Dalia zmienna

Dalia zmienna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

dalia

Gatunek

dalia zmienna

Nazwa systematyczna
Dahlia hybr.
Synonimy
  • Dahlia hybrida hort.,.
  • D. variabilis hort. non (Willd.) Desf.
  • Dahlia x cultorum Thorsrud & Reis
Multimedia w Wikimedia Commons
'Pink Giraffe'
'High Plains Majesty'
Dalia pomponowa

Dalia zmienna, d. ogrodowa, georginia ogrodowa (Dahlia hybr.) – mieszaniec powstały ze skrzyżowania dalii: D. coccinea × D. pinnata, a w powstaniu niektórych odmian wzięły udział także inne gatunki[3]. Nie rośnie dziko, jest natomiast powszechnie uprawiany jako ogrodowa roślina ozdobna.

Morfologia

Pokrój
Bylina o wysokości 60 cm do 1,8 m. Pod ziemią posiadają bulwy.
Liście
Pierzastodzielne składające się z listków jajowatych, brzegiem ząbkowanych.
Kwiaty
Zebrane w duże koszyczki osadzone na długich odgałęzieniach pędu wyrastających w kątach liści.
Owoce
Niełupki.

Odmiany ozdobne

Ogrodnicy wyhodowali ogromną ilość odmian ozdobnych różniących się pokrojem, kolorem kwiatów ich budową. Są wśród nich odmiany o kwiatach pojedynczych, półpełnych i pełnych. Ogrodnicy podzielili je na 10 grup[4]:

  • dalie o kwiatach pojedynczych (grupa 1).
  • dalie anemonowe. Mają półpełne kwiaty (z jednym lub dwoma okółkami kwiatów języczkowych). Należy tu niewiele tylko odmian.
  • dalie kołnierzykowe (grupa 3). Mają dwa okółki kwiatów języczkowych: zewnętrzny, składający się z ośmiu, przeważnie płaskich kwiatów i wewnętrzny składający zię z mniejszych kwiatów o innym zwykle kolorze
  • dalie peoniowe (grupa 4) o pełnych kwiatach. Są to wyłącznie kwiaty języczkowe, lekko wywinięte, bardzo podobne do kwiatów grzybieni.
  • dalie dekoracyjne (grupa 5). Mają kwiaty jeszcze bardziej pełne niż dalie peoniowe. Koszyczki osiągają duże rozmiary.
  • dalie kuliste (grupa 6). Dalie o kulistych koszyczkach kwiatowych.
  • dalie pomponowe (grupa 7). Podobne są do dalii kulistych, ale mają mniejsze i bardziej kuliste koszyczki
  • dalie kaktusowe (grupa 8). Mają koszyczki złożone z wąskich kwiatów języczkowych o zwykle zaostrzonych płatkach, które co najmniej w połowie długości są zwinięte
  • dalie półkaktusowe (grupa 9). Podobne do dalii kaktusowych, ale o szerszych w nasadzie płatkach i mniej wywiniętych krawędziach
  • dalie pozostałe (grupa 10). zaliczono tutaj odmiany nie pasujące do żadnej z pozostałych grup. Gdy zwiększy się w tej grupie ilość odmian, zostaną z niej wydzielone nowe grupy.

Uprawa

Wymagania
Najlepiej rosną na słonecznym stanowisku, żyznej i przepuszczalnej glebie. Wymagają obfitego podlewania. Podczas intensywnego kwitnienia (zazwyczaj sierpień-wrzesień) należy im dostarczyć około 9 litrów wody co drugi dzień. Należy je dość obficie nawozić. Większość odmian wymaga w czasie kwitnienia podpór. Jeśli chcemy uzyskać większe kwiatostany, należy uszczknąć boczne pączki, pozostawiając tylko jeden.
Rozmnażanie
Przez podział lub przez sadzonkowanie. Można również dalie wyhodować z nasion – wysiew do skrzynki w kwietniu, następnie siewki należy pikować do doniczek o średnicy ok. 9 cm. Karpy dalii wysadza się w pierwszej połowie maja w rozstawie 70 × 100 cm. Szyjki korzeniowe powinny być przysypane ziemią. Podczas wegetacji rośliny podlewamy i nawozimy tylko do połowy sierpnia. Na sadzonki pobiera się 8–10 cm pędy wyrosłe z kłączy wysadzanych w lutym w szklarni. Najlepsze są sadzonki z tzw. piętką[5].
Przechowywanie
Bulwy nie przetrzymują w naszym klimacie zimy. Należy je wykopać na zimę. Wykopane wraz z grudką ziemi bulwy należy pozostawić na dzień na słońcu, potem przenieść do pomieszczenia. Po dziesięciu dniach otrząsnąć z ziemi, przyciąć krótko stare pędy, a roślinę odwrócić do góry nogami, by odpłynął nadmiar wody. Zanurzyć w roztworze środka grzybobójczego i ułożyć w płytkich skrzynkach na lekko wilgotnym torfie w chłodnym miejscu.

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20]  (ang.).
  2. ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15]  (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
  4. ↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
  5. ↑ Dalia ogrodowa. wymarzonyogrod.pl. [dostęp 2013-02-27]. (pol.).

Bibliografia

  • Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.
  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.