1,1,1,3,3,3-Heksafluoropropan

1,1,1,3,3,3-Heksafluoropropan

Nazewnictwo Inne nazwy i oznaczenia FE-36, heksafluoropropan, bis(trifluorometylo)metan, 2,2-dihydroperfluoropropan, Refrigerant 236fa
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C3H2F6
Inne wzory	CF3CH2CF3
Masa molowa	152,04 g/mol
Wygląd	bezbarwny, bezwonny gaz
Identyfikacja
Numer CAS	690-39-1
PubChem	57517061
SMILES [C](C(F)(F)F)C(F)(F)F
Właściwości Gęstość 1,4343 g/cm³ (0 °C)[2]; ciecz 1,360 g/cm³ (25 °C)[1]; ciecz 0,00643 g/cm³ (25 °C, 1 atm)[1]; gaz Rozpuszczalność w wodzie 2100 ppm (20 °C)[1] Temperatura topnienia −93,6 °C[2] −103 °C[1] Temperatura wrzenia −1,0 °C[2] −1,4 °C[1] Punkt potrójny −93,55 °C[3]; 160,3 Pa[3] Punkt krytyczny 124,9 °C[1]; 139,29 °C[3]; 3,2 MPa[3][1]; 0,5553 g/cm³[1]; 0,5513 g/cm³[3] Lepkość 3,06×10−4 Pa·s (25 °C, ciecz)[1]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy BOC [dostęp: 2017-04-23] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Uwaga Zwroty H H280 Zwroty P P403 NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[4] 0 1 0
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

1,1,1,3,3,3-Heksafluoropropan – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, pochodna propanu, w której obie grupy metylowe CH₃ zostały całkowicie podstawione atomami fluoru. Stosowany jako gazowy środek gaśniczy do gaszenia pożarów grupy A (ciała stałe), B (ciecze łatwopalne) i C (gazy łatwopalne) oraz urządzeń pod napięciem do 110 kV. Należy do grupy chlorowcopochodnych węglowodorów – najskuteczniejszych obecnie środków gaśniczych (po wycofaniu z powszechnego użytku halonów ze względu na szkodliwe oddziaływanie na atmosferę – postanowienia Protokołu Montrealskiego^[5]). FE-36 gasi pożar utrudniając rozwój płomienia poprzez odbiór ciepła oraz przerwanie łańcucha reakcji rodnikowych podtrzymujących spalanie. Zaliczany do grupy czystych środków gaśniczych – po wyzwoleniu odparowuje z gaszonych powierzchni, nie pozostawiając osadów (chwilowy efekt zamglenia wskutek skroplenia pary wodnej). Urządzenia gaśnicze z FE-36 mogą skutecznie zabezpieczać m.in. serwerownie, centra telekomunikacyjne, akumulatorownie, zbiory muzealne i archiwalne.

Nazwy handlowe: FE-36 (produkt firmy DuPont), HFC 236fa, R 236fa, Refrigerant 236fa,AG-G-68263. Inne nazwy: heksafluoropropan, bis(trifluorometylo)metan, 2,2-dihydroperfluoropropan

Właściwości

• Wzór sumaryczny: C₃H₂F₆ (CF₃CH₂CF₃);
• Masa molowa: 152,04 g/mol;
• Temp. wrzenia: −1,0 °C^[2];
• Temp. krzepnięcia: −93,6 °C^[2];
• Temperatura krytyczna: 412,44 K (139,29 °C)^[3];
• Gęstość w warunkach pokojowych (25 °C, 1013,25 hPa) 6,430 kg/m³^[1];
• Ciśnienie krytyczne: 3200 kPa^[1][3];
• Stężenie gaszące w palniku: 6,3% obj.;
• Właściwości fizyczne: gaz bezbarwny, bezwonny, w temperaturze pokojowej magazynowany w stanie ciekłym, wyzwalany jako gaz, niskociśnieniowy, odparowuje po użyciu, nie przewodzi prądu (nie zagraża urządzeniom elektronicznym^[6]), nie koroduje.

Bezpieczeństwo

• ODP (potencjał niszczenia ozonu) – 0;
• GWP (wpływ na ocieplenie klimatu) – 6300 jednostek na 100 lat według raportu UNFCCC lub 9810 j. na 100 lat według raportu IPCC (w porównaniu CO₂ = 1);
• NOAEL (najwyższe stężenie, przy którym nie jest obserwowane szkodliwe oddziaływanie na człowieka) – 10%^[7];
• LOAEL (najniższe stężenie, przy którym stwierdzono niekorzystne oddziaływanie na człowieka) – 15%;
• Kontakt z formą ciekłą gazu grozi odmrożeniami – należy przepłukać obszar skażenia letnią wodą;
• NFPA 704: zdrowie=1, ogień=0, reaktywność=0^[8];
• Profil toksykologiczny – bez szkodliwych efektów przy stężeniu 5000 ppm (5%).

Zobacz też

• stałe urządzenie gaśnicze
• heptafluoropropan
• gaśnica na środek czysty

Przypisy

Bibliografia

• Opis materiałowy → https://web.archive.org/web/20120722105514/http://www.mathesongas.com/pdfs/msds/00226046.pdf
• Specyfikacja techniczna dla FE-36 → http://www.astm.org/Standards/D6541.htm
• Raport Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatycznych (IPCC) – publikacja w 2012 r. → https://www.webcitation.org/67epsPLZ5?url=http://www.ipcc.ch/publications_and_data/ar4/wg1/en/ch2s2-10-2.html
• Raport agendy ONZ (UN Framework Convention on Climat Change) dot. wpływu gazów przemysłowych na globalne ocieplenie → http://unfccc.int/ghg_data/items/3825.php
• Patent E.I. DuPont de Nemours and Company na produkcję FE-36 (USA) → http://www.google.com/patents/US5414165?hl=pl
• Proces produkcji FE-36 → http://www.sumobrain.com/patents/wipo/Process-manufacture-111333-hexafluoropropane/WO1996017812.html
• Specyfikacja DuPont dla FE-36 → https://web.archive.org/web/20130409232751/http://www2.dupont.com/Refrigerants/en_US/assets/downloads/h77974_hfc236fa_push.pdf

Linki zewnętrzne

• Aprobata techniczna CNBOP AT-10-0256/2009 dla Stałego Urządzenia Gaśniczego z gazem FE-36 → https://web.archive.org/web/20160304132409/http://www.pliszka.pl/_upload/catalog_products_files/61/sug_-_aprobata_cnbop_1str.pdf
• Certyfikat zgodności ITB-1942/W → https://web.archive.org/web/20160304221423/http://www.pliszka.pl/_upload/catalog_products_files/61/2_certyfikat_itb_sug_pliszka.pdf
• Atest PZH/HT-2363/2010 → https://web.archive.org/web/20160304125947/http://www.pliszka.pl/_upload/catalog_products_files/61/fe_36_certificat_pzh__2010.pdf
• Atest Laboratorium Wysokich Napięć Instytutu Energetyki EWN/94/E/10 → https://pliszka.pl/wp-content/uploads/2019/10/SUG-Sprawozdanie-z-bada%C5%84-Laboratorium-Wysokich-Napi%C4%99%C4%87.pdf
• Badania toksykologiczne DART → http://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/r?dbs+toxline:@and+@term+@rn+690-39-1+@term+@org+DART