Będziemyśl
| wieś | |
| Państwo |
|
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | Sędziszów Małopolski |
| Liczba ludności (2020) | 1031[2] |
| Strefa numeracyjna | 17 |
| Kod pocztowy | 39-127[3] |
| Tablice rejestracyjne | RRS |
| SIMC | 0660417[4] |
Położenie na mapie gminy Sędziszów Małopolski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu ropczycko-sędziszowskiego  | |
 50°03′20″N 21°46′50″E/50,055556 21,780556[1] | |
Będziemyśl – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w gminie Sędziszów Małopolski[5][4].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0660430 | Góry | przysiółek |
| 0660446 | Grudna | przysiółek |
| 0995655 | Kolonia | przysiółek |
| 0660469 | Pod Koleją | przysiółek |
We wsi jest przystanek kolejowy Będziemyśl.
Historia
Pierwsza źródłowa wiadomość o wsi pochodzi z 1409 roku. W akcie erekcyjnym kościoła w Łące, występuje Klemens z Będziemyśla, przedstawiciel rodu Sopichowskich herbu Półkozic. W rękach jego potomków Będziemyśl znajdował się do XVII wieku. Później następują częste zmiany właścicieli, wśród których wymienić można: Jordanów, Prusikowskich, Hinków, Potockich, Konarskich, Morskich.
Na południowy wschód od wsi znajdują się pozostałości po dawnym grodzie, zniszczonym przez Tatarów, Szwedów bądź Siedmiogrodzian.
W latach 1919-1921 w Będziemyślu wzniesiony został kościół parafialny, w miejscu dawnej kaplicy, zbudowanej, jak głosi miejscowa tradycja, na pamiątkę pobytu we wsi św. Jacka. Kościół jest dziełem architekta Franciszka Stążkiewicza. Zbudowany został w stylu neogotyckim. Zdobią go m.in. trzy barokowe obrazy z przełomu XVII i XVIII wieku: Wizja św. Jacka, św. Katarzyna, Chrystus u słupa. W ołtarzu bocznym znajduje się obraz św. Jacka, będący dziełem, mieszkającego w połowie XIX wieku w pobliskim Sielcu, głuchoniemego pamiętnikarza i malarza, Franciszka Ksawerego Preka. W pobliżu kościoła stoi kamienna figura św. Jana Nepomucena z XVIII wieku. Cokół ozdobiony jest herbem Pilawa - Potockich oraz opatrzony datami: 1618 i 1698. Miejscowość jest siedzibą parafii pod wezwaniem św. Jacka, należącej do dekanatu Rzeszów Zachód, diecezji rzeszowskiej.
Dla uczczenia dwóch tysięcy lat chrześcijaństwa będziemyślanie wznieśli w centrum wsi, mierzący ponad 15 metrów wysokości, Krzyż Jubileuszowy. Został on uroczyście poświęcony 11 listopada 2000 roku.
W Będziemyślu funkcjonuje powstała w 1905 roku jednostka OSP. Pierwszym jej prezesem był Stanisław Wołek, zaś komendantem jednostki Józef Migała.
We wsi urodził się ksiądz Antoni Wołek Wacławski[6][7][8][9].
Nazwa
Jedno z podań wywodzi nazwę wsi od przygody, jaką na polowaniu w okolicy przeżył król Władysław Jagiełło. Uratowany z niebezpieczeństwa przez mieszkańców wsi, wypowiedział słowa:
- Tu zawsze zacni niech będą myśliwi.
Inna legenda tłumaczy, że nazwa Będziemyśl pochodzi od mieszkającego tu przed wiekami Będziemysława, mężczyzny, który chętnie doradzał swoim sąsiadom i wykonywał piękne przedmioty, tak, że mówiono o nim:
- U niego zawsze piękna będzie myśl, zdrowy będzie umysł. To prawdziwy Będziemysł.
W rzeczywistości nazwa wsi pochodzi od staropolskiego imienia Będzimysł[10].
Edukacja
Od 1912 roku funkcjonuje w Będziemyślu szkoła, początkowo jednoklasowa. Dzięki zabiegom mieszkańców w 1927 roku, udało się uruchomić drugą klasę. Po II wojnie światowej przystąpiono do budowy nowej szkoły. Inwestycję zakończono w 1950 roku. W roku 2000 w wyniku rozbudowy szkoła zyskała nową kotłownię, bibliotekę, zaplecze sanitarne[11].
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 4149
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-01-22]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 19 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Antoni Wołek Wacławski: Wyjaśnienie, dlaczego się ukrywałem. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 148. ISBN 978-83-903080-5-0.
- ↑ Kapłani inkardynowani do diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej zmarli po 28 VI 1972 r.. koszalin.opoka.org.pl. [dostęp 2016-10-12].
- ↑ Kolejny Honorowy Obywatel. „Tygodnik Sanocki”, s. 3, Nr 27 (191) z 7 lipca 1995.
- ↑ Edward Zając: Obywatele Honorowi Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 2002, s. 97. ISBN 83-909787-8-4.
- ↑ M. Karaś, O staropolskich imionach dwuczłonowych zachowanych w nazwach miejscowych, [w:] Onomastica, r. II, z. 2, Wrocław 1956
- ↑ Strona szkoły. Historia
Linki zewnętrzne
- Będziemyśl, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 165 .
- Będziemyśl, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 119 .
- p
- d
- e
Gmina Sędziszów Małopolski
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Osady |
|
| Części miasta |
|
| Części wsi |
|
| Osada wsi |
|
| Przysiółki wsi |
|
