Adam Marczyński

Adam Marczyński
Data i miejsce urodzenia

24 grudnia 1908
Kraków

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1985
Kraków

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

malarstwo

Multimedia w Wikimedia Commons
Forma kinetyczna stworzona przez Adama Marczyńskiego podczas I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965).

Adam Marczyński (ur. 24 grudnia 1908 w Krakowie, zm. 13 stycznia 1985 tamże) – polski malarz i grafik[1].

Od 1950 profesor Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie[1].

Życiorys

Ukończył studia w 1936 w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Studiował w pracowni Władysława Jarockiego i Ignacego Pieńkowskiego. Podróżował do Francji i Hiszpanii. Związany był z Grupą Krakowską, z którą wiele wystawiał. Jego rozumienie zadań sztuki oraz rozumienie zagadnień formy było bliskie poglądom Marii Jaremy i Henryka Wicińskiego. Brał udział w reaktywacji Grupy w roku 1957. Jego udział w pracach Stowarzyszenia związany był z niekiedy ostrym konfliktem z Tadeuszem Kantorem oraz jego najbliższym „otoczeniem”. Od roku 1945 aż do emerytury pracował w Akademii Sztuk Pięknych, gdzie prowadził pracownię malarstwa[1]. Jego studentami byli między innymi: Franciszek Starowieyski, Ewa Lipska, Janusz Orbitowski, Zofia Broniek, Krzysztof Jeżowski, Andrzej Kreütz-Majewski, Iwona Ornatowska, Romuald Oramus, Aleksander Pieniek, Grażyna Borowik i Zbigniew Żupnik[2]. Obok malarstwa uprawiał rysunek, grafikę (monotypie) oraz scenografię[3]. Jest autorem cenionych polichromii kościelnych[4] (Nowy Wiśnicz[5], Katedra w Tarnowie[6], Ratułów, Brzesko[7], Sokołów Małopolski). Był autorem ilustracji książkowych, m.in. Niebieskie kartki A. Rudnickiego, Porwanie w Tiutiurlistanie W. Żukrowskiego, Pamiętniki Paska, Niespokojne godziny I. Jurgielewiczowej.

Jest autorem formy kinetycznej o wysokości 8 metrów zrealizowanej przy współpracownicy z M. Klaus i J. Rakowskim w czasie I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965). Rzeźba posiada poruszane siłą wiatru klapki, umocowane pionowo do prostokątnych ram. Znajduje się w Parku im. Michała Kajki w Elblągu[8].

Jego przyrodnim bratem był Antoni Marczyński.

Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC4-A-2)[9].

Grób Adama Marczyńskiego na cmentarzu Salwatorskim

Nagrody

Przypisy

  1. a b c Romuald Oramus: Profesor Adam Marczyński i Pracownia. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, 2015, s. 10. ISBN 978-83-7271-761-0.
  2. op.cit. Romuald Oramus: Profesor Adam Marczyński i Pracownia. s. 150–159.
  3. Adam Marczyński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2015-09-18] .
  4. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. www.tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  5. Kościół w Nowym Wisniczu. nw.com.pl. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  6. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej – Tarnów, katedra Narodzenia NMP. www.tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  7. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej – Brzesko, kościół św. Jakuba. www.tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2015-09-18]. (pol.).
  8. Centrum Sztuki GaleriaC.S.G. EL Centrum Sztuki GaleriaC.S.G., Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik, Elbląg 2015, s. 144–147, ISBN 978-83-92721-7-3 .
  9. GROBONET 2.6 – wyszukiwarka osób pochowanych – Cmentarz parafialny Kraków Salwator [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2020-06-03] .
  10. Na bardzo wysoko..., „Przekrój” (643), 4 sierpnia 1957, s. 12 .

Bibliografia

  • Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik. Elbląg: Bernardinum, 2015, s. 144–145. ISBN 978-83-92721-7-3.
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000109650825
  • VIAF: 38063627
  • ULAN: 500096568
  • LCCN: nr99002331
  • GND: 131894420
  • SUDOC: 060808756
  • NKC: js2013762835
  • NTA: 067488323
  • PLWABN: 9810582044905606
  • NUKAT: n97000942
  • WorldCat: lccn-nr99002331
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3937671
Identyfikatory zewnętrzne:
  • Olympedia: 921214