Auricularia

Uszak

Uszak bzowy (Auricularia auricula-judae)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	uszakowce
Rodzina	uszakowate
Rodzaj	uszak
Nazwa systematyczna
Auricularia Bull. Gen. Pl.: 4 (1789)
Typ nomenklatoryczny
Auricularia mesenterica (Dicks.) Pers.
Multimedia w Wikimedia Commons

Auricularia Bull. (uszak) – rodzaj grzybów z rodziny uszakowatych (Auriculariaceae)^[1].

Cechy charakterystyczne

Nadrzewne grzyby saprotroficzne i pasożytnicze powodujące białą zgniliznę drewna. Bazydiokarpy klapowate i podobne do małżowiny ucha ludzkiego, o konsystencji galaretowato-chrząstkowatej, często trochę łykowatej, po wyschnięciu rogowate. Dolna strona gładka do falistej, pokryta hymenium. Wysyp zarodników biały, bazydiospory nieamyloidalne, cylindryczno-zakrzywione, gładkie, bez pory rostkowej. Podstawki podzielone poprzecznie (fragmobazydia), z czterema długimi sterygmami^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Auriculariaceae, Auriculariales, Auriculariomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy naukowe: Auricula Battarra ex Kuntze, Auricularia Bull. ex Juss., Auriculariella (Sacc.) Clem., Conchites Paulet, Traité Champ., Hirneola Fr., Laschia subgen. Auriculariella Sacc., Oncomyces Klotzsch, Patila Adans., Seismosarca Cooke^[3].

Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako ucho (przez Władysława Wojewodę w 1977 r.)^[4].

Niektóre gatunki

Auricularia angiospermarum Y.C. Dai, F. Wu & D.W. Li 2015

• Auricularia auricula-judae (Bull.) Quél. 1886 – uszak bzowy
• Auricularia cornea Ehrenb. 1820
• Auricularia delicata (Fr.) Henn. 1893
• Auricularia fuscosuccinea (Mont.) Henn. 1893
• Auricularia mesenterica (Dicks.) Pers. 1822 – uszak skórnikowaty
• Auricularia nigricans (Sw.) Birkebak, Looney & Sánchez-García – uszak gęstowłosy
• Auricularia peltata Lloyd 1922
• Auricularia sordescens Ces. 1879

Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce (2) i niektóre inne^[5]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody^[4].

Zastosowanie

Auricularia to grzyby jadalne, w Azji bardzo popularne, a niektóre gatunki to grzyby uprawne, uprawiane głównie w Azji. Na Filipinach mają nazwę „ten-gang daga”, w Malezji, mù’e˘ rin w Chinach i Ki-kuragi w Japonii. W 2020 r. w Chinach produkcja grzybów wyniosła około 1 miliona ton, a Auricularia zajmują drugie miejsce w ilości wyprodukowanych tam grzybów^[6]. Auricularia z Azji sprowadzane są do Europy, w tym do Polski i serwowane w niektórych restauracjach kuchni azjatyckiej^[7]. Grzyby tym w Azji uważane są za grzyby lecznicze, wykorzystywane są także do innych celów. Produkuje się z nich substytuty skóry i tekstyliów, melanina ekstrahowana z Aurcularia jest naturalnym składnikiem kosmetyków. Prowadzone są badania naukowe nad przydatnością grzybni uszaka bzowego do biodegradacji tworzyw sztucznych^[6].

Przypisy