Bitwa w Sosnowcu

Bitwa w Sosnowcu
powstanie styczniowe
Ilustracja
Tablica upamiętniająca bitwę na fasadzie dworca głównego w Sosnowcu
Czas

6–7 lutego 1863

Miejsce

Sosnowiec

Terytorium

Zagłębie Dąbrowskie

Wynik

zwycięstwo wojsk powstańczych

Strony konfliktu
powstańcy styczniowi Imperium Rosyjskie
Dowódcy
płk. Apolinary Kurowski
Siły
ok. 250 ludzi kilkuset
Straty
3 zabitych
17 rannych 		30 jeńców
40 koni
100 tysięcy rubli
broń
Położenie na mapie Guberni Królestwa Polskiego (1904)
Mapa konturowa Guberni Królestwa Polskiego (1904), na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „miejsce bitwy”
Ziemia50°17′N 19°08′E/50,283333 19,133333

Bitwa w Sosnowcu − bitwa powstania styczniowego stoczona nocą z 6 na 7 lutego 1863 roku między polskimi oddziałami powstańców płk. Apolinarego Kurowskiego i rosyjskim posterunkiem na dworcu sosnowieckim.

Oddziały powstańcze Kurowskiego z Ojcowa wyruszyły 5 lutego nad ranem w stronę Olkusza. Oddział składał się z jazdy, kosynierów i strzelców w sile ok. 150 osób. W Przegini powstańców zasiliła jeszcze grupa ok. 100 ludzi. Po noclegu w Olkuszu powstańcy skierowali się do Sławkowa i po odpoczynku wyruszyli do Maczek, gdzie dołączyło kilku górników.

W Maczkach kolejarze uzbroili pociąg złożony z dwóch lokomotyw i dziesięciu wagonów towarowych, które obudowano podkładami kolejowymi. O godzinie 21:00 oddział wyjechał z Maczek przez Ząbkowice i Dąbrowę do Sosnowca. O godzinie 2:00 w rejonie Sielca piechota i kawaleria opuściły pociąg i ruszyła pieszo do dworca i sąsiadującej z nim komory celnej[1].

Na stacji powstańcy zaatakowali obsadzoną przez rosyjskich pograniczników komorę celną. Po kilku szturmach powstańcy wdarli się do budynku, a Rosjanie uciekli. Uciekających Rosjan miała zamknąć w kotle powstańcza kawaleria, jednak większość uciekinierów zdołała zbiec, głównie za granicę pruską lub do Modrzejowa. Po przybyciu niedobitków z Sosnowca oddział ten jednakże też przekroczył granicę pruską[1].

Powstańcy zdobyli w Sosnowcu 40 koni, broń i 97 tys. rubli. Połowa pieniędzy została odesłana Rządowi Narodowemu[1]. W efekcie akcji w Sosnowcu przez dwa tygodnie okolice Zagłębia Dąbrowskiego były kontrolowane przez administrację powstańczą[2], a na budynkach publicznych były wywieszone polskie flagi[1].

Upamiętnienie

  • W 1863 r Władysław Ludwik Anczyc napisał wiersz: „Sosnowce” opisujący bitwę w Sosnowcu. Wiersz został opublikowany w tomiku poezji: „Pieśni zbudzonych i inne poezje”[3]. Tekst wiersza został wykorzystany w teledysku Sosnowce ukazującym inscenizację bitwy o Sosnowiec. Opracowanie literackie utworu i warstwę muzyczną dla teledysku stworzył Zbigniew Teper[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Piotr Świątecki: PIERWSZY POLSKI POCIĄG PANCERNY. [w:] Gmina. Magazyn samorządowy [on-line]. [dostęp 2013-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-29)]. (pol.).
  2. ↑ Janusz Latos: Kolejarze w powstaniu styczniowym. [w:] Kurier Kolejowy [on-line]. 2013-01-30. [dostęp 2013-10-26]. (pol.).
  3. ↑ Władysław LudwikW.L. Anczyc Władysław LudwikW.L., Pieśni zbudzonych i inne poezye, 1916, s. 46-50 .
  4. ↑ RedaktorR. Naczelny RedaktorR., Teledysk ku czci Powstańców Styczniowych [online], Sosnowiec online, 6 lutego 2016 [dostęp 2024-03-02]  (pol.).

Bibliografia

  • sosnowiec.pl: Powstanie styczniowe i bitwa o Sosnowiec [dostęp 2011-05-13].

Linki zewnętrzne

  • Wykład dra hab. Dariusza Andrzeja Nawrota pt. "Powstanie styczniowe w Sosnowcu" podczas wernisażu wystawy "Powstanie styczniowe 1863" zorganizowanej w Miejskiej bibliotece Publicznej w Sosnowcu.
  • Jerzy Kowalczyk (1938-2015), Powstanie styczniowe 1863–1864. Hasło: Sosnowiec
  • p
  • d
  • e
1863
  • Ciołków (22 I)
  • Szydłowiec (23 I)
  • Lubartów (23 I)
  • Kurów (24 I)
  • Michałowice (1?2 II)
  • Mokobody (3 II)
  • Wąchock (I) (3 II)
  • Węgrów (3 II)
  • Rawa (4 II)
  • Szyce (I) (4 II)
  • Maczki (5 II)
  • Sosnowiec (6-7 II)
  • Siemiatycze (6-7 II)
  • Słupcza (8 II)
  • Studzianna (10 II)
  • Święty Krzyż (12 II)
  • Iwanowice (12−13 II)
  • Miechów (17 II)
  • Staszów (17 II)
  • Krzywosądz (19 II)
  • Żarnowiec (20 II)
  • Nowa Wieś (I) (21 II)
  • Dobra (24 II)
  • Małogoszcz (I) (24 II)
  • Panki (26 II)
  • Mrzygłód (1 III)
  • Dobrosłowo (2 III)
  • Mieczownica (2 III)
  • Pieskowa Skała (4 III)
  • Skała (5 III)
  • Szczepanowice (13 III)
  • Chroberz (17 III)
  • Grochowiska (18 III)
  • Potok (20 III)
  • Igołomia (I) (21 III)
  • Krasnobród (24 III)
  • Radoszewice i Kiełczygłów (27 III)
  • Białaszewo (31 III)
  • Praszka (11 IV)
  • Buda Zaborowska (14 IV)
  • Borowe Młyny (16 IV)
  • Jastrzębna (19 IV)
  • Ginietyny (21 IV)
  • Golczowice (22 IV)
  • Wąsosz (23 IV)
  • Jaworznik (24 IV)
  • Józefów (24 IV)
  • Nowa Wieś (II) (26 IV)
  • Brdów (29 IV)
  • Pyzdry (29 IV)
  • Kobylanka (1-6 V)
  • Igołomia (II) (1-6 V)
  • Pobiednik Mały (4 V)
  • Podlesie (4 V)
  • Stok (4-5 V)
  • Krzykawka (5 V)
  • Szyce (II) (7 V)
  • Birże (7-9 V)
  • Ignacewo (I) (8 V)
  • Huta Krzeszowska (11 V)
  • Kietlanka (13 V)
  • Miropol (16-17 V)
  • Horki (17-25 V)
  • Kadysz (21 V)
  • Niewiesz (23 V)
  • Łososin (24 V)
  • Sobolew (24 V)
  • Koniecpol (25 V)
  • Salicha (26 V)
  • Grochowy (30 V)
  • Chruślina (I) (30 V)
  • Nagoszewo (2-3 VI)
  • Miłowidy (3 VI)
  • Ignacewo (II) (8 VI)
  • Lututów (15 VI)
  • Góry (18 VI)
  • Komorów (20 VI)
  • Gruszki (28 VI)
  • Radziwiłłów (2 VII)
  • Słomniki (3 VII)
  • Piotrkowice (4 VII)
  • Janów (6 VII)
  • Złoty Potok (8?9 VII)
  • Świerże (9 VII)
  • Ossa (10 VII)
  • Kostangalia (15 VII)
  • Rudniki (27 VII)
  • Kozi Rynek (29 VII)
  • Częstoborowice (27 VII)
  • Chruślina (II) (4 VIII)
  • Depułtycze (5 VIII)
  • Żyrzyn (8 VIII)
  • Imbramowice i Glanów (15 VIII)
  • Złoczew (20 VIII)
  • Fajsławice (24 VIII)
  • Żelazna (25 VIII)
  • Sędziejowice (26 VIII)
  • Kruszyna (29 VIII)
  • Biłgoraj (2 IX)
  • Panasówka (3 IX)
  • Strzelcowizna (3 IX)
  • Batorz (6 IX)
  • Małogoszcz (II) (16IX)
  • Czarnca (24 IX)
  • Nowy Staw (25 IX)
  • Skieblewo (25 IX)
  • Mełchów (30 IX)
  • Wiewiec (6 X)
  • Stawy (9 X)
  • Rybnica (20 X)
  • Jurkowce (21 X)
  • Łążek (22 X)
  • Świdno (29 X)
  • Poryck (2 XI)
  • Strojnów (4 XI)
  • Krępa, Jawor Solecki, Wierzchowiska (6 XI)
  • Rossosz (17 XI)
  • Opatów (I) (25 XI)
  • Brody (2 XII)
  • Sprowa (4 XII)
  • Mierzwin (5 XII)
  • Huta Szczeceńska (9 XII)
  • Motkowice (12 XII)
  • Janik (16 XII)
  • Kock (25 XII)
1864
  • Iłża (17 I)
  • Lipa (15 II)
  • Opatów (II) (21 II)
  • Wąchock (II) (15 III)
  • Bebelno (28 IV)
  • Żeleźnica (30 IV)
  • Pińczów (5 V)