Artemi Aroniszydze

Aroniszydze Artemi
არტემ არონიშიძე
major major
Data i miejsce urodzenia

20 października 1891
Konczkati

Data i miejsce śmierci

22 kwietnia 1950
Wrocław

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

63 Toruński Pułk Piechoty, 41 Suwalski Pułk Piechoty
Inspektorat Piotrków Trybunalski AK

Stanowiska

komendant Inspektoratu AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa
obrona Warszawy

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi

Aroniszydze Artemi (gruz. არტემ არონიშიძე; ur. 8 października?/20 października 1891 w Konczkati[a] w Gurii, zm. 22 kwietnia 1950 we Wrocławiu) – gruziński oficer kontraktowy w Wojsku Polskim, major.

Życiorys

Syn Michała i Niny z domu Cytlidze. Absolwent szkoły oficerskiej w Tyflisie. Po inwazji bolszewików na Gruzję w 1921 roku ewakuowany z kraju. Od roku 1922 w Polsce. Jako oficer kontraktowy służył w 63 pułku piechoty w Toruniu. W Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie ukończył kurs unifikacyjny dla majorów.

Od 1935 roku był dowódcą II batalionu w 63 pp w Toruniu, którym dowodził także podczas wojny obronnej w 1939 roku. Uczestniczył w obronie Warszawy, gdzie dowodził od 11 września do kapitulacji Warszawy II batalionem 41 pułku piechoty na Pododcinku „Zachód” (Wola)[1]. Odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po kapitulacji Warszawy trafił do niemieckiej niewoli. Od połowy 1941 roku przebywał w karnym obozie pod Dreznem, gdzie osadzono go za odmowę wyjścia z oflagu.

Zwolniony z obozu w 1942 roku. Wrócił do Warszawy i jako Jan Pilecki wstąpił do Armii Krajowej. Pod koniec wojny został komendantem Inspektoratu AK Piotrków Trybunalski. Tam w marcu 1945 roku został aresztowany przez NKWD. Po torturach został przekazany łódzkiemu UBP, gdzie oczekiwał na wyrok śmierci „za działalność na szkodę Armii Czerwonej”. Zwolniony na mocy amnestii w lipcu 1945 roku.

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

  • 22 marca 2020 r., uchwałą Rady m. st. Warszawy, rondu na skrzyżowaniu ul. Opaczewskiej i al. Bohaterów Września na warszawskich Szczęśliwicach nadano nazwę Ronda Artemiego Aroniszydzego[3].

Uwagi

  1. ↑ Z innych przekazów wynika, że urodził się w gruzińskim Batumi.

Przypisy

  1. ↑ Grzybowski 1990 ↓, s. 165.
  2. ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  3. ↑ Uchwała nr XXVII/770/2020 Rady M. St. Warszawy z dn. 9 marca 2020 r., ogłoszona w Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego w dn. 9 marca 2020 r.. [dostęp 2020-04-07]. (pol.).

Bibliografia

  • Jan Grzybowski: 40 pułk piechoty „Dzieci Lwowskich” w obronie Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990. ISBN 83-11-07846-7.
  • „Gruzini w polskich szeregach” – focus.pl
  • stankiewicze.com
  • kaukaz.pl