Cmentarz Kukijski

cmentarz Kukijski
Państwo

 Gruzja

Miejscowość

Tbilisi

Adres

Norio
Tbilisi[1]

Położenie na mapie Tbilisi
Mapa konturowa Tbilisi, w centrum znajduje się punkt z opisem „cmentarz Kukijski”
Położenie na mapie Gruzji
Mapa konturowa Gruzji, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „cmentarz Kukijski”
Ziemia41°42′57″N 44°49′31″E/41,715833 44,825278
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz Kukijski – zespół cmentarny w dzielnicy Kukia w Tbilisi, we wschodniej części miasta, na stoku wzgórza Machata. Założony w XVIII w.[2] W starej części cmentarza znajduje się kościół pw. św. Nino, patronki Gruzji[3].

Historia

Miejsce pochówku Polaków jest nazywane "Polskim wzgórzem"[4]. Zachowało się ponad 90 polskich nagrobków z których najstarsze pochodzące z XIX wieku są wykonane są z tufu i granitu, a te z XX wieku głównie z piaskowca i lastrico[4]. Na zachowanych grobach 33 inskrypcje nagrobne wykonane są w języku polskim, ponad połowa w języku rosyjskim, a pozostałe w języku gruzińskim, pomimo tego pochowane pod nimi osoby są Polakami[4]. Większość zachowanych nagrobków powstała w XX w., w tym jedna trzecia w 2 połowie wieku[4]. Tylko 18 pomników pochodzi z wieku XIX w. i ma najciekawszą formę spośród wszystkich odnotowanych[4].

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się niedaleko Kościoła św. Piotra i Pawła w Tbilisi[4]. W centralnej części Tbilisi, po północno-wschodniej stronie rzeki Mtkwari (Kura), na północ od linii kolejowej. Ma kształt nieregularny. „Polskie Wzgórze” znajduje się w zachodniej części cmentarza[5].

Renowacja polskich grobów

W 2010 roku nagrobek ks. Maksymiliana Orłowskiego został poddany konserwacji przez Fundację Terpa[6]. W 2012 zostały odnowione trzy pochodzące z XIX w. nagrobki polskich inżynierów górniczych: Klemensa Ruciewicza, Józefa Arkadiusza Szmideckiego i Bronisława Stebelskiego[4]. Umieszczono na nich czarne, kamienne krzyże wieńczące nieforemne cokoły (przypominające zlepione kamienie)[4]. W 2013 roku na polu grobowym dwóch pierwszych nagrobków urządzono lapidarium polskich nagrobków usuniętych ze swoich pierwotnych lokalizacji[4]. Prace prowadzone były w ramach programu realizowanego na terenie Gruzji przez Fundację Ochrony Wspólnego Dziedzictwa Kulturowego TERPA, a finansowanego z funduszy Programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”[5].

Pochowani na cmentarzu

Na cmentarzu spoczywają osoby różnych narodowości i wyznań, w tym również Polacy, (głównie ci, którzy znaleźli się w Gruzji po upadku powstania listopadowego) i osoby związane z Polską[7], m.in.:

Przypisy

  1. ↑ Akhali Kukia Cemetery. [dostęp 2015-04-20].
  2. ↑ Old Tbilisian Gravestones – the Endangered Heritage of 19th-early 20th century Georgia. [dostęp 2015-04-20].
  3. ↑ Kukia cemetery. [dostęp 2015-04-20].
  4. ↑ a b c d e f g h i j Mróz J. Szałygin J. Polskie dziedzictwo w Gruzji http://www.tbilisi.msz.gov.pl s. 31-35 [Dostęp 2018-04-03]
  5. ↑ a b Tbilisi – polskie groby na cmentarzu Kukijskim, „dzieje.pl” [dostęp 2018-04-08]  (pol.).
  6. ↑ a b Konserwacja nagrobka ks. Maksymiliana Orłowskiego na cmentarzu Kukia w Tbilisi. [dostęp 2015-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 kwietnia 2015)].
  7. ↑ Cmentarz Kukijski. [dostęp 2015-04-20].
  8. ↑ Kukia cemetery. [dostęp 2015-04-20].
  9. ↑ Kukia cemetery. [dostęp 2015-04-20].
  10. ↑ a b JanuszJ. Mróz JanuszJ., TBILISI, NAGROBKI INŻYNIERÓW KLEMENSA RUCIEWICZA I JÓZEFA ARKADIUSZA SZMIDECKIEGO [online], www.polonika.gov.pl [dostęp 2018-04-08] .

Linki zewnętrzne

  • Kaukaskie zaduszki
  • Dagny patrzy na mnie
  • Dagny – matka, żona i kochanka…
  • Polskie dziedzictwo w Gruzji
  • Gruzja – Perła Kaukazu
  • MKiDN współfinansuje konserwację cmentarzy polskich za granicą