Cedrzyniec
 Cedrzyniec kalifornijski | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | nagonasienne | ||
| Klasa | iglaste | ||
| Rząd | cyprysowce | ||
| Rodzina | cyprysowate | ||
| Rodzaj | cedrzyniec | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Calocedrus Kurz J. Bot. 11: 196. Jul 1873[3] | |||
| |||
| |||
Cedrzyniec (Calocedrus) – rodzaj drzew należących do rodziny cyprysowatych. Obejmuje trzy gatunki występujące we wschodniej Azji i jeden rosnący w Ameryce Północnej. Rośliny te uprawiane są jako ozdobne i pozyskiwane są jako źródło drewna.
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa osiągające do 46 m (C. decurrens). Pędy mają rozgałęzione i spłaszczone w jednej płaszczyźnie, o kształcie i ulistnieniu podobnym do żywotników[4], często też ułożone są w płaszczyźnie pionowej[5]. Gałązki z góry są ciemnozielone, od dołu jaśniejsze[5]. C. macrolepis wyróżnia się bardzo jasną korą[5].
- Liście
- Łuskowate są spłaszczone i mają wyrównaną długość[4].
- Organy generatywne
- Męskie szyszki są owalne lub wydłużone, składają się z 6–16 szerokoowalnych mikrosporofili[4], osiągają ok. 4 mm długości i dojrzałe są żółte[5]. Tworzą się zwykle w wielkich ilościach w górnej części korony[5]. Szyszki żeńskie są zielonawe[5], zwisają na krótkich, okrytych łuskami szypułach. Podłużnie owalne drewnieją w ciągu jednego roku. Szyszki zawierają 6 łusek, z których te w dolnej parze mają kształt owalny i są odwinięte na końcach, środkowe są wydłużone, a górne równowąskie i zrośnięte. Nasiona są spłaszczone i zaopatrzone w dwa nierówne skrzydełka. Powstają po dwa na płodnych łuskach nasiennych[4].
Systematyka
- Calocedrus decurrens (Torr.) Florin – cedrzyniec kalifornijski (zachodnie USA, północny Meksyk)
- Calocedrus formosana (Florin) Florin (Tajwan)
- Calocedrus macrolepis Kurz (południowo-zachodnie Chiny, północny Wietnam, północny Laos, północna Tajlandia i północno-wschodnia Mjanma)
- Calocedrus rupestris Aver., T.H.Nguyên & P.K.Lôc (Wietnam)
Zastosowanie
Drewno roślin z tego rodzaju jest miękkie, łatwe do obróbki, odporne na rozkład[8] i aromatyczne[5]. Znajduje w związku z tym wszechstronne zastosowanie (m.in. do wyrobu ołówków[5]). Ze względu na szersze rozpowszechnienie istotne znaczenie gospodarcze ma cedrzyniec kalifornijski i Calocedrus macrolepis. Oba te gatunki uprawiane są także jako rośliny ozdobne[8].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).
- ↑ a b c d John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 50, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
- ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 31. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ Calocedrus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).
- ↑ Calocedrus Kurz. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-07].
- ↑ a b Christopher J. Earle: Calocedrus. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2011-12-24]. (ang.).
Encyklopedia internetowa:
- Britannica: plant/Calocedrus
Identyfikatory zewnętrzne:
