Łyszczec rozesłany

Łyszczec rozesłany
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

łyszczec

Gatunek

łyszczec rozesłany

Nazwa systematyczna
Gypsophila repens L.
Sp. pl. 1:407. 1753
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiaty
Odmiana ogrodowa

Łyszczec rozesłany, gipsówka rozesłana (Gypsophila repens L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Występuje w górach Europy. W Polsce tylko w Tatrach i Pieninach, a na niżu czasami jako ergazjofigofit – uciekinier z uprawy.

Morfologia

Pokrój
Tworzy zwarte kępy o wysokości do 20 cm. W kępach oprócz pędów kwitnących występują też pędy płonne.
Łodyga
Płożąca się, cienka, naga. Łodygi kwiatowe zwykle podnoszą się nieco.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, liście równowąskie, jednonerwowe, całobrzegie, nagie.
Kwiaty'
Drobne kwiaty zebrane w wierzchotkę lub kwiatostan złożony – wierzchotki tworzące wiechę. Kwiaty o 5 białych lub różowych płatkach korony na wyprostowanych i cienkich szypułkach dłuższych od kielicha. Kielich złożony z 5 jajowatych, nagich działek.
Owoc
Torebka pękająca 5 klapami i zawierająca drobne i liczne nasiona pokryte brodawkami.

Biologia i ekologia

Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do września. Siedlisko: murawy, skały, głównie na podłożu wapiennym. W Tatrach występuje od regla dolnego do piętra halnego, głównie w reglu górnym i piętrze kosówki. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Thlaspietalia rotundifolii[3]. Liczba chromosomów 2n= 34[4].

 Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Zastosowanie

Roślina ozdobna. Ma podobne zastosowanie jak łyszczec wiechowaty zwany popularnie „gipsówką”. Jest dobrą rośliną okrywową, nadaje się do obsadzania murków, skarp i do ogrodów skalnych, często używany jest jako dodatek do wiązanek i bukietów kwiatowych[5]. Jest łatwy w uprawie i nie wymaga żyznej gleby – może być piaszczysta lub gliniasta z dodatkiem piasku i kamieni. Potrzebuje natomiast słonecznego stanowiska. Zwykle sieje się go z nasion, można też uprawiać z gotowych sadzonek lub przez szczepienie na starszych korzeniach lub jednorocznych siewkach[5].

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20]  (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12]  (ang.).
  3. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  4. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. a b Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.

Bibliografia

  • Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 587235
  • EUNIS: 167131
  • FloraWeb: 2753
  • GBIF: 5384464
  • identyfikator iNaturalist: 163478
  • IPNI: 154602-1
  • ITIS: 20295
  • NCBI: 325494
  • identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2836847
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:154602-1
  • Tela Botanica: 30779
  • identyfikator Tropicos: 6301805
  • USDA PLANTS: GYRE