Centrobank

Centrobank
Data założenia

1898 r.

Data likwidacji

lipiec 1944 r.

Państwo

 Ukraina

Siedziba

Lwów

Centrobank (Центробанк) - Centralny Bank Spółdzielczy (Центральний Кооперативний Банк) do 1924 działał jako Krajowy Związek Kredytowy – główna instytucja finansowa ukraińskiej spółdzielczości w Galicji, z siedzibą we Lwowie.

Krajowy Związek Kredytowy ( Крайовий Союз Кредитовий) powstał z inicjatywy Kostia Łewyćkiego[1] w 1898, na podstawie ustawy o spółdzielczości z dnia 9. kwietnia 1873 roku[2]. W skład Związku weszło 17 spółdzielni kredytowych oraz 2 handlowe („Narodna Torhiwla” ze Lwowa i „Ryznycia” z Sambora); w 1913 Związek liczył 906 członków, w tym 427 spółdzielni. Jego majątek sięgał 1,1 mln koron, a obroty przekraczały 100 mln koron[3]. Pierwszymi dyrektorami w latach 1898-1918 byli Kost Łewyćkyj, Kost Pankiwśkyj, Hryhorij Wreciona (później Omelian Sajewycz i Anton Gładyszowskyj), W skład Rady Nadzorczej wchodzili: prezes Hryhorij Kuźma, wiceprezes ksiądz Iwan Czapelskyj i członkowie: Josyf Holis, Josyf Huryk, ksiądz Josyf Iwanec, Teofil Kormosz, Ołeksander Kulczyckyj, Wołodymyr Lewickyj, Teodozy Leżohubski, Longin Rożankowskyj, Mykoła Szuchewycz[4].

Po I wojnie światowej kiedy wschodnia Galicja weszła w skład państwa polskiego Związek kontynuował poprzednią działalność. W 1924 go przeorganizowano i zmieniono nazwę na Centralny Bank Spółdzielczy (w skrócie Centrobank)[1]. Centrobankowi podlegały zarówno spółdzielnie typu Schultzego, zwane „powszechnymi” lub „ukrainbankami”, działające głównie w miasteczkach powiatowych, jak i spółdzielnie „wiejskie” typu raiffeisenowskiego[5]. Radzie Nadzorczej przewodniczył Wołodymyr Ochrymowycz, w jej skład wchodzili ponadto Ł. Kulczyćkyj, M. Wołoszyn i A. Mudryk. Dyrektorem w dalszym ciągu był Kost Łewyćkyj, któremu pomagał Omelian Sajewycz. W czasie zjazdu z okazji 40-lecia Centrobanku, który odbył się 25 marca 1939, opublikowano bieżące dane na temat tej instytucji: 1889 członków, w tym 1732 spółdzielnie (w ich liczbie 113 kredytowych), obrót roczny 70 436 224 złote[1].

Podczas okupacji Polski w Generalnym Gubernatorstwie odnowiono działalność Centrobanku, jednak bez spółdzielni kredytowych, został zlikwidowany ostatecznie po zajęciu Galicji przez Armię Czerwoną w lipcu 1944.

Przypisy

  1. ↑ a b c Encyklopedia ukrainoznawstwa, Париж; Нью-Йорк: Молоде Життя, 1954–1989.
  2. ↑ Dziennik Ustaw Państwowych Nr, 70
  3. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1914, Lwów 1914, s. 1045
  4. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na lata 1898-1914, Lwów 1898-1914
  5. ↑ Wojciech Morawski, Słownik Historyczny Bankowości Polskiej do 1939 roku, Warszawa, 1998, s. 167 – wersja elektroniczna s. 74

Literatura

  • Encyklopedia ukrainoznawstwa, Париж; Нью-Йорк: Молоде Життя, 1954–1989.
Kontrola autorytatywna (bank):
  • VIAF: 301266599
  • WorldCat: viaf-301266599