Andira

Andira

Andira humilis
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	Andira
Nazwa systematyczna
Andira Lam. Encycl. 1: 171 (1783), nom. cons.[3]
Typ nomenklatoryczny
A. inermis (W. Wright) A. P. de Candolle[4]
Synonimy
Lumbricidia Vell. Poltolobium C.Presl Skolemora Arruda Spigelia P.Browne[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Andira Lam. – rodzaj roślin z rodziny bobowatych (Fabaceae). Obejmuje 30 gatunków^[3]. Najszerzej rozprzestrzeniony gatunek – A. inermis rośnie w strefie międzyzwrotnikowej w Ameryce Środkowej, Południowej oraz w zachodniej i środkowej Afryce. Pozostałe gatunki występują na kontynentach amerykańskich, z centrum zróżnicowania w wilgotnych lasach Amazonii (12 gatunków) i mniejszym w Mata Atlântica (8 gatunków), 5 gatunków rośnie w Ameryce Południowej w suchych lasach, w restindze i cerrado, trzy gatunki występują w Ameryce Środkowej^[5]. Nasiona rozprzestrzeniane są przez nietoperze żywiące się owocami. Nazwa rodzaju pochodzi z języka tupi oznaczającego te zwierzęta^[5][6]. W XIX w. zaproponowano dla rodzaju nazwę polską „czerwimor”^[7], ale nie jest ona używana.

Drzewa z tego rodzaju dostarczają cenionego drewna konstrukcyjnego, służącego do wyrobu mebli, ogrodzeń i podkładów kolejowych^[5]. Rośliny te wykorzystywane są także jako ozdobne i lecznicze (kora ma działanie robakobójcze^[6]), sadzone są jako cieniodajne na plantacjach kawowców. Używane są także do sporządzania fungicydów i trucizn na ryby^[5].

Morfologia

Pokrój

Drzewa, w tym osiągające duże rozmiary^[8].

Liście

Skrętoległe, nieparzysto pierzastozłożone. Listki zwykle naprzeciwległe^[8].

Kwiaty

Zebrane w powstających na końcach pędów groniastych i wiechowatych kwiatostanach, często z kwiatami siedzącymi i gęsto skupionymi. Podsadki i przysadki zwykle drobne i szybko odpadające. Kielich zrosłodziałkowy, czasem głęboko rozcięty. Korony zwykle różowe, fioletowe lub żółte, żagielek zaokrąglony, wszystkie płatki wolne. Zalążnia z 2–4 zalążkami^[8].

Owoce

Jajowate do kulistawych strąki zawierające pojedyncze nasiono^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów plemienia Dalbergieae z podrodziny bobowatych właściwych (Faboideae) z rodziny bobowatych (Fabaceae)^[9]. Rodzaj siostrzany dla Hymenolobium^[5].

Wykaz gatunków^[3]

• Andira anthelmia (Vell.) J.F.Macbr.
• Andira carvalhoi R.T.Penn. & H.C.Lima
• Andira chigorodensis R.T.Penn.
• Andira cordata Arroyo ex R.T.Penn. & H.C.Lima
• Andira coriacea Pulle
• Andira cubensis Benth.
• Andira cujabensis Benth.
• Andira fraxinifolia Benth.
• Andira galeottiana Standl.
• Andira grandistipula Amshoff
• Andira humilis Mart. ex Benth.
• Andira inermis (W.Wright) Kunth ex DC.
• Andira jaliscensis R.T.Penn.
• Andira legalis (Vell.) Toledo
• Andira macrocarpa R.T.Penn.
• Andira macrothyrsa Ducke
• Andira marauensis Mattos
• Andira micrantha Ducke
• Andira multistipula Ducke
• Andira nitida Mart. ex Benth.
• Andira ormosioides Benth.
• Andira parviflora Ducke
• Andira praecox Arroyo ex R.T.Penn.
• Andira spectabilis Saldanha
• Andira surinamensis (Bondt) Splitg. ex Pulle
• Andira taurotesticulata R.T.Penn.
• Andira tervequinata R.T.Penn., Aymard & Cuello
• Andira trifoliolata Ducke
• Andira unifoliolata Ducke
• Andira vermifuga (Mart.) Benth.

Przypisy