Aleksander Zatorski

Aleksander Zatorski
Data urodzenia

1901

Data śmierci

2 listopada 1984

Zawód, zajęcie

historyk

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi

Aleksander Zatorski także Izrael Zatorski (ur. 1901, zm. 2 listopada 1984) – pułkownik ludowego Wojska Polskiego, polski historyk wojskowości i ruchu robotniczego, działacz komunistyczny.

Życiorys

W młodości był zaangażowany w ruch komunistyczny. Pierwotnie członek lewicowej organizacji żydowskiej Cukunft. Następnie był aktywnym działaczem Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej[1]. Od 1936 przebywał w Szwajcarii.

W okresie II wojny światowej był oficerem politycznym ludowego Wojska Polskiego. Od 1939 do 1941 przebywał w Rumunii, zaś w 1941 trafił do Palestyny. Od 1944 do 1947 pracował jako korespondent Polpress-PAP w Jerozolimie. Od maja do grudnia 1944 był redaktorem „Biuletynu Wolnej Polski”, organu Związku Patriotów Polskich na Środkowym Wschodzie.

Po wojnie był wykładowcą Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie. Pracował też w Polskiej Agencji Prasowej, w Zakładzie Historii Stosunków Polsko-Radzieckich w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk[2]. Redaktor naczelny pism: „Biuletyn Wojskowej Akademii Politycznej im. F. Dzierżyńskiego” (seria historyczna; 1958–1959) i „Zeszytów Naukowych WAP” (seria historyczna). W stan spoczynku przeszedł w 1960 roku w stopniu pułkownika.

Zmarł 2 listopada 1984 i został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera C16-5-14)[3].

Odznaczenie

Wybrane publikacje

  • O Feliksie Dzierżyńskim: w 25 rocznicę śmierci, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1951.
  • Materiały archiwalne do historii stosunków polsko-radzieckich, t. 1: Marzec 1917 – listopad 1918, oprac. Aleksander Zatorski, przy współudziale Felicji Kalickiej, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1957.
  • Wielka socjalistyczna rewolucja październikowa a walka narodu polskiego o wyzwolenie narodowe i społeczne, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1960.
  • (redakcja) Maria Koszutska „Wera-Kostrzewa”, Pisma i przemówienia, t. 1: 1912–1918, red. Natalia Gąsiorowska, Aleksander Zatorski, Anna Żarnowska, oprac. tekstów A. Zatorski, A. Żarnowska, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1961.
  • (redakcja) Maria Koszutska „Wera-Kostrzewa”, Pisma i przemówienia, t. 2: 1919–1925, red. Natalia Gąsiorowska, Aleksander Zatorski, Anna Żarnowska, oprac. tekstów i przypisy Aleksander Zatorski, Anna Żarnowska, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1961.
  • (redakcja) Maria Koszutska „Wera-Kostrzewa”, Pisma i przemówienia, t. 3: 1926–1929, red. Natalia Gąsiorowska, Aleksander Zatorski, Anna Żarnowska, oprac. tekstów i przypisy Aleksander Zatorski, Anna Żarnowska, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1962.
  • Dzieje Pułku Bielgorodzkiego, 1. polskiego pułku rewolucyjnego w Rosji, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1960.
  • Czerwona Pomoc (MOPR) w Polsce w latach 1924–1928, Warszawa: Wydawnictwo Związkowe CRZZ 1966.
  • (redakcja) Dokumenty i materialy po istorii sovetsko-pol'skih otnošenij, t. 5: Mai 1926 g.-dekabr' 1932 g., t. podgotov. A. Zatorskij, per. inoâz. tekstov vypolnen: N. G. Vladimirovskoj, Moskva: Akademiâ nauk SSSR 1967.
  • Polska lewica wojskowa w Rosji w okresie rewolucji 1917–1918, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1971.

Przypisy

  1. ↑ Mirosław Szumiło, Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej 2014, s. 56, przyp. 260.
  2. ↑ Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944-1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 360, przyp. 64, ISBN 978-83-235-0318-7
  3. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-05-04] .
  4. ↑ M.P. z 1946 r. nr 28, poz. 45 „za zasługi w dziedzinie życia społeczno-politycznego na terenie Palestyny”.

Bibliografia

  • Jacek Pietrzak. Działalność komunistów wśród polskiego wychodźstwa na Wschodzie w świetle materiałów kontrwywiadu Polskich Sił Zbrojnych (1944 r.). „Dzieje Najnowsze”. T. 38/3, s. 125, 2006. 
  • Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 360, 518.
  • Mirosław Szumiło, Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 2014, s. 56.
  • Aleksander Zatorski. szukajwarchiwach.pl/. [dostęp 2018-01-17].