Poliprotik asit

Poliprotik asit terimi (bazen polibazik asit), molekül başına birden fazla proton sağlayabilen asitleri tanımlamak için kullanılır.

Poliprotik asitlerin iki örneği H 2 SO 4 {\displaystyle {\ce {H2SO4}}} , sülfürik asit ve H 3 PO 4 {\displaystyle {\ce {H3PO4}}} , fosforik asittir. Reaksiyonda, poliprotik asitler genellikle bir seferde sadece bir proton aktarır.

Uygulamalar

Örneğin, suya yerleştirildiğinde, H 2 SO 4 {\displaystyle {\ce {H2SO4}}} bir protonu H 2 O {\displaystyle {\ce {H2O}}} 'ye aktarır:

H 2 SO 4 + H 20 ⟶ H 3 O + HSO 4 − {\displaystyle {\ce {H2SO4 + H20 -> H3O+ HSO4-}}}

Bu reaksiyon esasen tamamlanmıştır; bu anlamda H 2 SO 4 {\displaystyle {\ce {H2SO4}}} 'e güçlü elektrolit denir.

Bir mol sodyum hidroksit içeren bir çözelti, bir mol sülfürik asit içeren bir çözelti ile karıştırıldığında, bir mol H 3 O {\displaystyle {\ce {H3O}}} , bir mol OH − {\displaystyle {\ce {OH-}}} 'yi nötralize eder. Elde edilen çözeltinin buharlaşması, bir mol tuz NaHSO 4 {\displaystyle {\ce {NaHSO4}}} , sodyum hidrojen sülfat verecektir. (Bu tuza sodyum bisülfat da denir ve birincil sodyum sülfat olarak adlandırılır.) HSO 4 − {\displaystyle {\ce {HSO4-}}} iyonu kendi başına bir asittir. Oldukça zayıf olmasına rağmen, SO 4 2 − {\displaystyle {\ce {SO4^2-}}} vermek için ayrıştırılabilir. Bu tepkimede şöyle yazılabilir

HSO 4 − + H 2 O ⟶ H 3 O + + SO 4 2 − {\displaystyle {\ce {HSO4- + H2O -> H3O+ + SO4^2-}}}

Diprotik asit H 2 SO 4 {\displaystyle {\ce {H2SO4}}} 'ün ayrışmasında ikinci adım olarak düşünülebilir ve sadece protonlar için büyük bir talep olduğunda önemli ölçüde ortaya çıkar. Örneğin, bir mol H 2 SO 4 {\displaystyle {\ce {H2SO4}}} , iki mol sodyum hidroksit ile çözelti içinde karıştırıldığında, iki mol OH − {\displaystyle {\ce {OH-}}} iki mol H + {\displaystyle {\ce {H+}}} 'yı nötralize eder. Çözeltinin buharlaştırılması, NaSO 4 {\displaystyle {\ce {NaSO4}}} tuzu, sodyum sülfat üretecektir.

Triprotik asit H3PO4 üç adımda ayrışmaya uğrar:

H 3 PO 4 + H 2 O → s l i g h t H 3 O + + H 2 PO 4 − {\displaystyle {\ce {H3PO4 + H2O ->[][{slight}] H3O+ + H2PO4-}}}

H 3 PO 4 + 2 OH − → s l i g h t 2 H 2 O + HPO 4 2 − {\displaystyle {\ce {H3PO4 + 2OH- ->[][{slight}] 2H2O + HPO4^2-}}}

H 3 PO 4 + 3 OH − → s l i g h t 3 H 2 O + PO 4 3 − {\displaystyle {\ce {H3PO4 + 3OH- ->[][{slight}] 3H2O + PO4^3-}}}

Çözeltilerin buharlaşması, tuzlara NaH 2 PO 4 {\displaystyle {\ce {NaH2PO4}}} , monosodyum dihidrojen fosfat verecektir; Na 2 HPO 4 {\displaystyle {\ce {Na2HPO4}}} , disodyum monohidrojen fosfat; ve Na 3 PO 4 {\displaystyle {\ce {Na3PO4}}} , trisodyum fosfat. Bunlar bazen sırasıyla birincil, ikincil ve üçüncül sodyum fosfatlar olarak adlandırılır.