Titanyum dioksit

Titanyum dioksit
Titanium(IV) oxide
Unit cell of titanium dioxide (rutile form)
  Titanium   Oxygen
Adlandırmalar
Titanyum dioksit
Titanyum(IV) oksit
Diğer adlar
  • Titania
  • Rutil
  • Anataz
  • Brookit
Tanımlayıcılar
  • 13463-67-7 
3D model (JSmol)
  • Etkileşimli görüntü
ChEBI
  • CHEBI:32234 
ChEMBL
  • ChEMBL1201136 
ChemSpider
  • 24256 
ECHA InfoCard 100.033.327 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
E numaraları E171 (renkler)
KEGG
  • C13409 
PubChem CID
  • 26042
RTECS numarası
  • XR2775000
UNII
  • 15FIX9V2JP 
  • DTXSID3021352 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
InChI
  • InChI=1S/2O.Ti 
    Key: GWEVSGVZZGPLCZ-UHFFFAOYSA-N 
  • InChI=1/2O.Ti/rO2Ti/c1-3-2
    Key: GWEVSGVZZGPLCZ-TYTSCOISAW
SMILES
  • O=[Ti]=O
Özellikler
Molekül formülü TiO2
Molekül kütlesi 79.866 g/mol
Görünüm Beyaz katı
Koku Kokusuz
Yoğunluk
  • 4,23 g/cm3 (rutil)
  • 3,78 g/cm3 (anataz)
Erime noktası 1.843 °C (3.349 °F; 2.116 K)
Kaynama noktası 2.972 °C (5.382 °F; 3.245 K)
Çözünürlük (su içinde) Çözünmez
3.05 eV (rutil)[1]
+5,9·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD)
  • 2.488 (anataz)
  • 2.583 (brookit)
  • 2.609 (rutil)
Termokimya
Standart molar entropi (S298)
50 J·mol−1·K−1[2]
Standart formasyon entalpisi fH298)
−945 kJ·mol−1[2]
Tehlikeler
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 1: Maruziyet tahrişe neden olabilir, ancak yalnızca hafif kalıcı hasar oluşturur. Örnek: TerebentinYanıcılık 0: Yanmaz. Örnek: SuKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
1
0
0
Parlama noktası yanıcı değil
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 15 mg/m3[3]
REL (tavsiye edilen) Ca[3]
IDLH (anında tehlike) Ca [5000 mg/m3][3]
Güvenlik bilgi formu (SDS) ICSC 0338
Benzeyen bileşikler
Diğer katyonlar
Zirkonyum dioksit
Hafniyum dioksit
Titanyum(II) oksit
Titanyum(III) oksit
Titanyum(III,IV) oksit
Benzeyen bileşikler
Titanik asit
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Titanyum dioksit, oksijenle tepkimeye girmiş titanyum elementi sonucu oluşmuş bir oksittir.[4] Mineral formları siyah görünse de, suda çözünmeyen beyaz bir katıdır. Bir pigment olarak boya, güneş kremi ve gıda boyası da dâhil olmak üzere geniş bir uygulama alanına sahiptir. Gıda boyası olarak kullanıldığında E numarası E171'dir. Bu bileşiğin en önemli kullanım alanı güneş pilleridir.[4] Nano teknolojik boyalar özelliğini titanyum dioksitten almaktadır. UVA ve UVB ışınlarını önler. Ayrıca değerli bir madendir.[4]

Sağlık üzerindeki etkileri

2006 yılı itibariyle titanyum dioksitin "tamamen zehirsiz" olduğu kabul edilmektedir. Yaygın olarak bulunan mineraller ve hatta değerli taşlar titanyum dioksitten oluşur. Yerkabuğunun %0,5'inden fazlasını oluşturan doğal titanyumun tamamı oksitler hâlinde bulunur. Hiçbir kanıt akut toksisiteye işaret etmese de, bu malzemelerin nanofaz formları hakkında yinelenen endişeler dile getirilmiştir. TiO
2
parçacıklarına yüksek düzeyde maruz kalan işçiler üzerinde yapılan çalışmalar, yüksek düzeyde maruz kalma durumunda bile insan sağlığına olumsuz bir etkinin olmadığını göstermektedir.[5]

  • g
  • t
  • d
Karışık yükseltgenme basamağı
  • Antimon tetraoksit (Sb2O4)
  • Kobalt(II,III) oksit (Co3O4)
  • Evropiyum(II,III) oksit (Eu3O4)
  • Demir(II,III) oksit (Fe3O4)
  • Kurşun(II,IV) oksit (Pb3O4)
  • Mangan(II,III) oksit (Mn3O4)
  • Gümüş(I,III) oksit (Ag2O2)
  • İriuranyum oktoksit (U3O8)
  • Karbon suboksit (C3O2)
  • Melitik anhidrit (C12O9)
  • Praseodim(III,IV) oksit (Pr6O11)
  • Terbiyum(III,IV) oksit (Tb4O7)
+1 yükseltgenme basamağı
  • Bakır(I) oksit (Cu2O)
  • Dikarbon monoksit (C2O)
  • Diklor monoksit (Cl2O)
  • Galyum(I) oksit (Ga2O)
  • Lityum oksit (Li2O)
  • Potasyum oksit (K2O)
  • Rubidyum oksit (Rb2O)
  • Gümüş oksit (Ag2O)
  • Talyum(I) oksit (Tl2O)
  • Sodyum oksit (Na2O)
  • Su (hidrojen oksit) (H2O)
+2 yükseltgenme basamağı
  • Alüminyum(II) oksit (AlO)
  • Baryum oksit (BaO)
  • Berilyum oksit (BeO)
  • Kadmiyum oksit (CdO)
  • Kalsiyum oksit (CaO)
  • Karbon monoksit (CO)
  • Krom(II) oksit (CrO)
  • Kobalt(II) oksit (CoO)
  • Bakır(II) oksit (CuO)
  • Evropiyum(II) oksit (EuO)
  • Germanyum monoksit (GeO))
  • Demir(II) oksit (FeO)
  • Kurşun(II) oksit (PbO)
  • Magnezyum oksit (MgO)
  • Manganez(II) oksit (MnO)
  • Cıva(II) oksit (HgO)
  • Nikel(II) oksit (NiO)
  • Azot oksit (NO)
  • Paladyum(II) oksit (PdO)
  • Silisyum monoksit (SiO)
  • Stronsiyum oksit (SrO)
  • Kükürt monoksit (SO)
  • Dikükürt dioksit (S2O2)
  • Toryum monoksit (ThO)
  • Kalay(II) oksit (SnO)
  • Titanyum(II) oksit (TiO)
  • Vanadyum(II) oksit (VO)
  • Çinko oksit (ZnO)
+3 yükseltgenme basamağı
  • Alüminyum oksit (Al2O3)
  • Antimon trioksit (Sb2O3)
  • Arsenik trioksit (As2O3)
  • Bizmut(III) oksit (Bi2O3)
  • Bor trioksit (B2O3)
  • Seryum(III) oksit (Ce2O3)
  • Dibrom trioksit (Br2O3)
  • Krom(III) oksit (Cr2O3)
  • Diazot trioksit (N2O3)
  • Disprozyum(III) oksit (Dy2O3)
  • Erbiyum(III) oksit (Er2O3)
  • Evropiyum(III) oksit (Eu2O3)
  • Gadolinyum(III) oksit (Gd2O3)
  • Galyum(III) oksit (Ga2O3)
  • Holmiyum(III) oksit (Ho2O3)
  • İndiyum(III) oksit (In2O3)
  • Demir(III) oksit (Fe2O3)
  • Lantan oksit (La2O3)
  • Lutesyum(III) oksit (Lu2O3)
  • Mangan(III) oksit (Mn2O3)
  • Neodimyum(III) oksit (Nd2O3)
  • Nikel(III) oksit (Ni2O3)
  • Fosfor trioksit (P4O6)
  • Praseodim(III) oksit (Pr2O3)
  • Prometyum(III) oksit (Pm2O3)
  • Rodyum(III) oksit (Rh2O3)
  • Samaryum (III) oksit (Sm2O3)
  • Skandiyum oksit (Sc2O3)
  • Terbiyum(III) oksit (Tb2O3)
  • Talyum(III) oksit (Tl2O3)
  • Tulyum(III) oksit (Tm2O3)
  • Titanyum(III) oksit (Ti2O3)
  • Tungsten(III) oksit (W2O3)
  • Vanadyum(III) oksit (V2O3)
  • İterbiyum(III) oksit (Yb2O3)
  • İtriyum(III) oksit (Y2O3)
+4 yükseltgenme basamağı
  • Amerikyum dioksit (AmO2)
  • Karbon dioksit (CO2)
  • Karbon trioksit (CO3)
  • Seryum(IV) oksit (CeO2)
  • Klor dioksit (ClO2)
  • Krom(IV) oksit (CrO2)
  • Diazot tetraoksit (N2O4)
  • Germanyum dioksit (GeO2)
  • Hafniyum(IV) oksit (HfO2)
  • Kurşun dioksit (PbO2)
  • Manganez dioksit (MnO2)
  • Neptünyum(IV) oksit (NpO2)
  • Azot dioksit (NO2)
  • Osmiyum dioksit (OsO2)
  • Plütonyum(IV) oksit (PuO2)
  • Praseodim(IV) oksit (PrO2)
  • Protaktinyum(IV) oksit (PaO2)
  • Rodyum(IV) oksit (RhO2)
  • Rutenyum(IV) oksit (RuO2)
  • Selenyum dioksit (SeO2)
  • Silisyum dioksit (SiO2)
  • Kükürt dioksit (SO2)
  • Tellür dioksit (TeO2)
  • Terbiyum(IV) oksit (TbO2)
  • Toryum dioksit (ThO2)
  • Kalay dioksit (SnO2)
  • Titanyum dioksit (TiO2)
  • Tungsten(IV) oksit (WO2)
  • Uranyum dioksit (UO2)
  • Vanadyum(IV) oksit (VO2)
  • Ksenon dioksit (XeO2)
  • Zirkonyum dioksit (ZrO2)
+5 yükseltgenme basamağı
  • Antimon pentaoksit (Sb2O5)
  • Arsenik pentaoksit (As2O5)
  • Diazot pentaoksit (N2O5)
  • Niyobyum pentaoksit (Nb2O5)
  • Fosfor pentaoksit (P2O5)
  • Protaktinyum(V) oksit (Pa2O5)
  • Tantal pentoksit (Ta2O5)
  • Vanadyum pentoksit (V2O5)
+6 yükseltgenme basamağı
  • Krom trioksit (CrO3)
  • Molibden trioksit (MoO3)
  • Renyum trioksit (ReO3)
  • Selenyum trioksit (SeO3)
  • Kükürt trioksit (SO3)
  • Tellür trioksit (TeO3)
  • Tungsten trioksit (WO3)
  • Uranyum trioksit (UO3)
  • Ksenon trioksit (XeO3)
  • İridyum trioksit (IrO3)
+7 yükseltgenme basamağı
  • Diklor heptaoksit (Cl2O7)
  • Mangan heptaoksit (Mn2O7)
  • Renyum(VII) oksit (Re2O7)
  • Teknesyum(VII) oksit (Tc2O7)
+8 yükseltgenme basamağı
İlgili maddeler
  • Oksokarbon
  • Subokside
  • Oksanyon
  • Ozonit
  • Peroksit
  • Süperoksit

Kaynakça

  1. ^ Nowotny, Janusz (2011). Oxide Semiconductors for Solar Energy Conversion: Titanium Dioxide. CRC Press. s. 156. ISBN 978-1-4398-4839-5. 
  2. ^ a b Zumdahl, Steven S. (2009). Chemical Principles 6th Ed. Houghton Mifflin Company. s. A23. ISBN 978-0-618-94690-7. 
  3. ^ a b c NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0617". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  4. ^ a b c "Ders: KİM124 Anorganik Kimya (B Grubu)". acikders.ankara.edu.tr. 2 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023. 
  5. ^ Warheit DB, Donner EM (November 2015). "Risk assessment strategies for nanoscale and fine-sized titanium dioxide particles: Recognizing hazard and exposure issues". Food Chem Toxicol. Cilt 85. ss. 138-47. doi:10.1016/j.fct.2015.07.001. PMID 26362081. 
Taslak simgesiİnorganik kimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4185549-8
  • LCCN: sh85135627
  • NKC: ph174613
  • NLI: 987007538813905171