La Liga
 | |
| Ülke |  İspanya |
|---|---|
| Konfederasyon | UEFA |
| Kuruluş | 1929 |
| Takım sayısı | 20 |
| Alt lig | Segunda División |
| Uluslararası kupa(lar) | UEFA Şampiyonlar Ligi UEFA Avrupa Ligi UEFA Avrupa Konferans Ligi |
| Son şampiyon | Real Madrid (2023-24) |
| En çok şampiyon olan | Real Madrid (36 kez) |
| En çok oynayan | Andoni Zubizarreta (622) |
| En çok gol atan | Lionel Messi (474) |
| Yayıncı | S Sport, S Sport Plus |
| Resmî site | Resmî site |
| Mevcut sezon: 2023-24 La Liga | |
Primera Division, bilinen ismiyle La Liga veya sponsorluk anlaşmasından dolayı La Liga EA Sports, İspanya futbol liginin en üst düzey ligidir.
Genel olarak en üst düzey lig olan 1. Lig için kullanılsa da tüm ligleri kapsar. En üst seviyedeki iki lig olan Primera División (1. Lig) ve Segunda División (2. Lig) profesyonel takımlardan oluşurken diğer ligler amatördür. Çeşitli kulüplerin altyapı takımları da ligde oynayabilirler.
Diğer iki büyük lig olan Serie A ve Premier League'e göre oldukça geç başlamıştır. İlk olarak 1929'da düzenlenen ve Barcelona'nın kazandığı ligde özellikle 1950'den sonra önemli bir değişim yaşandı ve tam 9 takım mutlu sona ulaşmayı başardı.
Real Madrid ile Barcelona arasındaki çekişme ile ünlenen La Liga'nın en başarılısı 36 kez şampiyon olan Real Madrid'dir. Ayrıca Real Madrid, Barcelona ve Athletic Bilbao La Liga kurulduğundan bu yana hiç küme düşmemişlerdir.
Yarışma Formatı
La Liga, olağan çift turlu yarışma formatı şeklindedir. Ağustos ayından Mayıs ayına kadar süren bir sezon boyunca her kulüp diğer kulüplerle biri kendi evinde, diğeri deplasmanda olmak üzere 38 maç oynar ve her galibiyete üç puan, beraberliğe ise bir puan verilirken mağlubiyetlere puan verilmez. Kulüpler sezon boyunca topladıkları puanlara göre sıralanır ve en üst sıradaki kulüp şampiyon olur.
Düşme ve yükselme
Primera División ve Segunda División arasında bir düşme ve yükselme sistemi mevcuttur. La Liga’nın sezonu en düşük sırada bitiren 3 kulübü Segunda División’a düşer. Segunda División’da ise sezonu ilk 2 sırada bitiren kulüpler La Liga’ya yükselirken, sezonu üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı bitiren kulüpler arasında oynanan play-off maçlarının ardından bir kulüp daha La Liga’ya yükselmeye hak kazanır.
Beraberliği bozma kuralları
İki veya daha fazla kulüp arasında puanlar eşit olduğunda kurallar aşağıdaki gibidir:[1]
- İlgili kulüplerin birbirleriyle ikişer kez oynadıkları durumda:
- İki kulüp arasında oynanan maçlarda beraberlik varsa, beraberlik bu iki kulüp arasındaki gol farkına bakılarak bozulur.
- İkiden fazla kulüp arasında beraberlik olması durumunda ise, bu kulüplerin birbirlerine karşı oynadıkları maçlarda topladıkları puanlara ve gol farkına bakılarak eşitlik bozulur.
- İlgili kulüpler arasında iki ayaklı maçların oynanmadığı veya yukarıdaki kurallar çerçevesinde eşitliğin bozulamadığı durumda:
- Kulüplerin toplam gol farkına veya atılan toplam gol sayılarına bakılır.
- Eğer eşitlik hala bozulmazsa, fair-play kurallarına[2] göre toplanan puanlara bakılır ve daha az puanı olan takım şampiyon olur. Bu kriterler aşağıda verilmiştir:
- Sarı kart = 1 puan
- Çift sarı kart / oyundan atılma = 2 puan
- Direkt kırmızı kart = 3 puan
- Teknik direktörün, yöneticinin veya herhangi bir kulüp personelinin hakem kararı dışında uzaklaştırılması ya da diskalifiye edilmesi = 5 puan
- Taraftarın olumsuz davranışları = Hafifse 5 puan, Ciddiyse 6 puan, Çok ciddiyse 7 puan
- Stadyumun kapatılması = 10 puan ceza puanı verilir.
- Tahkim Kurulu bir cezayı kaldırırsa ceza puanı da kaldırılır.
- Tüm bunlara rağmen beraberlik hala bozulmazsa tarafsız bir stadyumda oynanacak bir maçla birlikte şampiyon belirlenir.
Avrupa Kupalarına Katılma Hakkı
Mevcut kriterler
La Liga’yı ilk dört sırada bitiren takımlar gelecek sezonun UEFA Şampiyonlar Ligi grup aşamalarına direkt katılmaya hak kazanır. UEFA Avrupa Ligi ve UEFA Şampiyonlar Ligi’nin kazananları da gelecek sezonun UEFA Şampiyonlar Ligi grup aşamalarına direkt katılmaya hak kazandıkları için bu altı La Liga takımının UEFA Şampiyonlar Ligi’ne katılmaya hak kazandığı anlamına geliyorsa her ülke en fazla beş takımla katılabileceğinden dolayı La Liga’nın ligi dördüncü sırada bitiren takımı, UEFA Avrupa Ligi’nde oynayacaktır.
La Liga’yı beşinci sırada bitiren takım ve Copa Del Rey’in kazananı ise gelecek sezonun UEFA Avrupa Ligi grup aşamasına direkt katılmaya hak kazanacaktır. Fakat Copa Del Rey’i kazanan takım aynı zamanda La Liga’yı beşinci sırada bitiren takım ise, La Liga’yı altıncı bitiren takım da UEFA Avrupa Ligi grup aşamasına gitmeye hak kazanır. La Liga’yı altıncı sırada bitiren veya Copa Del Rey’in kazananının altıncı olması nedeniyle yedinci bitiren takım ise UEFA Konferans Ligi play-off turuna katılmaya hak kazanır.[3]
UEFA turnuvalarında İspanyol takımlarına verilen kontenjan ise ülkelere ait takımların önceki beş yıl içinde UEFA turnuvalarında gösterdikleri performanslara göre hesaplanan UEFA ülke katsayılarında ülkenin bulunduğu sıraya bağlıdır.[4]
Tarihçe
Kuruluş
Nisan 1928'de, Arenas de Getxo'nun bir yöneticisi olan José María Acha, İspanya'da bir ulusal lig fikrini ilk kez önerdi. Ligin büyüklüğü ve kimlerin katılacağı konusunda yapılan uzun tartışmalardan sonra, Real Federación Española de Fútbol sonunda 1929'da ilk Primera División'u oluşturacak on takımı kabul etti. Arenas, Barcelona, Real Madrid, Athletic Club, Real Sociedad ve Real Unión, Copa del Rey'in önceki kazananları olarak seçildi. Atlético Madrid, Espanyol ve Europa, Copa del Rey'in finalistleri olarak katılmaya hak kazandı ve Racing de Santander bir eleme müsabakası aracılığıyla katılmaya hak kazandı. Kurucu kulüplerden sadece üçü (Real Madrid, Barcelona ve Athletic Club) Primera División'dan hiç düşmemiştir.
1930'lar: Athletic Bilbao Hakimiyeti
Barcelona, 1929'da ilk La Liga'yı kazandı ve Ricardo Zamora'nın Real Madrid'i 1932 ve 1933'te ilk şampiyonluklarını kazandı; ancak, erken dönemde tempoyu belirleyen takım, 1930, 1931, 1934 ve 1936'da (dört Copa kupasına ek olarak) La Liga'yı kazanan Athletic Bilbao oldu. Ayrıca, Barcelona'yı 12-1 yenerek La Liga tarihindeki en büyük galibiyeti elde ettiler. Fred Pentland tarafından çalıştırılan bu takım, Bata, Guillermo Gorostiza, José Iraragorri, Chirri II ve Lafuente ile oluşturdukları hücum ortaklığıyla tanınan, "İlk tarihi kadro" lakabıyla bilinir. 1935'te, o zamanlar Betis Balompié olarak bilinen Real Betis, bugüne kadar tek şampiyonluğunu kazandı. İspanya İç Savaşı sırasında Primera División askıya alındı.
1937'de, İspanya'nın Cumhuriyetçi bölgesindeki takımlar, Madrid kulüplerinin ikisi hariç, Akdeniz Ligi'nde yarıştı ve Barcelona şampiyon olarak ortaya çıktı. Yetmiş yıl sonra, 28 Eylül 2007'de, Barcelona, İspanya Kraliyet Futbol Federasyonu'ndan (RFEF) bu unvanın bir Liga şampiyonluğu olarak tanınmasını talep etti. Bu eylem, RFEF'den Levante'nin Copa de la España Libre zaferinin Copa del Rey kupasına eşdeğer olarak tanınması istenmesinin ardından yapıldı. Ancak, İspanyol futbolunun yönetim organı henüz kesin bir karar vermedi.
1940'lar: Atletico Madrid, Barcelona ve Valencia ortaya çıkıyor
Primera División, İspanya İç Savaşı'ndan sonra yeniden başladığında, Atlético Aviación (günümüzde Atlético Madrid), Valencia ve Barcelona en güçlü kulüpler olarak ortaya çıktı. Atlético, sadece Real Oviedo'nun sahası savaş sırasında zarar gördüğü için 1939-40 sezonunda bir yer verildi. Kulüp ardından ilk Liga şampiyonluğunu kazandı ve 1941'de bunu korudu. Diğer kulüpler sürgün, idam ve savaşın kayıpları nedeniyle oyuncu kaybederken, Atlético takımı bir birleşme ile güçlendirildi. Valencia'nın genç, savaş öncesi kadrosu da sağlam kalmış ve savaş sonrası yıllarda şampiyon olarak olgunlaşmış, 1942, 1944 ve 1947'de üç Liga şampiyonluğu kazanmıştır. Ayrıca 1948 ve 1949'da da ikincilik elde etmişlerdir.
Athletic Bilbao, savaş nedeniyle en çok etkilenen kulüplerden biriydi, çünkü oyuncularının çoğu (Cumhuriyetçi fraksiyona sempati duyanlar) Latin Amerika'ya sürgüne gitti ve çok azı geri döndü. Ancak, genç yeteneklerin aranması sayesinde, Rafael Iriondo, Venancio Pérez, José Luis Panizo, Agustín Gaínza ve efsanevi golcü Telmo Zarra'dan (La Liga tarihindeki en golcü İspanyol, diğer rekorların yanı sıra) oluşan iyi bilinen "İkinci tarihi kadro"yu kurmayı başardılar. 1943'te bir La Liga ve Copa del Generalísimo dublesi kazandılar ve 1944, 1945 ve 1950'de kupayı tekrar kazandılar, ayrıca bir Copa Eva Duarte (Süper Kupa'nın resmi öncüsü) kazandılar. Sevilla da kısa bir altın çağ yaşadı, 1940 ve 1942'de ikincilik elde etti ve 1946'da bugüne kadarki tek şampiyonluğunu kazandı.
Bu arada, İspanya'nın diğer tarafında, Barcelona efsanevi Josep Samitier yönetiminde güçlenmeye başladı. Hem Barcelona hem de Real Madrid için oynayan bir İspanyol futbolcu olan Samitier, Barcelona ile mirasını sağlamlaştırdı. Barcelona'daki oyunculuk kariyerinde 133 gol attı, ilk La Liga şampiyonluğunu ve beş Copa Del Rey kazandı. 1944'te Samitier, antrenör olarak Barcelona'ya döndü ve onları 1945'te ikinci La Liga şampiyonluğunu kazanmaya yönlendirdi. Samitier ve efsanevi oyuncular César Rodríguez, Josep Escolà, Estanislau Basora ve Mariano Gonzalvo yönetiminde, Barcelona 1940'ların sonlarında La Liga'ya hükmetti[5] ve 1948 ve 1949'da art arda La Liga şampiyonlukları kazandı. 1940'lar, Barcelona için üç La Liga şampiyonluğu ve bir Copa Del Rey kazandıkları başarılı bir sezon oldu, ancak 1950'ler sadece Barcelona'dan değil, aynı zamanda Real Madrid'den de bir hakimiyet dönemi olarak öne çıktı.
1950'ler: Real Madrid en büyük kulüp olarak ortaya çıkıyor
1950'ler aynı zamanda Real Madrid'in hakimiyetinin başlangıcını da gördü. 1930'lardan 1950'lere kadar yabancı oyunculara katı sınırlamalar getirildi. Çoğu durumda, kulüpler kadrolarında yalnızca üç yabancı oyuncuya sahip olabiliyorlardı, bu da her maçta en az sekiz yerli oyuncunun oynaması gerektiği anlamına geliyordu. Ancak, 1950'lerde Real Madrid, Alfredo Di Stéfano ve Ferenc Puskás'ı vatandaşlığa kabul ederek bu kuralları aşmıştı. Di Stéfano, Puskás, Raymond Kopa ve Francisco Gento, 1950'lerin ikinci yarısına damgasını vuran Real Madrid takımının çekirdeğini oluşturdu. Real Madrid, 1954'te üçüncü La Liga şampiyonluğunu kazandı — 1933'ten beri ilk kez — ve 1955'te unvanını korudu. 1956'da Athletic Club altıncı La Liga şampiyonluğunu kazandı, ancak Real Madrid 1957 ve 1958'de La Liga'yı tekrar kazandı. 1950'ler ayrıca Real Madrid'in yeni oluşturulan Avrupa Kupası'nda da hakimiyet kurduğu ve ilk beş edisyonunu süpürdüğü yıllardı.
Atlético Madrid, önceki adıyla Atlético Aviación, 1950 ve 1951 yıllarında catenaccio ustası Helenio Herrera yönetiminde şampiyon oldu. Antrenör Ferdinand Daučík yönetiminde Barcelona, 1952 ve 1953 yıllarında La Liga ve Copa Del Rey'i kazanarak arka arkaya duble yaptı. Bir yıl içinde beş kupa kazanmaları, onlara 'L’equip de les cinc Copes'[6] veya Beş Kupanın Takımı adını kazandırdı. 1950'lerin sonlarında, Helenio Herrera'nın antrenörlüğünde ve Luis Suárez'in önderliğinde, Barcelona bir kez daha arka arkaya üçüncü La Liga setini 1959 ve 1960 yıllarında kazanarak elde etti. 1959'da Barcelona ayrıca La Liga / Copa Del Rey dublesini de kazanarak 1950'lerde üç dublenin sahibi oldu.
Sonuç olarak, 50'li yıllarda Barcelona ve Real Madrid dörder La Liga şampiyonluğu kazanırken, Atlético Madrid iki ve Athletic Club bir La Liga şampiyonluğu kazandı.
1960'lar ve 1970'ler: Real Madrid üstünlüğü
Real Madrid, 1960 ile 1980 arasında La Liga'ya hakim oldu ve 14 kez şampiyon oldu[7]. Real Madrid, 1961'den 1965'e kadar üst üste beş La Liga şampiyonluğu kazandı ve 1960 ile 1980 arasında üç kez duble yaptı. 1960'lar ve 1970'lerde, yalnızca Atlético Madrid Real Madrid'e ciddi bir meydan okuma sundu. Atlético Madrid, 1966, 1970, 1973 ve 1977 yıllarında dört kez La Liga şampiyonu oldu. Atlético Madrid ayrıca 1961, 1963 ve 1965 yıllarında ikinci sırada yer aldı. 1971'de Valencia, Alfredo Di Stéfano yönetiminde dördüncü La Liga şampiyonluğunu kazandı ve Johan Cruyff'un ilham verdiği Barcelona, 1974'te dokuzuncu La Liga şampiyonluğunu kazandı.
1980'ler: Real Madrid hakimiyeti ama Bask Kulüpleri tekeli bozdu
Real Madrid'in La Liga'daki tekelinin 1980'lerde önemli ölçüde kesintiye uğradı. Emilio Butragueño ve Hugo Sánchez'in dehası altında Real Madrid 1986'dan 1990'a kadar[8] üst üste beş La Liga şampiyonluğu daha kazandıysa da, 1980'lerde Bask kulüpleri Real Sociedad ve Athletic Bilbao da baskın hale geldi[9]. Real Sociedad, 1981 ve 1982'de ilk La Liga şampiyonluklarını kazandı; bu takımda Luis Arconada, Roberto López Ufarte ve Txiki Begiristain öne çıktı. Daha sonra, Athletic Bilbao 1983 ve 1984'te üst üste iki La Liga şampiyonluğu kazandı ve 1984'te beşinci La Liga ve Copa del Rey dublesini gerçekleştirdi; bu başarıda Andoni Zubizarreta, Santi Urkiaga, Andoni Goikoetxea, Dani, Manuel Sarabia ve Estanislao Argote'nin yıldız performansları etkili oldu. Barcelona ise, 1985'te Terry Venables yönetiminde onuncu La Liga şampiyonluğunu kazandı; bu, 1974'ten beri ilk La Liga zaferleriydi.
1990'lar: Barcelona'nın rüya takımı
Johan Cruyff, 1988'de Barcelona'ya menajer olarak geri döndü ve efsanevi Dream Team'i oluşturdu[10]. Cruyff, Barcelona'nın başına geçtiğinde, son 20 yılda sadece iki La Liga şampiyonluğu kazanmışlardı. Cruyff, Barcelona'yı eski görkemli günlerine döndürmek için uluslararası yıldızlar ve La Masia mezunlarından oluşan bir takım kurmaya karar verdi. Bu takım, uluslararası yıldızlar Romario, Michael Laudrup, Hristo Stoichkov ve Ronald Koeman'dan oluşuyordu. Cruyff'un Dream Team'i ayrıca La Masia mezunları Pep Guardiola, Albert Ferrer ve Guillermo Amor ile Basklı Andoni Zubizarreta'yı içeriyordu.
Johan Cruyff, modern futbolun oynanış şeklini değiştirdi[11] ve bu takıma Total Futbol prensiplerini dahil etti. Topa sahip olma odaklı futbolun başarısı devrim niteliğindeydi[12] ve Cruyff'un takımı 1992'de ilk Avrupa Kupası'nı ve 1991 ile 1994 arasında üst üste dört La Liga şampiyonluğunu kazandı. Toplamda, Cruyff sekiz yılda on bir kupa kazandı ve bu da onu Barcelona tarihinin en başarılı menajeri yaptı; bu rekor, yirmi yıl sonra onun öğrencisi Pep Guardiola tarafından kırıldı.
Barcelona'nın serisi, 1995'te Real Madrid'in La Liga'yı kazanmasıyla sona erdi. Atlético Madrid, 1996'da dokuzuncu La Liga şampiyonluğunu ve tek Liga/Copa Del Rey dublesini kazandı, ardından Real Madrid 1997'de bir başka lig şampiyonluğu daha ekledi. Cruyff'un başarısından sonra, bir başka Hollandalı – Ajax menajeri Louis van Gaal – Camp Nou'ya geldi ve Luís Figo, Luis Enrique ve Rivaldo'nun yetenekleriyle Barcelona, 1998 ve 1999'da La Liga şampiyonluğunu kazandı ve 1998'de dördüncü Liga ve Copa Del Rey dublesini gerçekleştirdi. Sonuç olarak, Barcelona 1990'larda altı La Liga şampiyonluğu kazandı.
2000'ler: Real Madrid, Barcelona ve Valencia'nın yeniden ortaya çıkışı
21. yüzyıl, Johan Cruyff yönetimindeki 1990'lardaki Barcelona'nın başarısını devam ettirerek La Liga'da hakimiyet kurdu. Real Madrid öne çıkmış olsa da, Barcelona, 1960'lar ve 70'lerdeki Real Madrid'den beri görülmemiş bir hegemonya yarattı[13]. Yeni yüzyılın başından bu yana, Barcelona iki üçleme ve dört dublenin de dahil olduğu on La Liga şampiyonluğu kazandı. Ancak bu yeni yüzyıl, yeni rakiplerin de şampiyon olarak taçlandırıldığı bir dönem oldu. 1999-2000 ve 2004 yılları arasında, Deportivo La Coruña beş kez ilk üçte yer aldı ve bu, Real Madrid veya Barcelona'nın performansından daha iyiydi. 2000 yılında Javier Irureta yönetiminde Deportivo, şampiyon olan dokuzuncu takım oldu. Valencia, 2000'lerin başında ve ortalarında Avrupa'nın en güçlü takımlarından biriydi; Rafael Benítez yönetiminde 2002 ve 2004'te La Liga şampiyonu oldular, Hector Cuper yönetiminde 2000 ve 2001'de UEFA Şampiyonlar Ligi'nde ikincilik elde ettiler ve 2004'te UEFA Kupası'nı ve 1999'da Copa del Rey'i kazandılar.
Real Madrid, yüzyılın ilk La Liga şampiyonluklarını 2001 ve 2003'te kazandı. Raúl, Ruud van Nistelrooy ve Gonzalo Higuaín gibi dünya çapında oyuncularla, Real Madrid 2006-07 ve 2007-08 sezonlarında arka arkaya La Liga şampiyonlukları kazandı. Barcelona, 2004-05 sezonunda Ronaldinho ve Samuel Eto'o'nun üstün performansıyla yüzyılın ilk şampiyonluğunu kazandı; bu, Real Madrid ve Valencia'nın son dört şampiyonluğu paylaşmasının ardından geldi. Barcelona, 2005-06 sezonunda şampiyonluğu koruyarak arka arkaya zaferler elde etti.
2010'lar: Real Madrid, Barcelona ve Atletico Madrid
2009-10 sezonunda Real Madrid, rekor 96 puan elde etti ancak yine de Barcelona'nın 99 puana ulaştığı bir sezonda ikinci oldu. Barcelona, 2010-11 sezonunda Real'in 92 puanına karşılık 96 puanla üçüncü ardışık La Liga şampiyonluğunu kazandı, ancak Real Madrid, José Mourinho'nun yönetiminde ve Cristiano Ronaldo, Ángel Di María, Mesut Özil ve Karim Benzema gibi oyuncularla, 2011-12 sezonunda bu galibiyet serisine son verdi. Madrid, 32. La Liga şampiyonluğunu rekor 100 puan, rekor 121 gol atılan ve rekor +89 gol farkıyla kazandı. Bir sonraki yıl, 2012-13 sezonunda, Barcelona, Tito Vilanova'nın yönetiminde bir kez daha La Liga şampiyonluğunu kazandı ve önceki yıl Real Madrid'in elde ettiği 100 puanlık rekora denkledi. Diego Simeone'nin yönetimindeki Atlético Madrid, 2013-14 sezonunda onuncu La Liga şampiyonluğunu kazandı ve 1996'dan bu yana ilk kez şampiyon oldu. Onlar, 2004'ten bu yana La Liga'yı kazanan ilk takım oldular ve Barcelona ile Real Madrid'in ligdeki egemenliğini sona erdiren ilk ekip oldular.[14] 2014-15 sezonunda, Messi, Neymar ve Suarez'in 'MSN' olarak lakap takılan üçlüsüyle Barcelona, tarihe geçerek ikinci bir Triplet elde eden ilk takım oldu ve altıncı Liga/Copa Del Rey dublesini kazandı. Barcelona, 2015-16 sezonunda üst üste ikinci Liga/Copa Del Rey dublesini kazanarak, 1950'lerden bu yana elde edilmemiş bir başarıya imza attı.[15] Real Madrid, Zinedine Zidane'in yönetiminde 2016-17 sezonunda La Liga şampiyonluğunu geri getirdi, ancak Barcelona, 2017-18 sezonunda şampiyonluğu bir kez daha kazandı ve sekizinci dublesini kazandı[16], on yılda yedi La Liga şampiyonluğunu elde etti. Barcelona, şampiyonluğu bir kez daha korudu ve 2018-19 sezonunda 26. La Liga şampiyonluğunu kazandı, on bir yılda sekiz La Liga şampiyonluğu elde etti. Real Madrid, COVID-19 salgını tarafından ciddi şekilde etkilenen 2019-20 sezonunda şampiyonluğu geri kazandı.[17]
2020'ler: Günümüz
2020-21 sezonu 12 Eylül'de başladı ve şampiyon Atletico Madrid oldu, Real Madrid ise ikinci sırada yer aldı.[18] Ağustos 2021'de, La Liga kulüpleri ligdeki %10'unu CVC Capital Partners'a satmak için 2.7 milyar avroluk bir anlaşmayı onayladılar.[19] 2021-22 sezonu, Real Madrid'in dört maç kala şampiyon olduğu bir sezon oldu[20], 2022-23 sezonu ise Barcelona'nın dört maç kala şampiyon olduğu bir sezon oldu. 2023'te La Liga, yeni bir logo ve yeni bir sponsor ile kendini yeniden markaladı. İspanyol finans devi Santander'ın yedi yıl boyunca ligi desteklediği unvan sponsorluğu yerine EA (Electronic Arts) tarafından değiştirildi. LaLiga EA Sports ve LaLiga Hypermotion, 2023-24 sezonundan itibaren ve sonraki dört sezonda Primera ve Segunda Divisions'ın adları olarak kullanılmaktadır.[21]
2023-24 sezonunda yer alan takımlar
| Takım | Şehir | Stadyum | Kapasite |
|---|---|---|---|
| Alavés | Vitoria-Gasteiz | Mendizorrotza | &0000000000019840.00000019.840[22] |
| Almería | Almería | Juegos Mediterráneos | &0000000000015000.00000015.000[23] |
| Athletic Bilbao | Bilbao | San Mamés | &0000000000053289.00000053.289[24] |
| Atlético Madrid | Madrid | Estadio Metropolitano | &0000000000068456.00000068.456[25] |
| Barcelona | Barselona | Camp Nou | &0000000000099354.00000099.354[26] |
| Cádiz | Cádiz | Nuevo Mirandilla | 20.724 |
| Celta Vigo | Vigo | Abanca-Balaídos | &0000000000029000.00000029.000[27] |
| Girona | Girona | Montilivi | &0000000000013500.00000013.500[28] |
| Granada | Granada | Nuevo Los Cármenes | &0000000000019336.00000019.336[29] |
| Getafe | Madrid | Alfonso Pérez Kolezyumu | &0000000000017393.00000017.393[30] |
| Las Palmas | Las Palmas de Gran Canaria | Gran Canaria | &0000000000031250.00000031.250[31] |
| Mallorca | Palma | Son Moix Stadyumu | &0000000000024262.00000024.262[32] |
| Osasuna | Pamplona | El Sadar | &0000000000018570.00000018.570[33] |
| Rayo Vallecano | Madrid | Vallecas | &0000000000014708.00000014.708[34] |
| Real Betis | Sevilla | Benito Villamarín | &0000000000060721.00000060.721[35] |
| Real Madrid | Madrid | Santiago Bernabéu | &0000000000081044.00000081.044[36] |
| Real Sociedad | San Sebastián | Reale Seguros Stadyumu | &0000000000039500.00000039.500[37] |
| Sevilla | Sevilla | Ramón Sánchez Pizjuán | &0000000000043883.00000043.883[38] |
| Valencia | Valensiya | Mestalla | &0000000000055000.00000055.000[39] |
| Villarreal | Villarreal | Estadio de la Cerámica | &0000000000024890.00000024.890[40] |
Avrupa'da La Liga Kulüpleri
Primera División, şu anda UEFA sıralamasında Avrupa müsabakalarında İspanyol Kulüplerin son beş yılda gösterdikleri performanslara göre İngiltere Premier Ligi ve İtalya Serie A’nın gerisinde üçüncü sırada bulunmaktadır.
Real Madrid, Barcelona ve Atletico Madrid, Avrupa turnuvalarında kazandıkları toplam kupa sayılarından dolayı Avrupa futbolunun en başarılı on kulübü arasında yer almışlardır. Real Madrid, Barcelona, Atletico Madrid, Sevilla ve Valencia ise Avrupa kupalarında beş veya daha fazla kupa kazanan İspanyol kulüpleridir. Deportivo La Coruña ise Real Madrid, Barcelona, Atletico Madrid ve Valencia’dan sonra Sevilla ile birlikte UEFA Şampiyonlar Ligi’ne beş defayla en fazla katılan beşinci İspanyol kulüptür.[41]
La Liga, 2005-2006 sezonunda 1997’den sonra kulüplerinin hem UEFA Kupası’nı hem de UEFA Şampiyonlar Ligi’ni kazandığı ilk lig oldu. Sevilla UEFA Kupası’nı, Barcelona ise UEFA Şampiyonlar Ligi’ni kazandı. Bu başarı La Liga tarafından art arda 5 sezonda 4 kez yaşandı. 2013-2014 sezonunda Real Madrid onuncu kez UEFA Şampiyonlar Ligi’ni kazanırken, Sevilla üçüncü kez UEFA Avrupa Ligi’ni kazandı; 2014-2015 sezonunda Barcelona beşinci Şampiyonlar Ligi şampiyonluğunu, Sevilla ise dördüncü Avrupa Ligi şampiyonluğunu kazandı; 2015-2016 sezonunda Real Madrid on birinci Şampiyonlar Ligi şampiyonluğunu kazanırken, Sevilla beşinci Avrupa Ligi şampiyonluğunu kazanarak Avrupa Liginde zafere üst üste üç kez giden ilk takım oldu ve 2017-2018 sezonunda ise Real Madrid on üçüncü Şampiyonlar Ligi şampiyonluğunu kazanırken, Atletico Madrid üçüncü defa Avrupa Ligi kupasını müzesine götürdü.
2015 yılında La Liga, kural değişikliği sayesinde, Şampiyonlar Ligi grup aşamalarına beş takımla giren ilk lig oldu. Real Madrid, Atletico Madrid, Valencia ve Barcelona La Liga’daki sıralamalarıyla katılım hakkı kazanırken Sevilla ise Avrupa Ligi şampiyonu olması nedeniyle Şampiyonlar Ligi grup aşamalarına katılma başarısı gösterdi.
Şampiyonlar
Yıllara göre
Kulüp Performansları
| Kulüp | Şampiyon | İkinci | Şampiyonluk Yılı |
|---|---|---|---|
| 1932, 1933, 1953, 1955, 1957, 1958, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1972, 1975, 1976, 1978, 1979, 1980, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1995, 1997, 2001, 2003, 2007, 2008, 2012, 2017, 2020, 2022, 2024 | |||
| 1929, 1945, 1948, 1949, 1952, 1953, 1959, 1960, 1974, 1985, 1991, 1992, 1993, 1994, 1998, 1999, 2005, 2006, 2009, 2010, 2011, 2013, 2015, 2016, 2018, 2019, 2023 | |||
| 1940, 1941, 1950, 1951, 1966, 1970, 1973, 1977, 1996, 2014, 2021 | |||
| 1930, 1931, 1934, 1936, 1943, 1956, 1983, 1984 | |||
| 1942, 1944, 1947, 1971, 2002, 2004 | |||
| 1981, 1982 | |||
| 2000 | |||
| 1946 | |||
| 1935 |
Oyuncular
AB Üyesi Olmayan Oyuncuların Uygunluğu
La Liga’da 2020 yılında, her kulübün AB üyesi olmayan en fazla beş oyuncu bulundurma hakkı olmasına rağmen, maç günü kadrosunda AB üyesi olmayan en fazla üç oyuncu bulundurmasına izin veriliyordu.[42]
Oyuncular, AB üyesi bir ülkenin vatandaşı olan atalarının geldiği ülkenin vatandaşlığını almak için müracaat edebilirler. Ancak bir oyuncunun kökeni hiçbir AB üyesi ülkeye dayanmıyorsa, İspanyol vatandaşlığı almak için İspanya’da beş yıl oynamaları gerekmektedir.
Cotonou Anlaşmasını imzalayan Afrika, Karayipler ve Pasifik ülkelerinden gelen oyuncular ise Kolpak kararı nedeniyle AB üyesi olmayan oyuncular statüsüne girmiyor.
Bireysel Ödüller
La Liga’da 2008-2009 sezonuna kadar resmi ödüller verilmiyordu. Lig yönetimi, 2008-2009 sezonundan itibaren oyunculara ve antrenörlere bireysel ödüller vermeye başladı. Bugünlerde La Liga Ödülleri olarak bilinen bu ödüllere LFP Ödülleri deniliyordu. Bu ödüllerin birçoğu ise 2015-2016 sezonundan itibaren kaldırıldı.[43]
La Liga ile ilgili ek ödüller verilmektedir ancak bu ödüllerin bir kısmı Liga de Futbol Profesional veya RFEF tarafından kabul edilmediği için resmi ödül statüsüne girmez. Bu ödüller arasından en çok ilgi çekenler: İspanyol spor gazetesi Marca tarafından sezonun en golcü oyuncusuna verilen Pichichi Ödülü, maç başına en az gol yiyen kaleciye verilen Ricardo Zamora Ödülü, La Liga’da sezonun oyuncusuna verilen Alfredo Di Stéfano Ödülü ve en çok gol atan yerli oyuncuya verilen Zarra Ödülüdür.
Ayrıca, La Liga 2013-2014 sezonundan beri ayın oyuncusuna ve ayın menajerine ödül vermektedir.
Transferler
Transferiyle dünya rekoru kıran ilk La Liga oyuncusu, 1961 yılında Barcelona’dan Inter Milan’a 152.000€ ücretle transfer olan Luis Suárez oldu. Rekor ücretle La Liga’da bir kulübe transfer olan ilk oyuncu ise tam 12 yıl sonra Ajax’tan Barcelona’ya 922.000€ karşılığında transfer olan Johan Cruyff olmuştur. Devamında ise Barcelona, 1982 yılında Boca Juniors takımından Diego Maradona’yı 5 milyon euro bedelle takıma katarak kendi rekorunu yeniden kırdı[44]. Bunun üzerine 1998’de Real Betis, São Paulo'dan Denílson’la 21.5 milyon euro karşılığında anlaşarak dünya rekorunun yeni sahibi oldu.[45]
Son altı dünya rekorunun dördü ise Real Madrid’e aittir. Bu transferler Luís Figo[46], Zinedine Zidane[47], Cristiano Ronaldo[48] ve son olarak 2013’te transferi için Tottenham Hotspur kulübüne 85.3 milyon euro ödenen Gareth Bale olurken[49], Cristiano Ronaldo[50] transferinden birkaç gün önce yapılan Kaká transferi ise ücretin hesaplanma şekli yüzünden dünya rekorunun hemen altında kalmıştır[51].
Neymar ise 2013 yılında karmaşık ve pahalı bir transfer anlaşmasıyla Brezilya kulübü Santos’tan Barcelona’ya transfer olmuştu[52][53] ve Barcelona’dan da Paris Saint-Germain takımına gerçekleştirdiği satın alma maddeleriyle 222 milyon euro’luk transferi sayesinde yeni bir dünya rekorunun sahibi olmuştu[54]. Barcelona ise Neymar transferinden kazandığı paranın büyük kısmını Coutinho’nun 2018’de Barcelona’ya 142 milyon euro karşılığında transfer olmasına kadarki en pahalı ikinci transfer olan 105 milyon euro’luk anlaşmasıyla Ousmane Dembélé’ye harcadı.[55][56][57]
La Liga golcüleri
- Son güncelleme: 24 Ekim 2023
| № | Oyuncu | Ülkesi | G | M | % | Kariyer | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Lionel Messi |   | 472 | 517 | 0.91 | 2004-2021 | ||
| 2 | Cristiano Ronaldo |  | 311 | 292 | 1.07 | 2009-2018 | ||
| 3 | Telmo Zarra | | 251 | 278 | 0.9 | 1940-1955 | ||
| 4 | Hugo Sánchez |  | 234 | 347 | 0.67 | 1981-1994 | ||
| 5 | Raúl | | 228 | 550 | 0.41 | 1994-2010 | ||
| 6 | Alfredo di Stéfano | | 227 | 329 | 0.69 | 1953-1966 | ||
| 7 | César Rodríguez | | 223 | 353 | 0.63 | 1939-1955 | ||
| 8 | Quini | | 219 | 448 | 0.49 | 1970-1987 | ||
| 9 | Pahiño | | 210 | 278 | 0.76 | 1943-1956 | ||
| 10 | Edmundo Suárez | | 195 | 231 | 0.84 | 1939-1950 | ||
| 11 | Karim Benzema |  | 190 | 379 | 0.50 | 2009-2023 | ||
| 12 | Carlos Santillana | | 186 | 461 | 0.40 | 1970-1988 | ||
| 13 | David Villa | | 185 | 352 | 0.53 | 2001-2014 | ||
| 14 | Juan Arza | | 182 | 349 | 0.52 | 1943-1959 | ||
| 15 | Guillermo Gorostiza | | 178 | 256 | 0.70 | 1929-1945 | ||
| 16 | Luis Suárez |  | 166 | 219 | 0.76 | 2014-2022 | ||
| 17 | Samuel Eto'o |  | 162 | 280 | 0.58 | 1998-2009 | ||
| 18 | Luis Aragonés | | 160 | 360 | 0.44 | 1960-1974 | ||
| 19 | Aritz Aduriz | | 158 | 443 | 0.36 | 2002-2020 | ||
| 20 | Ferenc Puskás |  | 156 | 180 | 0.87 | 1958-1966 | ||
| 21 | Antoine Griezmann | | 155 | 388 | 0.4 | 2009- | ||
| 22 | Julio Salinas | | 152 | 417 | 0.36 | 1982-2000 | ||
| 23 | Adrián Escudero | | 150 | 287 | 0.52 | 1945-1958 | ||
| 24 | Daniel Ruiz | | 147 | 303 | 0.49 | 1974-1986 | ||
| 25 | Raúl Tamudo | | 145 | 403 | 0.36 | 1997-2012 | ||
| 26 | Silvestre Igoa | | 141 | 284 | 0.50 | 1941-1956 | ||
| 27 | Manuel Badenes | | 139 | 201 | 0.69 | 1946-1959 | ||
| Juan Araújo | | 139 | 207 | 0.67 | 1945-1956 | |||
| Josė Mari Bakero | | 139 | 483 | 0.29 | 1980-1997 | |||
| 30 | László Kubala | | | 138 | 215 | 0.64 | 1951-1965 | ||
| Luis Panizo | | 138 | 325 | 0.42 | 1939-1955 | |||
| 31 | Jesús María Satrústegui | | 133 | 297 | 0.45 | 1973-1986 | ||
| 32 | Joaquín Murillo | | 132 | 227 | 0.58 | 1952-1964 |
Şu anda aktif futbolculuk hayatı devam edenler
Hâlâ Aktif Futbol hayatını La Liga'da sürdüren golcüler
- Son güncelleme: 24 Ekim 2023
En Çok hat-trick yapan oyuncular (Son 10)
Bir maçta atılan 3 gole verilen isim [58]
Güncelleme 24 Ekim 2023
| # | Ülkesi | Oyuncu | Yıllar | Current Club | Gol | Kaç | % |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | | Lionel Messi | 2004-2021 | Barcelona | 385 | 420 | 0.92 |
| 2 | | Aritz Aduriz | 2002-2023 | Athletic Bilbao | 155 | 410 | 0.38 |
| 3 |  | Karim Benzema | 2009-2023 | Real Madrid | 127 | 277 | 0.46 |
| # | Ülkesi | Oyuncu | Hat Tricks |
|---|---|---|---|
| 1 | | Cristiano Ronaldo | 34 |
| 2 | | Lionel Messi | 26 |
| 3 | | Alfredo di Stéfano | 22 |
| | Telmo Zarra | 22 | |
| 5 | | Edmundo Suárez | 19 |
| 6 | | César Rodríguez | 16 |
| 7 | | Isidro Lángara | 13 |
| 8 | | Ferenc Puskás | 12 |
| 9 | | Manuel Badenes | 11 |
| | László Kubala | 11 | |
| | Pahiño | 11 | |
| 12 | | Quini | 10 |
Şu anda aktif futbolculuk hayatı devam edenler
Avrupa yılın Futbolcusu - (FIFA Ballon d'Or - (Altın Top)
Ballon d'or ödülü görevini en iyi yapan futbolculara veriliyordu. Sonra FIFA ballon d'or ödülünü FIFA World Player Of The Year ödülüyle birleştirerek FIFA BALLON D'OR oldu. Ödül bu isimle verildiği ilk yıl 2011'de Lionel Messi'nin oldu. Yani FIFA BALLON D'OR da Ballon d'or un devamı niteliğinde.
La Liga'dan Ballon d'Or alan futbolcular.
Alfredo di Stéfano - 1957 (Real Madrid)
Raymond Kopa - 1958 (Real Madrid)- Alfredo di Stéfano - 1959 (Real Madrid)
- Luis Suárez - 1960 (Barcelona)
Johan Cruyff - 1973 (Barcelona)- Johan Cruyff - 1974 (Barcelona)
Hristo Stoiçkov - 1994 (Barcelona)
Rivaldo - 1999 (Barcelona)
Luís Figo - 2000 (Real Madrid)- Ronaldo - 2002 (Real Madrid)
- Ronaldinho - 2005 (Barcelona)
Fabio Cannavaro - 2006 (Real Madrid)- Cristiano Ronaldo - 2008 (Real Madrid)
- Lionel Messi - 2009 (Barcelona)
- Lionel Messi - 2010 (Barcelona)
- Lionel Messi - 2011 (Barcelona)
- Lionel Messi - 2012 (Barcelona)
- Cristiano Ronaldo - 2013 (Real Madrid)
- Cristiano Ronaldo - 2014 (Real Madrid)
- Lionel Messi - 2015 (Barcelona)
- Cristiano Ronaldo - 2016 (Real Madrid)
- Cristiano Ronaldo -2017 (Real Madrid)
Luka Modrić -2018 (Real Madrid)- Lionel Messi -2019 (Barcelona)
- Karim Benzema -2022 (Real Madrid)
FIFA Dünyada Yılın Futbolcusu
Aşağıdaki listede FIFA Dünya'da Yılın Futbolcusu Ödülü'nü kazanan futbolcular.
- Romário - 1994 (Barcelona)
- Ronaldo - 1996 (Barcelona)
- Rivaldo - 1999 (Barcelona)
- Luís Figo - 2001 (Real Madrid)
- Ronaldo - 2002 (Real Madrid)
- Zinedine Zidane - 2003 (Real Madrid)
- Ronaldinho - 2004 (Barcelona)
- Ronaldinho - 2005 (Barcelona)
- Fabio Cannavaro - 2006 (Real Madrid)
- Lionel Messi - 2009 (Barcelona)
Kaynakça
- ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Juego Limpio en España - Real Federación Española de Fútbol". web.archive.org. 7 Nisan 2010. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Premier League clubs' UEFA qualification explained". web.archive.org. 2 Mayıs 2018. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Country coefficients | UEFA Coefficients | UEFA.com". web.archive.org. 4 Aralık 2019. 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "1939-50. Years of perseverance". web.archive.org. 19 Ocak 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "El 'Barça de les Cinc Copes' rompió con la furia española". web.archive.org. 19 Ocak 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "The Real Madrid domination of the 1960s and 70s | MARCA in English". web.archive.org. 19 Ekim 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "La Quinta del Buitre (1981-1990) | Real Madrid CF". web.archive.org. 14 Temmuz 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "When Basque clubs suddenly dominated La Liga | Newstalk". web.archive.org. 19 Ekim 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "1988-1996. The era of the 'Dream Team'". web.archive.org. 22 Şubat 2022. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "How Cruyff changed the modern game | Goal.com". web.archive.org. 11 Ocak 2021. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Johan Cruyff: the revolutionary who changed how the world saw football | Richard Williams | Football | The Guardian". web.archive.org. 24 Kasım 2020. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Una hegemonía insultante en la Liga". web.archive.org. 19 Ekim 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Barcelona 1 Atletico Madrid 1, La Liga: match report". The Telegraph (İngilizce). 17 Mayıs 2014. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Seventh league and cup double in FC Barcelona history". web.archive.org. 19 Ekim 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "LaLiga - Barcelona: Unbeatable champions: Barcelona win LaLiga with their eighth double | MARCA in English". web.archive.org. 19 Ocak 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "8th Liga in 11 years". web.archive.org. 6 Şubat 2020. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "LaLiga 2020/21: cuándo empieza, equipos y calendario | Goal.com". web.archive.org. 14 Eylül 2020. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "LaLiga clubs approve €2.7 billion sale of stake to CVC Capital Partners – Digital TV Europe". web.archive.org. 15 Ağustos 2021. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Real Madrid proclaimed champions of LaLiga Santander 2021/22 | LaLiga". web.archive.org. 4 Haziran 2022. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "EA SPORTS and LaLiga sign new partnership for the 2023/24 season - AS USA". web.archive.org. 4 Temmuz 2023. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Mendizorroza" (İspanyolca). Deportivo Alavés. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2018.
- ^ "Estadio de los Juegos del Mediterráneo". UD Almería. 26 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022.
- ^ "The Stadium". Athletic Bilbao. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Wanda Metropolitano". Atlético Madrid. 22 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Facilities - Camp Nou". FC Barcelona. 4 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Facilities". Celta Vigo. 17 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Montilivi" (Katalanca). Girona FC. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2018.
- ^ "Datos del Club" (İspanyolca). Granada CF. 1 Temmuz 2019. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Datos Generales" (İspanyolca). Getafe CF. 12 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2016.
- ^ "Gran Canaria Stadium". UD Las Palmas. 22 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Son Moix Iberostar Estadi (Son Moix)". StadiumDB. 17 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2019.
- ^ "Instalaciones - Estadio El Sadar" (İspanyolca). CA Osasuna. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Estadio de Vallecas" (İspanyolca). Rayo Vallecano. 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2018.
- ^ "Estadio Benito Villamarín" (İspanyolca). Real Betis. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2018.
- ^ "Santiago Bernabéu Stadium". Real Madrid CF. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2016.
- ^ "Facilities - Anoeta". Real Sociedad. 25 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Sevilla F.C." (İspanyolca). Sevilla FC. 25 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2016.
- ^ "Facilities - Mestalla". 2 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Estadio de la Cerámica" (İspanyolca). Estadio de la Cerámica. 12 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "https://www.uefa.com/printoutfiles/competitions/supercup/2006/e/e_84343_pk.pdf | Ghostarchive". ghostarchive.org. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
|başlık=dış bağlantı (yardım) - ^ "How many foreign players are La Liga teams allowed?| All Football". web.archive.org. 17 Nisan 2023. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "La Liga cancels 2016-17 award ceremony". ESPN.com (İngilizce). 17 Ekim 2017. 16 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "BBC Sport - Gareth Bale: The history of the world transfer record". web.archive.org. 19 Kasım 2015. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Denilson times his run to perfection | Football | The Guardian". web.archive.org. 3 Şubat 2009. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Nash, Elizabeth (24 Temmuz 2000). "Figo defects to Real Madrid for record £37.2m | The Independent". The Independent (İngilizce). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "www.juventus.it". web.archive.org. 6 Ağustos 2001. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Cristiano Ronaldo transfer: Real Madrid agree £80 million fee with Manchester United". The Telegraph (İngilizce). 11 Haziran 2009. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Percy, John (29 Ocak 2016). "Gareth Bale contract leak sparks panic at Real Madrid". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Real Madrid to confirm world record £56m signing of Kaka - Telegraph". web.archive.org. 30 Nisan 2019. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "BBC SPORT | Football | Europe | Kaka completes Real Madrid switch". web.archive.org. 9 Kasım 2020. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Have Barcelona sold their soul?". BBC Sport (İngilizce). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Primera Division: Barcelona reveal details of deal to sign Brazil star Neymar | Football News | Sky Sports". web.archive.org. 11 Aralık 2014. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Neymar: Paris St-Germain sign Barcelona forward for world record 222m euros - BBC Sport". web.archive.org. 3 Ağustos 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Barcelona signs Ousmane Dembele as Neymar replacement". web.archive.org. 25 Ağustos 2017. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ Sport, Telegraph (8 Ocak 2018). "Philippe Coutinho's Barcelona debut delayed by 20 days because of injury as he completes £142m move". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Hap Sport ~ Who Are The Top 10 Highest Paid Football Players In La Liga In 2023?". web.archive.org. 1 Haziran 2023. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2024.
- ^ "Ranking Hat Tricks First Division". Bdfutbol.com. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
- La Liga Resmî Sitesi 13 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Arapça) (İngilizce) (İspanyolca)
- http://www.free-elements.com/Spain/es0.html 17 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
