Brian Śmiały

król Munsteru

Okres

od 978
do 23 kwietnia 1014

Poprzednik

Máel Muad mac Brain

Następca

Dúngal mac Máelfothartaig Hua Donnchada

król Irlandii

Okres

od 1002
do 23 kwietnia 1014

Poprzednik

Máel Sechnaill

Następca

Máel Sechnaill

Dane biograficzne

Data urodzenia

prawdopodobnie 941

Data śmierci

23 kwietnia 1014

Ojciec

Cennétig mac Lorcáin

Żona

1. Mór ingen Eiden,
2. Echrad ingen Carrlusa,
3. Gormlaith ingen Murchada,
Dub Choblaig

Dzieci

Murchad (Murrogh),
Conchobar,
Flann,
Tadc mac Briain,
Donnchad mac Briain,
Domnall,
Slani,
Sadb,
Dub Essa,
Bé Binn

Multimedia w Wikimedia Commons

Brian Śmiały, irl. Brian Bóruma mac Cennétig, ang. Brian Boru (ur. prawdopodobnie 941; zm. 23 kwietnia 1014) – król Munsteru od 978 i Irlandii od 1002 roku. Święty męczennik kościoła katolickiego, wspominany 12 marca^[1].

Syn Cennétiga mac Lorcáin, irlandzkiego króla Tuadmuman, i Bé Binn. W 978 roku pokonał i zabił Máela Muada, króla Munster, i został jego następcą. W 999 w bitwie pod Glen Mama pokonał króla Leinsteru^[2]. Później zdobył Dublin, gdzie spalił^[3] największą świętość wikingów – Drzewo Thora. 1002 roku został królem Irlandii jako następca Máela Sechnailla. 23 kwietnia 1014 roku odniósł wielkie zwycięstwo nad wikingami pod Clontarf, jednak poległ w bitwie^[4].

Małżeństwa i potomstwo

Jego żonami były:

Mór ingen Eiden, córka Eidena mac Clériga,
Echrad ingen Carrlusa, córka Carrlusa mac Ailella, króla Uí Áeda Odba,
Gormlaith ingen Murchada, córka Murchad mac Finna, króla Laigen (Leinster) (porzucona przez Briana),
Dub Choblaig, zm. 1009, córka króla Connacht, prawdopodobnie Cathala mac Conchobaira.

Z pierwszego małżeństwa pochodzili synowie:

Murchad (Murrogh) (poległ wraz z ojcem w bitwie pod Clontarf)
Conchobar (jego losy nie są znane)
Flann (jego losy nie są znane)

Z drugiego małżeństwa pochodził:

Tadc mac Briain.

Z trzeciego małżeństwa pochodził:

Donnchad mac Briain (zm. 1065; król Murnu).

Brian miał jeszcze czworo dzieci (syna i trzy córki), jednak źródła nie przekazały informacji, z którego związku króla pochodziły. Te dzieci to:

Domnall (zm. 1011)
Slani (Sláine Ní Bhriain, żona Sigtrygga Silkbearda, króla Dublina)
Sadb (zm. 1048; żona Ciana, królewicza z Munster)
Dub Essa (zm. 1052, prawdopodobnie nie wyszła za mąż)
Bé Binn (zm. 1073, prawdopodobnie nie wyszła za mąż).

Przypisy

↑ San Brian Bòruimhe su santiebeati.it [online], Santiebeati.it [dostęp 2018-03-11] .
↑ Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona, 2005, Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza, Oficyna Wydawnicza Fogra, ss. 75, ISBN 83-85719-85-7.
↑ Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Na Wyspach Brytyjskich. Karolingowie. T. 16. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 16. ISBN 83-7425-568-4.
↑ History Ireland [online], historyireland.com [dostęp 2021-04-25] (ang.).

Bibliografia

Roger Chatterton Newman, Brian Boru, King of Ireland, Dublin 1983.

Linki zewnętrzne

Omówienie genealogii Briana. sbaldw.home.mindspring.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-01)].

Wielcy królowie Irlandii

Mityczni
królowie
Irlandii

Cessair

Dynastia Partholona (1980-1710 p.n.e.)	Partholon Slainge Laiglinne Rudraige Potomkowie
Dynastia Nemedian (1710-1300 p.n.e.)	Nemed Stairn Iarbonel Wróżbita Annind Fergus Czerwonoboki Semul Erglan
Dynastia Fomorian (przed 1300 p.n.e.)	Gann Sengann Nieznani władcy
Dynastia Fir Bolgów (1293-1213 p.n.e.)	Slainge mac Dela (1293/50-1249 p.n.e.) Rudraige (1249-1247) Gann (1247-1243) Genann (koregent 1247-1243) Sengann (1243-1238) Fiacha Cennfinnan (z Małą Białą Głową) (1238-1233) Rinnal (1233-1228) Foidbgen (1228-1224) Eochaid mac Eirc (1224-1213)
Dynastia Tuatha Dé Danann (1213-1016 p.n.e.)	Bres mac Ealathan (1213-1206) Nuada Airgethlaim (ze Srebrną Ręką) (1206-1186) Lug Lamfada (Długoręki) mac Cein (1186-1146) Eochaid Ollathair (Praojciec) mac Elathan (1146-1066) Delbaeth mac Ogma (1066-1056) Fiacha mac Delbaith (1056-1046) Eathur “MacCuill” mac Cermad Mirbeoill (1046-1016) Teathur ”MacCecht” (koregent 1046-1016) Ceathur ”MacGreine” (koregent 1046-1016)

Legendarni
królowie
Irlandii

Celtycka
dynastia Milezjan
(1016 p.n.e.-405 n.e.)

Emer (Eber) Finn (1016-1015) Eremon (Erimon) (koregent 1016-1015, potem samodzielnie 1015-1002) Muimne (1002-999) Luigne (koregent 1002-999) Laigne (koregent 1002-999) Er (999) Orba (koregent 999) Feron (koregent 999) Fergna (Fergen) (koregent 999) Nuada I Necht (Czysty) (999) Irial Faid (Prorok) (999-989) Eithrial (989-969) Conmael (969-939) Tigernmas mac Follagh (939-916) Eochaid I Edgadach (Posiadający Ubranie) mac Daire (909-905) Cermna Finn mac Eibric (905-865) Sobairce (koregent 905-865) Eochaid II Faebarglas (z Zielonym Mieczem) (865-845) Fiacha I Labrainne mac Smirguill (845-821) Eochaid III Mumho mac Mofebis (821-800) Aengus I Olmucada (800-782) Enna I Airgthech (Grabieżca) (782-758) Roithechtaigh (Roithechtach) I mac Maen (758-747) Sedna I mac Airtri (747-742) Fiacha II Finscothach (742-728) Muinemon mac Cas Clothach (728-723) Faildergdoid (723-714) Ollam Fodla (714-674) Finnachta I (674-654) Slanoll (654-637) Gede Ollgothach (z Wielkim Głosem) (637-625) Fiacha III Finnailches (625-617) Berngal (617-605) Oilioll (Ailill) I (605-590) Sirna Saeglach (Długowieczny) mac Dian (590-569) Roithechtaigh II mac Roan (569-562) Elim I Ollfinsnechta (562-561) Giallchad mac Oilioll Olchain (561-552) Art I Imlech (552-540) Nuada II Finnfail (540-527) Bres Ri (527-518) Eochaid IV Apthach mac Finn (518-517) Finn (Fionn) mac Blatha (517-497) Sedna II Innaraigh (497-483) Simon Breac mac Aedan Glas (483-477) Duach I Finn (477-469) Muiredach I Bolgrach (469-468) Enna II Derg (Czerwony) (468-463) Lugaid I Iardonn (463-458) Sirlam (458-442) Eochaid V Uairches (Szalupka) (442-430) Eochaid VI Fiadmuine (Łowca) mac Congal Cosgarach (430-425) Conaing Begeglach (Nieustraszony) (koregent 430-425) Lugaid II Laimderg (o Rękach Splamionych Krwią) (425-421) Conaing (2. panowanie 421-414) Art II mac Lugaid (414-408) Fiacha IV Tolgrach (408-401) Oilioll (Ailill) II Finn (401-392) Eochaid VII (392-385) Airgetmar (Argatmar) (385-375) Duach II Ladgrach (Porywczy) (375-365) Lugaid III Laigde (365-361) Aed I Ruad (Czerwony) mac Badarn (361-354) Dithorba mac Deman (354-347) Cimbaeth mac Finntan (347-340)
Okres heroiczny	Macha Mongruad (Rudowłosa) (340-333; królowa Ulsteru) Rechtaid Rigderg (z Czerwonym Przegubem) (333-313) Ugaine Mor (Wielki) mac Eochaid Buadach (313-283) Badbchad (283) Loegaire I Lorc (283-281) Cobthach Cael Breg (281-264) Labraid Loingsech (Żeglarz) mac Oilioll Aine (264-250) Melge (Meilge) Molbthach (Chwalebny) (250-243) Modcorb mac Cobthach Caem (243-236) Aengus II Ollam (Uczony) mac Oilioll (236-229) Irereo Gleofathach (Biegły) (229-222) Fercorb (222-215) Connla Caem (Przystojny) (215-211) Oilioll III Caisfiaclach (z Krzywymi Zębami) (211-186) Adamair Foltchaoin (o Delikatnych Włosach) (186-181) Eochaid VIII Ailtlethan (181-174) Fergus I Fortamail mac Bresal Breac (174-162) Aengus III Tuirmech Temrach (162-130) Conall I Collamrach mac Ederscel Temrach (130-125) Nia Sedamain (125-118) Enna III Aignech (o Doskonałej Gościnności) (118-108) Crimthann I Cosgrach mac Feidlimid Fortuin (108-104) Rudraige I Mor mac Sithrige (104-87; król Ulsteru) Innatmar (87-84) Bressal Bodiobad (Pozbawiony Krów) (84-75; król Ulsteru) Lugaid IV Laigne (75-60) Congal I Clairingnech (z Broad Nails) (60-57; król Ulsteru) Duach III Dallta Dedad mac Cairbre Lusg (57-50) Fachtna Fathach mac Cais (50-26; król Ulsteru) Eochaid IX Feidlech (Solidny) mac Finn (26-14) Eochaid X Airem (Grabarz) (14-4) Ederscel mac Eogan (4 p.n.e.-1 n.e.)
Okres Antecotti (Aitheach-Tuatha)	Nuada III Necht (Biały) mac Sedna Sithbaic (1 n.e.) Conaire I Mor (Wielki) (1-60) Lugaid V Sriab nDerg (z Czerwonymi Kołami) mac Bres Finemnas (65-73) Conchobar I Abradruad (z Czerwonymi Rzęsami) mac Finn File (73-74; kkról Leinsteru) Crimthann II Niadnair (Mąż Nair) (74-90) Cairbre I Cinncait (Głowa Kota) (uzurpator 90-95) Feradach Finnfechtnach (95-116) Fiatach Finn mac Daire (116-119; król Ulsteru) Fiacha V Finnfolaid (od Białych Wołów) (119-126) Elim II mac Conrach (126-130; król Ulsteru)

Półlegendarni
arcykrólowie
Irlandii

Tuathal I Techtmar (Prawowity) (130-160)
Mal mac Rochraide (160-164; król Ulsteru)
Fedlimid Rechtmar (Prawodawca) (164-174)
Cathair Mor mac Fedlimid Firurglais (174-177)
Conn Cetchathach (Stu Bitew) (177-212)
Conaire II Caem (Przystojny) mac Mod Lama (212-220)
Art III Aonfer (Samotnik) (220-250)
Lugaid VI MacConn (250-253)
Fergus II Duibdedach (Czarnozęby) mac Imchad (253-254; król Ulsteru)
Cormac Ulfada (254-277)

Okres osjanicki

Eochaid XI Gonnat mac Fiac (277-278; król Ulsteru)
Cairbre II Liffechair (278-295)
Fothad I Cairpthech (295-296)
Fothad II Airgthech (koregent 295-296; samodzielnie 296)
Fiacha VI Sraibtine (296-327)
Colla Uais mac Eochaid Doimlen (327-331)
Muiredach II Tirech (331-357)
Caelbad mac Cruind Badrui (357-358; król Ulsteru)
Eochaid XII Muigmedoin (Pan Niewolników) (358-366; król Meath)
Crimthann III Mor mac Fidaig (366-379)

Historyczni
arcykrólowie
Irlandii

Dynastia O’Neillów

Niall I Noígíallach (od Dziewięciu Zakładników) (379-405)

Okres św. Patryka	Nath ĺ mac Fiachrach (405-428/9; król Connachtu) Lóegaire II mac Néill (428/29-458/63; król Connachtu) Cairbre III mac Néill (463-?) Ailill (Oilioll) IV Molt (?-482; król Connachtu) Lugaid VII mac Lóegairi (483-507) Muirchertach I mac Muiredaig (507-534; król Ailechu) Túathal II Máelgarb mac Cormaic (534-544) Diarmait I mac Cerbaill (544-565; król Meath)
Okres św. Kolumby	Fergus III mac Muirchertaig (565-566; król Ailechu) Domnall I Ilchelgach (od Wielu Oszustw) (koregent 565-566) Ainmuire mac Sétnai (566-569) Báetán I mac Muirchertaig (569-572; król Ailechu) Eochaid XIII mac Domnaill (koregent 569-572; król Ailechu) Báetán II mac Ninnedo (572-586) Áed II mac Ainmuirech (586-598)
Okres scholastyczny	Áed III Sláine (598-604) Colmán Rímid (koregent 598-604; król Ailechu) Áed IV Uaridnach (604-612; król Ailechu) Máel Coba mac Áedo (612-615) Suibne Menn mac Fiachna (615-628; król Ailechu) Domnall II mac Áedo (628-642) Conall II Cóel (642-654) Cellach mac Máele Coba (koregent 642-658) Diarmaid II Ruadnaig (658-665; król Bregi) Blathmac mac Áedo Sláine (koregent 658-665; król Bregi) Sechnassach (665-671; król Bregi) Cenn Fáelad (671-675; król Bregi) Finnachta II Fledach (Uroczysty) mac Dunchad (675-695; król Bregi) Loignsech mac Óengusso (695-704) Congal II Cennmagair mac Fergus (704-710) Fergal mac Máele Dúin (710-722; król Ailechu) Fogartach mac Néill (722-724; król Bregi) prawnuk Diarmaida II Cináed mac Írgalaig (724-728; król Bregi) Flaithbertach mac Loingsig (728-734; usunięty, zmarł 765) Áed V Allán (Przystojny) (734-743; król Ailechu) Domnall III Midi (743-763; król Meath) Niall II Frossach (od Deszczów) (763-770; abdykował, zmarł 778; król Ailechu) Donnchad I Midi (770-797; król Meath)
Okres skandynawski	Áed VI Oirdnide (Dostojny) (797-819; król Ailechu) Conchobar II mac Donnchada (819-833; król Meath) Niall III Caille (833-846; król Ailechu) Fedlimid mac Crimthainn (rywal 838-841; król Munsteru) Máel Sechnaill I mac Máele Ruanaid (846-862; król Meath) Áed VII Findliath (Białowłosy) (862-879; król Ailechu) Flann Sinna (Lis) (879-916; król Meath) Niall IV Glúndub (Czarne Kolano) (916-919; król Ailechu) Donnchad II Donn (Brązowy) (919-944; król Meath) Congalach Cnogba mac Máel Mithig (944-956) Ruaidri Ua Canannain (rywal 944-950) Domnall IV ua Néill (956-980; król Ailechu)
Okres dalkasiański (980-1022)	Máel Sechnaill II Mór mac Domnaill (980-1002; usunięty; król Meath) Brian I Bóruma (od Trybutów) mac Cennetig (1002-1014; król Munsteru) Máel Sechnaill II (2. panowanie 1014-1022) Flaithbertach II (1022-1036; król Ailechu) Donnchad III mac Briain (rywal 1022-1036; arcykról 1036-1066; usunięty, zmarł 1064; król Munsteru) Diarmait III mac Mail na mBó (1063-1072; król Leinsteru) Toirdelbach I Ua Briain mac Tadg (1072-1086; król Munsteru) Muirchertach II Ua Briain (1086-1119; król Munsteru) Domnall V Ua Lochlainn mac Ardgar Ua Lochlainn (rywal 1090-1119; arcykról 1119-1121; król Ailechu) Toirdelbach II Ua Conchobair (rywal 1120-1121; arcykról 1121-1156; król Connachtu) Muirchertach III Mac Lochlainn (rywal 1149-1156; arcykról 1156-1166; król Ailechu) Ruaidri II Ua Conchobair (1166-1186; wasal angielski od 1175; usunięty, zmarł 1198; król Connachtu) Conchobar III Máenmaige (1186-1189) Cathal Crobderg (1189-1200; usunięty, zmarł 1224)

Brian II Ua Neill (1258-1260)

Edward de Bruce (1316-1318)

Królowie Munsteru

Legendarni królowie Mumu (Munsteru)	Iar mac Degaid (ok. 30) Daire I mac Degaid (ok. 25 p.n.e.) Eogan I mac Oililla Luchta (ok. 20 p.n.e.) Eochaid I mac Luchta Cú Roí Lugaid I mac Conroi Degad (Dedad) mac Sin (ok. 30–67) Tigernach Tetbannach (ok. 30–67) Lugaid II Alludach (ok. 126) Forbri mac Fine (ok. 126) Eogan II Taidlech zw. Mug Nuadat (ok.170–200) Conaire Caem (ok.200–220) Ernoch Nometh (ok. 220) Lugaid III MacConn (ok. 230) Ailill I Olum (232–262) Cormac I Cas (262–274) Fiacha Muillethan (274–296) Ailill II Flannmor (296–316) Ailill III Flannbec (316–346) Daire II Cerbba (346–362) Crimthann I Mor mac Fidaig (362–379)
Historyczni królowie Munsteru	Conall Corc mac Luigthig (ok.379–431) Nad Froích (ok.431–453) Óengus mac Nad Froích (453–489) Dauí Iarlaithe mac Maithni Feidlimid I mac Óengusa (ok.489–493) Eochaid II mac Óengusa (ok.493–523) Dub I Gilcach (ok.523–527) Crimthann II Srem (EG) (ok.527–547) Coirpre Cromm (Krzywy) (ok.547–569) Fergus Scannal (ok.569–580) Feidlimid II mac Coirpri Chruimm (580–586) Feidlimid III mac Tigernaig (586–590/592) Amalgaid mac Éndai (ok. 593) Garbán mac Éndai (przed 600) Fíngen mac Áedo Duib (przed 610–619) Áed Bennán mac Crimthainn (619/621) Cathal I mac Áedo Flaind Chathrach (621–628) Faílbe Flann (Krwawo-czerwony) (628–637/639) Cuán mac Amalgado (637–641/645) Máenach mac Fíngin (641–662) Cathal II Cú-cen-máthair (662–665/666) Colgú mac Faílbe Flaind (666–678) Finguine I mac Cathail (678–695/696) Ailill III mac Cathail (koregent (678–698)/701) Cormac II mac Ailello (698/701–713) Eterscél mac Máel Umai (713–721) Cathussach mac Eterscélai (721) Cathal III mac Finguine (721–742) Máel Duin mac Áedo (742–786) Ólchobar I mac Duib Indrecht (786–793) Ólchobar II mac Flainn (793–796/797) Airtrí mac Cathail (797–820) Tuathal mac Artroig (820) Tnúthgal mac Donngaile (820) Feidlimid IV mac Crimthainn (820–847) Ólchobar III mac Cináeda (847–851) Áilgenán mac Donngaile (851–853) Máel Gualae (853–859) Cenn Fáelad ua Mugthigirn (859–872) Donnchad I mac Duib-dá-Bairenn (872–888) Dub II Lachtna (EC) (888–895) Finguine II Cenn nGécán mac Lóegairi (895–902) Cormac III mac Cuilennáin (902–908) Flaithbertach mac Inmainén (908–944) Lorcán mac Coinlígáin (944) Cellachán Caisil mac Buadacháin (944–954) Máel Fathardaig mac Flainn (954–957) Dub III Dá Bairenn mac Domnaill (957–959) Fer Gráid mac Clérig (959–961) Donnchad II mac Cellacháin (961–963) Mathgamain mac Cennétig (963–976) Máel Muad mac Briain (976–978) Brian I Bóruma (od Trybutów) (978–1014) Dúngal mac Máelfothartaig Hua Donnchada (1014–1025) Donnchad III mac Briain (1014–1063) Murchad mac Donnchada (1063–1068) Toirdelbach I Ua Briain (1063–1086) Muirchertach Ua Briain (1086–1114) Diarmait Ua Briain (Dermot) I (1086) Tadg (1086) Diarmait (1114–1115) Muirchertach (1115–1116) Diarmait (1116–1118) Brian II Ua Briain (1118) Muirchertach (1118–1119)

Legendarni królowie Mumu (Munsteru)