele geçirmesini güçleştiriyordu. Kafkasya'daki Rus orduları kumandanı General Sisyanov, 1803'te, Tiflis'ten hareket ederek Gence'yi kuşattı. Gence Hanı Cevad Han, Ruslarla yaptığı, yenildiği ve devletini kaybettiği muharebede öldürüldü. Oğlu ve veliahtı Hüseyin Han da, babası ile aynı günde Ruslar'ın top ateşi ile öldürüldü. Cevad Han'ın ve Hüseyin Han'ın öldürülmesi üzerine, iki koldan şehre giren Ruslar, yağma yaparak, halkı öldürdüler. Gence Hanlığı'nı ortadan kaldırdılar. Buranın adını da 1804'te çariçelerinin onuruna Elizabethpol olarak değiştirdiler. Hüseyin Han'ın kardeşi Uğurlu Han, bu tarihten 22 yıl sonra, Gence'yi Ruslardan geri alıp, 2 yıl boyunca "Gence Hanlığı" adıyla yeniden egemenliğini ilan etse de Ruslar, ülkeyi tekrar istila ederek Gence Hanlığı'nı tamamen ortadan kaldırdılar. Gence de, Türkmençay Antlaşması'yla Rusya İmparatorluğu'na ilhak edildi. Komünist idare, Gence'ye, Kirovabad adını verdi.
Konum ve çeşitli özellikler
Gence Hanlığı'nın en büyük kenti adını aldığı Gence'ydi. 1804 yılındaki komşuları ise Kartli-Kaheti Krallığı, Revan Hanlığı, Şeki Hanlığı ve Karabağ Hanlığı (o dönemde düşman)'dır.
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|  | |||||||
