1 Brygada Zaporowa

1 Samodzielna Brygada Zaporowa – związek taktyczny ludowego Wojska Polskiego.

Sformowana w drugiej połowie 1944 na Ukrainie w okresie od 27 lipca do 23 sierpnia 1944 na wzór sowieckich oddziałów specjalnych, tzw. "zagraditielnych otriadow".

Zadania brygady

Brygada wykonywała dość specyficzne zadania. Czuwała nad porządkiem i bezpieczeństwem na zapleczu jednostek walczących. Przede wszystkim zwalczała wszelkie przejawy dywersji, maruderstwa i dezercji.

Obok tych zadań pododdziały zaporowe pełniły także służbę garnizonową, ochraniając ważniejsze obiekty wojskowe i państwowe.

Skład

• Dowództwo i sztab
• 3 samodzielne bataliony zaporowe
• grupa manewrowa

Działania

Po sformowaniu skierowano brygadę do Chełma Lubelskiego. Pod koniec września 1944 brygada została przetransportowana do Majdanka, gdzie ochraniała obiekty Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego i siedzibę Sztabu Głównego WP.

W czasie stacjonowania na Lubelszczyźnie wzięła udział w walkach przeciw zbrojnemu podziemiu niepodległościowemu.

W marcu 1945 pododdziały brygady stacjonowały w Warszawie i pełniły służbę garnizonową. Również i w powiecie garwolińskim brała udział w likwidacji zbrojnego podziemia.

Na początku czerwca 1945 przeorganizowano ją na 9 pułk bezpieczeństwa i samodzielny batalion ochrony. Nowo sformowane oddziały podporządkowano Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego.

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.