Żagnicowate
| Aeshnidae[1] | |||
| Rambur, 1842 | |||
 Przedstawiciel rodziny – żagnica sina (Aeshna cyanea) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | stawonogi | ||
| Gromada | owady | ||
| Podgromada | uskrzydlone | ||
| Rząd | ważki | ||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | Aeshnoidea[2] | ||
| Rodzina | żagnicowate | ||
| |||
| |||
Żagnicowate (Aeshnidae) – rodzina owadów zaliczanych do ważek różnoskrzydłych (Anisoptera) obejmująca silne i żwawo latające ważki, największe spośród występujących w Europie i Ameryce Północnej. Rozpiętość ich skrzydeł wynosi 70–110 mm[3]. W Polsce reprezentowana jest przez kilkanaście gatunków, w tym 2 (żagnica północna i żagnica zielona) objęte ścisłą ochroną gatunkową, a 1 (żagnica torfowcowa) – ochroną częściową[4].
Klasyfikacja
W rodzinie Aeshnidae wyróżniane są podrodziny:
- Aeshninae
- Brachytroninae
- Gomphaeschninae (sensu Bechly et al., 2001)
Analizy filogenetyczne wskazują na parafiletyczny lub polifiletyczny charakter tego podziału[5].
Rodzaje
Do żagnicowatych zaliczane są następujące rodzaje[2]:
- Acanthaeschna – jedynym przedstawicielem jest Acanthaeschna victoria
- Aeshna
- Afroaeschna – jedynym przedstawicielem jest Afroaeschna scotias
- Agyrtacantha
- Allopetalia
- Amphiaeschna – jedynym przedstawicielem jest Amphiaeschna ampla
- Anaciaeschna
- Anax
- Andaeschna
- Antipodophlebia – jedynym przedstawicielem jest Antipodophlebia asthenes
- Austroaeschna
- Austrogynacantha – jedynym przedstawicielem jest Austrogynacantha heterogena
- Austrophlebia
- Basiaeschna – jedynym przedstawicielem jest Basiaeschna janata
- Boyeria
- Brachytron
- Caliaeschna – jedynym przedstawicielem jest Caliaeschna microstigma
- Castoraeschna
- Cephalaeschna
- Coryphaeschna
- Dendroaeschna – jedynym przedstawicielem jest Dendroaeschna conspersa
- Dromaeschna
- Epiaeschna – jedynym przedstawicielem jest Epiaeschna heros
- Gomphaeschna
- Gynacantha
- Gynacanthaeschna – jedynym przedstawicielem jest Gynacanthaeschna sikkima
- Heliaeschna
- Indaeschna
- Isoaeschna – jedynym przedstawicielem jest Isoaeschna isoceles (żagnica ruda)
- Limnetron
- Linaeschna – jedynym przedstawicielem jest Linaeschna polli
- Nasiaeschna – jedynym przedstawicielem jest Nasiaeschna pentacantha
- Neuraeschna
- Notoaeschna
- Oligoaeschna
- Oplonaeschna
- Oreaeschna
- Periaeschna
- Petaliaeschna
- Pinheyschna
- Planaeschna
- Plattycantha
- Racenaeschna – jedynym przedstawicielem jest Racenaeschna angustistrigis
- Remartinia
- Rhionaeschna
- Sarasaeschna
- Spinaeschna
- Staurophlebia
- Sundaeschna
- Telephlebia
- Tetracanthagyna
- Triacanthagyna
- Zosteraeschna
Gatunki występujące w Polsce
- husarz mniejszy (Anax parthenope)
- husarz wędrowny (Hemianax ephippiger)
- husarz władca (Anax imperator)
- żagnica jesienna (Aeshna mixta)
- żagnica południowa (Aeshna affinis)
- żagnica północna (Aeshna caerulea)
- żagnica ruda (Isoaeschna isoceles)
- żagnica sina (Aeshna cyanea)
- żagnica torfowa (Aeshna juncea)
- żagnica torfowcowa (Aeshna subarctica)
- żagnica wielka (Aeshna grandis)
- żagnica zielona (Aeshna viridis)
- żagniczka zwyczajna (Brachytron pratense)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Aeshnidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Paulson, D., Schorr, M., Abbott, J., Bota-Sierra, C., Deliry, C., Dijkstra, K.-D. & Lozano, F. (Coordinators): World Odonata List. Odonata Central, University of Alabama, 2023-11-07. [dostęp 2023-11-12]. (ang.).
- ↑ Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl, 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
- ↑ Natalia Von Ellenrieder. A phylogenetic analysis of the extant Aeshnidae (Odonata: Anisoptera). „Systematic Entomology”. 27 (4), s. 437–467, 2002. DOI: 10.1046/j.1365-3113.2002.00190.x. (ang.).
Encyklopedia internetowa:
- БРЭ: 2099055
- Catalana: 0105654
