Akt Zniesienia Niewolnictwa

Akt Zniesienia Niewolnictwa (ang. Slavery Abolition Act) – ustawa brytyjskiego parlamentu z 28 sierpnia 1833 znosząca niewolnictwo w Imperium brytyjskim[1]. Rezultatem uchwalenia tego aktu, który wszedł w życie 1 sierpnia 1834, było wyzwolenie ponad 800 000 Afrykanów na Karaibach i Afryce Południowej oraz w Kanadzie. Równocześnie przewidziano wyjątki dla takich posiadłości, jak posiadłości Kompanii Wschodnioindyjskiej, Cejlon i Wyspa Świętej Heleny, ostateczny zakaz niewolnictwa wprowadzono 10 lat później[2].

Akt był rezultatem działalności zapoczątkowanej w 1727 przez kwakrów i podjętej w latach 80. XVIII przez abolicjonistów przy poparciu Williama Pitta Młodszego i wigów, głównie Charlesa Jamesa Foxa. W 1793 w Górnej Kanadzie uchwalono akt ograniczenia niewolnictwa[3] – pierwszą taką legislację w koloniach brytyjskich. Jednak we wschodnich koloniach Górnej Kanady, w Nowej Szkocji i Nowym Brunszwiku próby abolicji były nieskuteczne. W 1807 abolicjoniści i wigowie doprowadzili do uchwalenia zakazu handlu niewolnikami, a po dojściu do władzy rządu Charlesa Greya, do uchwalenia zniesienia niewolnictwa. Czołową rolę wśród brytyjskich abolicjonistów odegrali William Wilberforce, Thomas Buxton i Henry Brougham.

Akt nie przewidywał żadnej kompensacji dla byłych niewolników i ich spadkobierców, natomiast zakładał kompensację finansową dla byłych właścicieli niewolników; kompensacje zostały wypłacone z publicznego budżetu i zostały ostatecznie rozliczone w roku 2015[4].

Przypisy

  1. ↑ An Act for the Abolition of Slavery throughout the British Colonies, 28th August 1833.
  2. ↑ An Act for declaring and amending the Law regarding the condition of Slavery within the Territories of the East India Company, 7th April, 1843, An Act for the more effectual Suppression of the Slave Trade, 24th August 1843.
  3. ↑ Upper Canadian Act Against Slavery, 9th July, 1793.
  4. ↑ HollyH. Williams HollyH., How Britain is facing up to its hidden slavery history [online], www.bbc.com [dostęp 2023-05-04]  (ang.).

Bibliografia

  • Nowa encyklopedia powszechna PWN t. 1, Warszawa 1998.
  • Slavery Abolition Act, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30]  (ang.).