Contubernium

Contubernium (łac. cum 'z' + taberna 'chata') — trwały i prawnie dopuszczalny związek między niewolnikami lub osobą wolną i niewolnikiem w prawie rzymskim[1]. Contubernium było związkiem czysto faktycznym, niewywołującym jakichkolwiek skutków prawnych. Dzieci pochodzące z takiego związku stawały się własnością właściciela niewolnicy[2]. Rozdzielania członków jednej rodziny niewolniczej poprzez ich sprzedaż różnym właścicielom zabronił Konstantyn Wielki w 325 roku[3].

Według Senatus consultum Claudianum z 52 r. wolna kobieta współżyjąca z niewolnikiem wbrew woli jego właściciela traciła wolność[4]. Dopuszczalna była umowa z właścicielem, że na jego własność przechodzą tylko dzieci z takiego związku. Hadrian zabronił takich umów, dzieci były wolne, o ile właściciel zgadzał się na taki związek[5]. Kodeks Justyniana odwołał to Senatus Consultum[6].

Lex Aelia Sentia uznawała za słuszną przyczynę wyzwolenie swego syna lub córki, naturalnego brata lub siostry zrodzonych z takiego związku.

Przypisy

  1. ↑ Paulus, Sent. 2,19,6:Inter servos et liberos matrimonium contrahi non potest, contubernium potest (między niewolnikiem i wolnym małżeństwo nie może być zawarte, contubernium może). Prawo to właściciel mógł przyznać komuś bądź sobie (Roman Law Slavery s. 76).
  2. ↑ A. Dębiński, Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7334-993-3.
  3. ↑ Kodeks Teodozjański ks. 2,25
  4. ↑ Uchwała powtórzona za Wespazjana, auctor senatui fuit decernendi, ut quae se alieno servo iunxisset, ancilla haberetur, Swetoniusz biogram Wespazjana 11.
  5. ↑ Instytucje Gaiusa, ks. I, 84
  6. ↑ ks. 7,24 De senatus consulto Claudiano tollendo, Instytucje Justyniana ks. 3, 12, 1