Kutsal Litürji

Makale serilerinden
Doğu Ortodoks Kilisesi
Pantokrator İsa mozaiği, Ayasofya
Genel Bakış
Yapı teoloji (teoloji tarihi) Ayin kilise tarihi Kutsal Gizemler Kurtuluşun görünümü Meryem'in görünümü İkona görünümü
Arka plan Çarmıha geriliş / Diriliş / İsa'nın göğe yükselişi Hristiyanlık Hristiyan Kilisesi Apostolic succession Four Marks of the Church Ortodoksluk
Organizasyon Otonomi Otosefal Patrikhane Ekümenik patrik Piskoposçu yönetim Kilise hukuku Ruhban sınıfı Piskopos Rahiplik Diyakoz Manastırcılık Dereceler Bratstvo
Otosefal yargı bölgeleri Resmi olarak cemaatin parçası olan Otosefali Kiliseler: İstanbul İskenderiye Antakya Kudüs Rusya Sırbistan Romanya Bulgarsitan Gürcistan Kıbrıs Yunanistan Polonya Arnavutluk Çek Toprakları ve Slovakya Kuzey Makedonya Bazı Otosefali Kiliseler tarafından "de jure" olarak tanınan Otosefali Kiliseler: Amerika İstanbul ve diğer 3 otosefali Kilise tarafından tanınan otosefali ve kanonik Kiliseler: Ukrayna (OCU) Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından tanınan otosefali ve kanonik Kiliseler: Ukrayna (UOC)
Otonomi yargı bölgeleri Sina Finlandiya Estonya (EP) Japonya (MP) Çin (MP) Americas (RP) Bessarabia (RP) Moldova (MP) Yarı-Otonom: Girit (EP) Estonia (MP) ROCOR (MP)
Noncanonical yargı bölgeleri Eski İnananlar Spiritual Christianity True Orthodoxy Catacomb Church Old Calendarists American Orthodox Catholic Church American World Patriarchs Ulusal kiliseler: Abhazya Belarus Italy Latvia Montenegro Türkiye UOC–KP Syncretic churches: Evangelical Orthodox Western Orthodoxy Celts Framsa Gaul
Ekümenik konsiller İlk yedi ekümenik konsil: Birinci İkinci Üçüncü Dördüncü Beşinci Altıncı Yedinci Diğer olası ekümenik konsiller: Sekizinci Dokuzuncu Diğer önemli konsiller: Trullo Konsili Yaş Moskova Kudüs
Tarih Kilise Babaları Pentarşi Bizans İmparatorluğu Gürcistan'ın Hristiyanlaşması Bulgaristan'ın Hristiyanlaşması Kiev Ruslarının Hristiyanlaşması Büyük Ayrılma Rusya Osmanlı İmparatorluğu Kuzey Amerika Moskova-İstanbul ayrılması 15th–16th c. 1996 2018
Teoloji Doğu Ortodoks teoloji tarihi (20th century (Neo-Palamism)) Apophaticism Chrismation Contemplative prayer Essence vs. Energies İsihazm Kutsal Üçleme Hipostatik Birlik İkonalar Metousiosis Mystical theology İznik İnancı Nepsis Oikonomia vs Akribeia Ousia Palamism Filokalya Phronema Sin Theosis Theotokos Differences from the Catholic Church Opposition to the Filioque Opposition to papal supremacy
Litürji ve ibadet Kutsal Litürji Divine Services Akathist Apolytikion Artos Ectenia Euchologion Holy Water Iconostasis Jesus Prayer Kontakion Liturgical entrances Liturgical fans Lity Memorial service Memory Eternal Omophorion Eastern Orthodox bowing Eastern Orthodox marriage Praxis Paraklesis Paschal greeting Paschal Homily Paschal troparion Prayer rope Prosphora Russian bell ringing Semantron Sign of the cross Sticheron Troparion Vestments Use of incense
Litürjik takvim Paschal cycle On iki büyük yortu Diğer yortular: Ortodoksluk Bayramı Tanrıdoğuran'ın Şefaati Yortusu Dört oruç dönemi: Nativity Fast Büyük Perhiz Havarilerin Yortusu Meryem'in ölümü
Önemli kişiler İskenderiyeli Athanasios Süryani Efrem Caesarealı Basileios Yeruşalimli Kiril Nenizili Gregorios Nissalı Gregor Altınağızlı Yuhanna İskenderiyeli Kiril İoannis Klimakos İman Savunucusu Maksimos Şamlı İoannis Thedoros o Studitis Kassiani Kiril ve Methodios I. Fotios Gregori Palamas
Liste Mimari Folk Encyclical of the Eastern Patriarchs Eastern Orthodox cross Saint titles Statistics by country
g t d

Kutsal Litürji (Yunanca: Θεία Λειτουργία Theia Leitourgia; Bulgarca: Божествена литургия Bojestvena liturgiya; Gürcüce: საღმრთო ლიტურგია saghmrto lit'urgia; Rumence: Sfânta Liturghie; Rusça: Божественная литургия Bojestvennaya liturgiya; Sırpça: Света Литургија ya da Sveta Liturgija; Ermenice: Սուրբ Պատարագ Surb Patarag;^[1]) İsa'nın Büyük Kilisesi'nin riti olan Bizans Riti'nde Efkaristiya ayini. Hristiyan litürjisinin Antakya Riti'nden doğan Kutsal Litürji Doğu Ortodoks ve Doğu Katolik Kiliseleri'nde uygulanır. Ermeni Hristiyanlığında Ermeni Apostolikler^[2][3] ve Ermeni Katolikler de aynı kavramı kullanır. Kimi Oryantal Ortodokslar bunun yerine "kutsal sunu" (Süryanice: qurbana qadişa) terimi kullanılır.

Doğu Katolik ve Ortodoks geleneklerinin geleneklerinde Kutsal Litürji zamanın ve dünyanın ötesinde görülür. İnananların Tanrı'nın Krallığı'na ölmüş aziz ve azizelere ve gökyüzündeki meleklere ibadet ederek birleşeceğine inanılır. Litürjideki her şey sembolik olsa da aynı zamanda semboliğin dışında görünmeyen gerçeği açığa çıkardığı düşünülür. Doğu geleneği ve inancına göre Litürji'nin kökeni Yahudi ibadetlerine ve Yahudi ibadetlerinin Erken Hristiyanlar tarafından adaptasyonudur. Bu Litürjinin ilk bölümü olan Vaazı ve el yazmalarının okumasını içeren "Kelimenin Litürjisi"nden görülmektedir. Litürjinin diğer yarısının Son Akşam Yemeği ve Erken Hristiyanların tarafından yapılan Efkaristiya kutlamalarından esinlenerek yazıldığına inanılır. Erken Hristiyanların Litürjiye katkısı ayrıca geleneksel olarak İsa'nın Bedeni ve Kanına gerçek anlamda bir temsili olduğu düşüncesiyle Efkaristiya'nın ayinin merkezi olduğu düşüncesi ve kendilerinin katılımıyla hep birlikte İsa'nın Bedeni yani Kilise'ye dönüşüldüğü inancıdır. Her bir Litürji birbirinden farklı olsa da çoğu temelde birbibinin gelenekler, amaç, kültür ve teolojiye bağlı adaptasyonlarıdır.^[4][5]

Bizans Riti

• İoannis Hrisostomos Kutsal Litürjisi (5. yüzyıl), Beşaret'in akşam duası litürjisi olarak yılın çoğu günü kullanılır.
• Aziz Büyük Basileios Kutsal Litürjisi (4. yüzyıl), Büyük Perhiz'in 5 Pazarı ve Aziz Basileios'un perhiz gününde (1 Ocak) kullanılır. Doğuş ve Teofani ile Kutsal Perşembe ve Kutsal Cumartesi zamanı akşam duası litürjisi olarak kullanılırç

Kaynakça