Caprimulgus

Caprimulgus[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – lelek paskogłowy (C. macrurus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

lelkowe

Rodzina

lelkowate

Podrodzina

lelki

Rodzaj

Caprimulgus

Typ nomenklatoryczny

Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Nyctichelidon Rennie, 1831[3]
  • Nyctivociferator W.H.Y., 1834[4]
  • Vociferator W.H.Y., 1834[4]
  • Phalaenivora Blyth, 1836[5]
  • Macrodipteryx Swainson, 1837[6]
  • Scotornis Swainson, 1837[7]
  • Semeiophorus Gould, 1838[8]
  • Cosmetornis G.R. Gray, 1840[9]
  • Climacurus Gloger, 1841[10]
  • Creapyga Lesson, 1843[11]
  • Capripeda Bonaparte, 1857[12]
  • Eximiornis Mathews, 1918[13]
  • Rossornis Mathews, 1918[14]
  • Crotema Roberts, 1922[15]
  • Nycticircus Roberts, 1922[15]
  • Nyctictypus Roberts, 1922[15]
  • Nyctisyrigmus Roberts, 1922[15]
  • Allasma L.I. Davis, 1978[16]
  • Diaphorasma L.I. Davis, 1978[17]
Gatunki

zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Caprimulgus – rodzaj ptaków z podrodziny lelków (Caprimulginae) w rodzinie lelkowatych (Caprimulgidae).

Lelek zwyczajny (C. europaeus)

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce i Australazji[18][19].

Morfologia

Długość ciała 18–43 cm; masa ciała 21–119 g[18][19].

Systematyka

Etymologia

  • Caprimulgus: łac. caprimulgus „lelek”, od capra „koza”, od caper, capri „cap”; mulgere „doić”. Dość długo z lelkiem zwyczajnym związany był przesąd, jakoby ptak ten pił mleko z kozich wymion[20].
  • Nyctichelidon: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; χελιδων khelidōn, χελιδονος khelidonos „jaskółka”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758.
  • Nyctivociferator: r. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; łac. vociferator, vociferatoris „krzykacz”, od vociferari „krzyczeć”, od vox, vocis „głos”; ferre „nosić”[20]. Nowa nazwa dla Caprimulgus Linnaeus, 1758.
  • Vociferator: łac. vociferator, vociferatoris „krzykacz”, od vociferari „krzyczeć”, od vox, vocis „głos”; ferre „nosić”[20]. Nazwa zastępcza dla Caprimulgus Linnaeus, 1758.
  • Phalaenivora: rodzaj Phalaena Linnaeus, 1758 (ćma), od gr. φαλαινα phalaina „ćma”; łac. -vorus „jedzący”, od vorare „pożerać”[20]. Nowa nazwa dla Caprimulgus Linnaeus, 1758.
  • Macrodipteryx: gr. μακρος makros „długi”; δις dis „dwa razy”, od δυο duo „dwa”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło”[20]. Gatunek typowy: Macrodipteryx africanus Swainson, 1837 (= Caprimulgus longipennis Shaw, 1796).
  • Scotornis: gr. σκοτος skotos „ciemność, mrok”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus climacurus Vieillot, 1824.
  • Semeiophorus: gr. σημειον sēmeion „flaga, sztandar”, od σημα sēma, σηματος sēmatos „znak”; -φορος -phoros „dźwigający”, od φερω pherō „nosić”[20]. Gatunek typowy: Semeïophorus (Macrodipteryx?) vexillarius Gould, 1838
  • Cosmetornis: gr. κοσμητης kosmētēs „garderobiany”, od κοσμεω kosmeō „ozdabiać”, od κοσμος kosmos „ornament, ozdoba”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Semeïophorus (Macrodipteryx?) vexillarius Gould, 1838.
  • Climacurus: gr. κλιμαξ klimax, κλιμακος klimakos „drabina”; ουρα oura „ogon”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus climacurus Vieillot, 1824.
  • Creapyga: autor nie wyjaśnił etymologii nazwy rodzajowej[20]. Gatunek typowy: nie podano.
  • Capripeda: rodzaj Caprimulgus Linnaeus, 1758 (lelek); gr. πεδη pedē „kajdany, pęta”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus natalensis A. Smith, 1845.
  • Eximiornis: łac. eximius „wyborowy, wybitny”, od eximere „zabrać, odebrać”, od emere „kupić”; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus eximius Temminck, 1826.
  • Rossornis: John Alexander Ross (1868–1957), australijski prawnik rządowy, prezydent RAOU w 1926 roku; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus macrurus Horsfield, 1821.
  • Crotema: gr. κροτημα krotēma „coś wykutego”, od κροτεω kroteō „wykuć, ukuć”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus fossii Hartlaub, 1857.
  • Nycticircus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; κιρκος kirkos „jastrząb”[20]. Gatunek typowy: Scotornis trimaculatus Swainson, 1837 (= Caprimulgus tristigma Rüppell, 1840).
  • Nyctictypus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; κτυπος ktupos „hałas, dźwięk”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus rufigena A. Smith, 1845.
  • Nyctisyrigmus: gr. νυκτι- nukti- „nocny”, od νυξ nux, νυκτος nuktos „noc”; συριγμος surigmos „gwizdanie”, od συριγξ surinx, συριγγος suringos „fujarka pasterska, gwizdek”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus pectoralis Cuvier, 1816.
  • Allasma: gr. αλλος allos „inny”; ασμα asma, ασματος asmatos „śpiew”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus clarus Reichenow, 1892.
  • Diaphorasma: gr. διαφορος diaphoros „różny”; ασμα asma, ασματος asmatos „śpiew”[20]. Gatunek typowy: Caprimulgus donaldsoni Sharpe, 1895.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[21]:

  • Caprimulgus ruficollis Temminck, 1820 – lelek rdzawoszyi
  • Caprimulgus jotaka Temminck & Schlegel, 1844 – lelek mandżurski – takson wyodrębniony ostatnio z C. indicus[22][23]
  • Caprimulgus indicus Latham, 1790 – lelek indyjski
  • Caprimulgus phalaena Hartlaub & Finsch, 1872 – lelek koralowy – takson wyodrębniony ostatnio z C. indicus[22][23]
  • Caprimulgus europaeus Linnaeus, 1758 – lelek zwyczajny
  • Caprimulgus fraenatus Salvadori, 1884 – lelek białowąsy
  • Caprimulgus rufigena A. Smith, 1845 – lelek akacjowy
  • Caprimulgus aegyptius M.H.C. Lichtenstein, 1823 – lelek egipski
  • Caprimulgus mahrattensis Sykes, 1832 – lelek piaskowy
  • Caprimulgus nubicus M.H.C. Lichtenstein, 1823 – lelek pustynny
  • Caprimulgus eximius Temminck, 1826 – lelek złocisty
  • Caprimulgus atripennis Jerdon, 1845 – lelek ozdobny
  • Caprimulgus macrurus Horsfield, 1821 – lelek paskogłowy
  • Caprimulgus andamanicus Hume, 1873 – lelek andamański – takson wyodrębniony ostatnio z C. macrurus[24][22][25]
  • Caprimulgus meesi Sangster & Rozendaal, 2004 – lelek sundajski
  • Caprimulgus manillensis Walden, 1875 – lelek filipiński
  • Caprimulgus celebensis Ogilvie-Grant, 1894 – lelek celebeski
  • Caprimulgus donaldsoni Sharpe, 1895 – lelek samotny
  • Caprimulgus pectoralis Cuvier, 1816 – lelek śniady
  • Caprimulgus poliocephalus Rüppell, 1840 – lelek górski
  • Caprimulgus asiaticus Latham, 1790 – lelek krótkoskrzydły
  • Caprimulgus madagascariensis Sganzin, 1840 – lelek malgaski
  • Caprimulgus natalensis A. Smith, 1845 – lelek bagienny
  • Caprimulgus solala R.J. Safford, Ash, Duckworth, Telfer & Zewdie, 1995 – lelek etiopski
  • Caprimulgus inornatus von Heuglin, 1869 – lelek jasny
  • Caprimulgus stellatus Blundell & Lovat, 1899 – lelek cętkowany
  • Caprimulgus affinis Horsfield, 1821 – lelek krótkosterny
  • Caprimulgus tristigma Rüppell, 1840 – lelek skalny
  • Caprimulgus concretus Bonaparte, 1850 – lelek sumatrzański
  • Caprimulgus pulchellus Salvadori, 1879 – lelek jawajski
  • Caprimulgus prigoginei Louette, 1990 – lelek kongijski
  • Caprimulgus batesi Sharpe, 1906 – lelek dżunglowy
  • Caprimulgus climacurus Vieillot, 1824 – lelek ostrosterny
  • Caprimulgus clarus Reichenow, 1892 – lelek wysmukły
  • Caprimulgus fossii Hartlaub, 1857 – lelek klinosterny
  • Caprimulgus longipennis Shaw, 1796 – dziwolotek flagopióry
  • Caprimulgus vexillarius (Gould, 1838) – dziwolotek wstęgopióry

Przypisy

  1. ↑ Caprimulgus, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 193. (łac.).
  3. ↑ J. Rennie: Nyctichelidon. W: G. Montagu: Ornithological dictionary of British birds. Wyd. 2. London: Hurst, Chance, and Co., 1831, s. 342. (ang.).
  4. ↑ a b W.H.Y.. Nyctivociferator. „Magazine of Natural History”. 7 (44), s. 636, 1834. (ang.). 
  5. ↑ E. Blyth. Hewitson’s "British Oology". „The Analyst”. 5 (17), s. 79, 1836. (ang.). 
  6. ↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 339, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
  7. ↑ W. Swainson: The Natural History of the Birds of Western Africa. Cz. 2. Edinburgh: W.H. Lizars, 1837, s. 66. (ang.).
  8. ↑ J. Gould: Icones avium, or Figures and Descriptions of New and Interesting Species of Birds from Various Parts of the Globe. Cz. 2. London: Richard and John E. Taylor, 1837, s. ryc. 13 i tekst. (ang.).
  9. ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 8. (ang.).
  10. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841. (niem.).
  11. ↑ R.-P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 10, s. 109, 1843. (łac.). 
  12. ↑ C.L. Bonaparte. Parallelismo fra la tribu’ dei cantori fissirostri e quella dei volucri hianti e dei notturni ovvero insidenti. „Rivista Contemporanea”. 9, s. 215, 1857. (wł.). 
  13. ↑ Mathews 1918–1919 ↓, s. 235.
  14. ↑ Mathews 1918–1919 ↓, s. 234.
  15. ↑ a b c d A. Roberts. Review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8 (4), s. 216, 1922. (ang.). 
  16. ↑ Davis 1978 ↓, s. 26.
  17. ↑ Davis 1978 ↓, s. 30.
  18. ↑ a b N. Cleere: Family Caprimulgidae (Nightjars). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 359–362, 365–367, 369–372, 375–378, 381. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
  19. ↑ a b J. Fjeldså: Species Accounts of New Species. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. Specjalna: New Species and Global Index. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 206. ISBN 978-84-96553-88-0. (ang.).
  20. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
  21. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 – lelki (wersja: 2020-04-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-29].
  22. ↑ a b c P.C. Rasmussen & J.C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. Cz. 2. Waszyngton i Barcelona: Smithsonian Inst. and Lynx Edicions, 2005. ISBN 84-87334-67-9. (ang.).
  23. ↑ a b H.D. Pratt & M.T. Etpison: Birds and Bats of Palau. Honolulu: Mutual Publishing, L.L.C., 2008. ISBN 978-1566478717. (ang.).
  24. ↑ G. Sangster & F.G. Rozzendaal. Systematic notes on Asian birds. 41. Territorial songs and species-level taxonomy of nightjars of the Caprimulgus macrurus complex, with the description of a new species. „Zoologische Verhandelingen”. 350, s. 7–45, 2004. (ang.). 
  25. ↑ N. Cleere: Nightjars of the World: Frogmouths, Potoos, Oilbird and Owlet-nightjar. WildGuides, 2010. ISBN 978-0-691-14857-1. (ang.).

Bibliografia

  • G.M. Mathews: The Birds of Australia. Cz. 7. London: H.F. & G. Witherby, 1918–1919, s. 1–499. (ang.).
  • L.I. Davis. Acoustic evidence of relationship in Caprimulginae. „Pan American studies”. 1 (1), s. 22–57, 1978. (ang.). 
Encyklopedia internetowa (takson):
Identyfikatory zewnętrzne:
  • BioLib: 8777
  • GBIF: 2496826
  • identyfikator iNaturalist: 19377
  • ITIS: 177959
  • NCBI: 48284
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 124206