Celmisia
 Celmisia semicordata | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | astrowce | ||
| Rodzina | astrowate | ||
| Podrodzina | Asteroideae | ||
| Rodzaj | celmisia | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Celmisia Cassini in F. Cuvier Dict. Sci. Nat. 37: 259. Dec 1825[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| C. longifolia Cassini[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Celmisia (Celmisia (Cass.) Cass.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 69[4]–80[5] gatunków. Większość z nich jest endemitami Nowej Zelandii, 10 gatunków rośnie w południowo-wschodniej Australii[4][5]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[4] (np. celmisia popielata C. incana[6]). Maorysi używali dawniej liści roślin z tego rodzaju do sporządzania peleryn chroniących przed deszczem i wyrobu sandałów. Poza tym palili liście tych roślin na podobieństwo tytoniu[4].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o drewniejącej szyi korzeniowej, zwykle różyczkowate z bezlistną łodygą wznoszącą pojedynczy koszyczek[7].
- Liście
- Zwykle skupione w przyziemnej rozecie, często skórzaste, od równowąskich do eliptyczno lancetowatych, z pochwiastymi nasadami, często pokryte białym kutnerem[7].
- Kwiaty
- Zebrane w pojedyncze koszyczki. Okrywa ma kształt półkulisty do szerokodzwonkowatego, a jej równowąskie listki zebrane są w 4–5 okółkach. W środku koszyczka znajdują się kwiaty rurkowate, zaś kwiaty języczkowe znajdują się na brzegu koszyczka. Kwiaty języczkowe są żeńskie, o płatku barwy białej, czasem nieco fioletowym lub zaróżowionym. Kwiaty rurkowate są obupłciowe, o koronie wąskolejkowatej, z 5 ząbkami na szczycie, żółte do fioletowych[7].
- Owoce
- Niełupki eliptyczne do jajowatych, ścieśnione, z 2–3 żebrami po bokach, z gęstymi, nierównej długości włoskami puchu kielichowego[7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Astereae z podrodziny Asteroideae w obrębie rodziny astrowatych (Asteraceae)[8].
- Wykaz gatunków[5]
- Celmisia adamsii Kirk
- Celmisia allanii W.Martin
- Celmisia alpina Cheeseman
- Celmisia angustifolia Cockayne
- Celmisia argentea Kirk
- Celmisia armstrongii Petrie
- Celmisia asteliifolia Hook.f.
- Celmisia bellidioides Hook.f.
- Celmisia bonplandii (Buchanan) Allan
- Celmisia boweana Petrie
- Celmisia brevifolia Cockayne ex Cheeseman
- Celmisia × christensenii Cockayne
- Celmisia clavata G.Simpson & J.S.Thomson
- Celmisia cockayneana Petrie
- Celmisia compacta Cheeseman
- Celmisia cordatifolia Buchanan
- Celmisia coriacea (G.Forst.) Hook.f.
- Celmisia costiniana M.Gray & Given
- Celmisia dallii Buchanan
- Celmisia densiflora Hook.f.
- Celmisia discolor Hook.f.
- Celmisia du-rietzii Cockayne & Allan
- Celmisia dubia Cheeseman
- Celmisia durietzii Cockayne & Allan
- Celmisia gibbsii Cheeseman
- Celmisia glabrescens Petrie
- Celmisia glandulosa Hook.f.
- Celmisia gracilenta Hook.f.
- Celmisia graminifolia Hook.f.
- Celmisia haastii Hook.f.
- Celmisia hectori Hook.f.
- Celmisia hieraciifolia Hook.f.
- Celmisia holosericea (G.Forst.) Hook.f.
- Celmisia hookeri Cockayne
- Celmisia inaccessa Given
- Celmisia incana Hook.f. – celmisia popielata[6]
- Celmisia insignis W.Martin
- Celmisia lanceolata Cockayne
- Celmisia lanigera Petrie
- Celmisia laricifolia Hook.f.
- Celmisia lateralis Buchanan
- Celmisia latifolia (F.Muell. ex Benth.) M.Gray & Given
- Celmisia lindsayi Hook.f.
- Celmisia linearis J.B.Armstr.
- Celmisia longifolia Cass.
- Celmisia lyallii Hook.f.
- Celmisia mackaui Raoul
- Celmisia macmahonii Kirk
- Celmisia major Cheeseman
- Celmisia markii W.G.Lee & Given
- Celmisia mollis Cockayne
- Celmisia monroi Hook.f.
- Celmisia morganii Cheeseman
- Celmisia × morrisonii Cockayne
- Celmisia parva Kirk
- Celmisia petiolata Hook.f.
- Celmisia petriei Cheeseman
- Celmisia philocremna Given
- Celmisia polyvena G.Simpson & J.S.Thomson
- Celmisia poppelwellii Petrie
- Celmisia praestans Allan
- Celmisia prorepens Petrie
- Celmisia pugioniformis M.Gray & Given
- Celmisia ramulosa Hook.f.
- Celmisia rigida (Kirk) Cockayne
- Celmisia rupestris Cheeseman
- Celmisia rutlandii Kirk
- Celmisia saxifraga (Benth.) W.M.Curtis
- Celmisia semicordata Petrie
- Celmisia sericophylla J.H.Willis
- Celmisia sessiliflora Hook.f.
- Celmisia similis Given
- Celmisia sinclairii Hook.f.
- Celmisia spectabilis Hook.f.
- Celmisia spedenii G.Simpson
- Celmisia thomsonii Cheeseman
- Celmisia tomentella M.Gray & Given
- Celmisia traversii Hook.f.
- Celmisia verbascifolia Hook.f.
- Celmisia vespertina Given
- Celmisia viscosa Hook.f.
- Celmisia walkeri Kirk
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-01-01] (ang.).
- ↑ a b c Celmisia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-01-01]. (ang.).
- ↑ a b c d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 531, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c Celmisia Cass.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-01-01].
- ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 51. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 296. ISBN 978-3-540-31050-1.
- ↑ Genus: Celmisia Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-01-01].
